Stiv Qari Voznyak (ing. Stephen Gary Wozniak; 11 avqust 1950[1][2][…], San-Xose, Kaliforniya) və ya ləqəbi ilə Woz — Amerikalı texnoloji sahibkar, elektronika mühəndisi, kompüter alimi və proqramçısı, xeyriyyəçi və ixtiraçı. 1976-cı ildə biznes partnyoru Stiv Cobs ilə birlikdə Apple Computer şirkətini qurdu və daha sonra gəlirlərə görə dünyanın ən böyük texnologiya şirkəti, bazar kapitallaşmasına görə isə dünyanın ən böyük şirkəti oldu. O, 1970-1980-ci illərdə Apple-da işlədiyi müddətdə fərdi kompüter inqilabının ən görkəmli qabaqcıllarından biri kimi tanınırdı.[3]
| Stiv Voznyak | |
|---|---|
| ing. Steve Wozniak | |
 | |
| Doğum adı | Stephan Gary Wozniak |
| Doğum tarixi | 11 avqust 1950[1][2][…] (75 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Elm sahələri | elektrik mühəndisliyi, informatika[d], proqram təminatı mühəndisliyi, tədris[d] |
| İş yerləri | |
| Təhsili |
|
| woz.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Voznyak 1975-ci ildə Apple I-i[4]:150 inkişaf etdirməyə başladı və növbəti il Cobs ilə birlikdə Apple-ın yaranmasına səbəb olan ilk kompüterin marketinqinə başladı. 1977-ci ildə təqdim edilən və ilk yüksək uğurlu kütləvi istehsal edilmiş mikrokompüterlərdən[5] biri kimi tanınan Apple II-nin ilk növbədə dizaynını Voznyak hazırladı, Cobs isə kompüterin köpüklə qəliblənmiş plastik korpusunun inkişafına nəzarət etdi və və Apple-ın ilk əməkdaşı olan Rod Holt kommutasiya enerji təchizatını[6] inkişaf etdirdi. İnsan-kompüter interfeysi üzrə mütəxəssis Cef Raskin ilə Voznyak 1979-cu ildən 1981-ci ilə qədər orijinal Apple Macintosh konseptlərinin ilkin tərtibatına böyük təsir göstərirdi, lakin Voznyak travmatik təyyarə qəzasına görə şirkətdən qısa müddətə ayrıldığı üçün Cobs layihəni öz üzərinə götürdü.[7][8] 1985-ci ildə Apple-dan daimi olaraq ayrıldıqdan sonra Voznyak CL 9-u yaratdı və 1987-ci ildə buraxılan ilk proqramlaşdırıla bilən universal pultu yaratdı. O, karyerası boyunca əsasən K-12 məktəblərində texnologiyaya diqqət yetirərək, bir çox fərqli biznes və xeyriyyəçilik işlərini davam etdirdi.[8]
2020-ci ilin fevral ayından etibarən Voznyak 1985-ci ildə istefa verdikdən sonra Apple şirkətinin təntənəli işçisi olaraq qalır.[9][10] Son illərdə o, GPS və telekommunikasiya, fləş-yaddaş, texnologiya, pop mədəniyyət konvensiyaları, texniki təhsil, ekologiya, peyklər və s. kimi sahələrdə fəaliyyət göstərən çoxsaylı sahibkarlıq cəhdlərini maliyyələşdirməyə kömək edib.
Stiven Voznyak 1950-ci il avqustun 11-də Kaliforniya ştatının San-Xose şəhərində anadan olub.[4]:18[11][12]:13[13]:27 Anası Marqaret Luiza Voznyak (1923–2014) Vaşinqton ştatından,[14] atası Frensis Yakob Voznyak (1925–1994) isə Miçiqandan[4]:18 idi və Lockheed Corporation-un mühəndisi idi.[13]:1 Voznyak 1968-ci ildə Kaliforniyanın Kupertino şəhərindəki Homestead Liseyindən məzun olub. Stivin Menlo Parkda yaşayan və keçmiş texnologiya meneceri olan Mark Voznyak adlı qardaşı, həmçinin Lesli Voznyak adlı bacısı var. Bacısı San-Fransiskoda risk altında olan gənclərə kömək edən Five Bridges Foundation-un qrant məsləhətçisidir. Lesli bir dəfə dedi ki, ona və qardaşlarına aktivizmi öyrədən anası olub.[15]
Voznyakın doğum şəhadətnaməsində adı "Stephan Gary Wozniak"dır, lakin anası Voznyakın adını hal-hazırda da istifadə etdiyi "Stephen" qoymaq niyyətində olduğunu bildirmişdi.[4]:18 Stiven, "Voznyak" soyadının polyak olduğunu qeyd edib.[16][4]:129–130
1970-ci illərin əvvəllərində Voznyakın mavi qutu dizaynı ona frikinqçilər arasında "Berkeley Blue" ləqəbini qazandırdı.[17][18]
Voznyak gənclik illərində "Ulduz yolu"na baxmağı və Ulduz yolu konvensiyalarına qatılmağı özünün Apple-ı qurması üçün ilham mənbəyi hesab edir.[19] O, öz avtobioqrafiyası olan iWoz-da, Tom Sviftin kitablarını mühəndis olmaq üçün ilham mənbəyi kimi göstərir.
- ↑ 1 2 Hosch W. L. Steve Wozniak // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 Steve Wozniak // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- ↑ McConnell, Steve. "Steve Wozniak: Inventor and Apple co-founder". Berkeley Engineering (ingilis). 7 dekabr 2018. 2 avqust 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 sentyabr 2022.
- ↑ 1 2 3 4 5 Wozniak, Steve; Smith, Gina. iWoz: Computer Geek to Cult Icon: How I Invented the Personal Computer, Co-Founded Apple, and Had Fun Doing It. W. W. Norton & Company. 2006. ISBN 0-393-06143-4. OCLC 502898652.
- ↑ Reimer, Jeremy. "Total share: 30 years of personal computer market share figures". Ars Technica. 14 dekabr 2005. 4 dekabr 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 may 2017.
- ↑ "Nolan Bushnell Appointed to Atari Board — AtariAge Forums — Page 30". Atariage.com. 29 aprel 2010. 1 mart 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2010.
- ↑ "Steve Wozniak on Newton, Tesla, and why the original Macintosh was a 'lousy' product". The Verge. 27 iyun 2013. 12 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyun 2013.
- ↑ 1 2 "About Steve Wozniak aka 'The Woz'". Woz.org. 6 may 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 mart 2017.
- ↑ "I Never Left Apple". Woz.org (ingilis). 3 yanvar 2018. 27 mart 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2018.
- ↑ "Woz says he's still an Apple employee, paid 'about $50 a week'". The Mercury News (ingilis). 6 fevral 2020. 5 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2022.
- ↑ "Steve Wozniak". Biography.com. 3 iyul 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 iyul 2016.
- ↑ Rebecca Gold. Steve Wozniak: A Wizard Called Woz. Lerner. 1994. ISBN 978-0-8225-2881-4.
- ↑ 1 2 Linzmayer, Owen W. Apple Confidential 2.0 : The Definitive History of the World's Most Colorful Company (Rev. 2nd). San Francisco, Calif.: No Starch Press. 2004. ISBN 1-59327-010-0.
- ↑ "Margaret Wozniak, mother of Apple's co-founder, dead at 91". The Mercury News (ingilis). 6 avqust 2014. 22 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2022.
- ↑ "Steve Wozniak Family - Parents, Wife, Children, Siblings". CelebFamily (ingilis). 19 fevral 2017. 1 noyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 noyabr 2021.
- ↑ Wozniak, Steve. "About your last name". Woz.org. 3 yanvar 2018. 29 oktyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 avqust 2020.
- ↑ Dayal, Geeta. "Phreaks and Geeks". Slate. 1 fevral 2013. 12 dekabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 noyabr 2017.
- ↑ Lapsley, Phil. "From "phreaks" to Apple: Steve Jobs and Steve Wozniak's "eureka!" moment". Salon.com. 16 fevral 2013. 1 noyabr 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 mart 2013.
- ↑ Hasan, Zaki. "Interview: Steve Wozniak on Sci-Fi, Comic Books, and How Star Trek Shaped the Future". HuffPost. 19 aprel 2017. 12 iyun 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 oktyabr 2021.
- woz.org — rəsmi saytı
- Stiv Voznyak — Discogs diskoqrafiyası
- Stiv Voznyak — IMDb səhifəsi
- Steve Wozniak at Andy Hertzfeld's The Original Macintosh (folklore.org)
- "Steve Wozniak on the Early Days of Apple". YouTube. Berkeley Haas. 24 dekabr 2008.
- "Prof. Alan Brown interviews Steve Wozniak". YouTube. University of Surrey. 13 iyun 2013.
- "Steve Wozniak Debunks One of Apple's Biggest Myths". YouTube. Bloomberg Quicktake. 3 dekabr 2014.
- "Machine That Changed The World The Interview with Steve Wozniak 1992 V 7CCEDE8F8CE246889EBAAB8BCB2225". YouTube. Тарас Бережницький. 18 fevral 2018.
- "Steve Wozniak On Steve Jobs, Apple's Early Days". YouTube. CNBC. 24 yanvar 2019.
- "Steve Wozniak: How Steve Jobs would react if he could see Apple today". YouTube. Dagbladet Børsen. 21 noyabr 2019.
- "Why Steve Wozniak Is Suing You Tube". YouTube. Bloomberg Technology. 23 iyul 2020. "Apple Inc. co-founder Steve Wozniak says YouTube has for months allowed scammers to use his name and likeness as part of a phony bitcoin giveaway."
- "Steve Wozniak speaks on Right to Repair". YouTube. Repair Preservation Group. 7 iyul 2021.
- Edwards, Jim (December 26, 2013). "These Pictures Of Apple's First Employees Are Absolutely Wonderful", Business Insider
- "Macintosh creators rekindle the 'Twiggy Mac'". CNET
- "Twiggy Lives! At the Computer Museum: Happiness is a good friend – Woz and Rod Holt". The Twiggy Mac Pages