Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinSuçma — Azərbaycan Respublikasının Şəki rayonunun Suçma kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.[1] Suçma kənd Bələdiyyəsi də Suçma və Dərəcənnət kəndlərini özündə birləşdirir.
| Suçma | |
|---|---|
| 40°57′29″ şm. e. 47°07′57″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 203 m |
| Saat qurşağı | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | AZ5516 |
  Suçma | |
Suçma kəndi Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindən biri sayılan Dəhnə kəndindən (Dəhnə çayından) iki km məsafədə yerləşir. Acınohur ön dağlığı ərazisindədir.Kənd Daşağıl çayından Acınohur çölünə çəkilmiş kanal ətrafında salınmışdır. Kənd ərazisinə yaxın yerlərdə qədim, əsasən daş dövrünə aid insan izlərini özündə əks etdirən arxeoloji dəlillər aşkar edilmişdir. Bu da onu deməyə əsas verir ki, Suçma kəndi Acınohur-Həftəran vadisindəki digər iki kəndlə (Böyük Dəhnə və Kiçik Dəhnə ilə) təqribən eyni tarixi dövrdə yaşayış məskəninə çevrilmişdir. Çar Rusiyasının Şəki xanlığının varlığına son qoyduğu zamandan etibarən hər yerdə olduğu kimi bu ərazilərdə də yeni imperial idarə üsulları tətbiq edilməyə başlamışdı. 1848-ci ilin məlumatına görə Suçma indiki Ağdaş rayonunun Ərəbocağı kəndinə məxsus "173-cü desyatnik" qışlaq yerinin adı olmuşdur. Bu qışlağın digər və daha qədim adı isə "Sarısu" idi. Bu da ərazidə kustar üsullarla artezian qazılan zaman çıxan sarı rəngli, gil qarışıq sularla əlaqəli idi. Zaman keçdikcə yaşayış məntəqəsinin köhnə adı unudulmuş, rus dilinin orfoepiya qaydalarına daha çox uyğun olan "Suçma" adı mənimsənilmişdir. İlin müəyyən vaxtlarında durğun suların üzərində su çibininin (milçək) çox olması ilə əlaqədar "Suçibin" adlandırılmışdır. "Suçmadöyən" də ərazinin adlarından biri olmuşdur. Bəzi tədqiqatçılara görə Suçma toponimi su və çıxmaz, yəni, "Suçıxmaz" sözlərinin təhrif olunmuş variantıdır. Həqiqətən də kəndin ərazisi susuz, quraqlıq olan yerdir.Suçma toponomi müxtəlif tarixi dövrlərdə dəyişikliyə uğrayaraq indiki şəklə düşmüşdür. Bundan əlavə, Çar Rusiyasının Zaqafqaziya Hərbi Dairəsinin 1909-cu ildə tərtib etdiyi Zaqafqaziyanın Hərbi-topoqrafik xəritəsində Suçma yaşayış məskəninin adı Suçmi-Dəhnə kimi qeyd edilmişdir. Yenə Çar Rusiyası zamanında, 1858-ci ildə tərtib edilmiş "Qafqaz Diyarının Xəritəsi"ində Suçma kəndinin adı "selo Suçmidaqenskaya" olaraq göstərilmişdir.Qeyd edilməlidir ki, bu xəritədə qonşu iki kəndin, Böyük Dəhnə və Kiçik Dəhnə kəndlərinin adları yer tapmamışdır.Bununla belə ehtimal etmək olar ki,1858-ci il üçün bu üç kəndin (Suçma, Böyük Dəhnə və Kiçik Dəhnə) yerində yalnız bir yaşayış massivi movcud olmuşdur. Yaxud bu kəndlər 1858-ci il xəritəsində yalnız bir yaşayış məntəqəsi kimi göstərilmişdir.
Suçma kəndində bir mədəniyyət evi, bir kitabxana, bir tam orta məktəb (2015-ci ildə məktəb Dövlət tərəfindən əsaslı təmir edilmişdir.) fəaliyyət göstərməkdədir.Kənddə Azərbaycan xalqı üçün əlamətdar günlər və bayramlar o cümlədən mədəni tədbirlər, xüsusən gənclərin iştirakı ilə yüksək səviyyədə keçirilir.
1989-cu il yanvar ayının 1-nə olan məlumata görə kəndin əhalisi 1079 nəfər olub. 2013-cü il yanvar ayının 1-nə olan məlumata görə isə kəndin əhalisi 1994 nəfərdir. Əhalinin təqribən 45 faizi gənclərdən (18 yaşdan — 45 yaşa qədər) ibarətdir. Suçma kəndi Azərbaycanın torpaqlarının bütövlüyü uğrunda gedən döyüşlərdə dörd şəhid (Qaffarov Nəriman Qaffar oğlu və Əbilqasımov Şəmsi Namaz oğlu, Musayev Rüfət Ülfət oğlu, Allahverdiyev Namaz Baxış oğlu) verib.Şəhidlərin hər birinin xatirəsinə Şəki rayonu Suçma kəndində küçələr adlandırılıb.
Kənd əhalisinin məşğuliyyəti əkinçilik və maldarlıqdır. Arıçılıq sürətlə inkişaf edir.Geniş ərazilərdə taxıl, bəzi ərazilərdə isə tütün becərilir.Taxıl becərilməyən yerlərdə mal-qara üçün qışlıq ot-alaf sahələri qorunur. Bununla belə, kənddə mövsümi (şərti) suvarma sistemi mövcuddur. 2015-ci ildə kəndə içməli su çəkilişi başa çatmış, əhali içməli su ilə 80 faiz təmin edilmişdir.
Kənddə Suçma kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir[2].
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 16 aprel 2020 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2022.
- ↑ MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR — 2016-cı ildə qeydiyyatdan keçənlər Arxivləşdirilib 2019-12-21 at the Wayback Machine. scwra.gov.az (az.)