Stelmuj palıdı (lit. Stelmužės ąžuolas) —Avropanın ən yaşlı palıd ağaclarından biri. Baltika dahillərində ən yaşlısı. Ensiklopedik mənbələrdə onun yaşının 2000, 1000 və ya 1500 olması yazılır.
Palıd Latviya ilə sərhədə yaxın ərazidə yerləşir. İnzibati baxımdan Litvanın Zarasay rayonu, Stelmuja kəndi ərazisində qərarlaşır. Belarus sərhədi arasında məsafə 30 km-dir.
Ağac ehtimal ki, xaçlı silahlıları və Qılıncınlılar ordeninin yürüşlərinə şahidlik etmiş, tarixin bir necə dövründən xilas olub günümüzə gəlib çatmışdır. İlk dəfə olaraq 1916-cı ildə onun ətrafı abadlaşdırılmışıdr: ağac budanmış, daxili hissəsi çürüklərdən təmizlənmiş, ətrafındaçəpər quraşdırılmışdır. 1960-cı ildə Stelmuj palıdı təbiət abidəsi elan edlmiş və Litvanın qorunan obyekkləri siyahısına daxil edilmişdir.
Palıdın hündürlüyü 23 metrdir. Palıdın 3 metr gövdəsinə qalxsaq onda onun diametri 13,5 metrə çatır. Hal-hazırda ağacın vəziyyəti ürək açan deyildir. Onun üzəri mamır, şibyə və göbələklərlə örtülmüşdür. 2005-ci ildən etibarən onun vəziyyəti çex alimi arborist Martin Nemets tərəfindən araşdırılır. O, turistlərin kök zonasına daxil olmasına imkan verməyən bir çəpər qurmağı, ağacın ətrafındakı torpağı meşə çürüntüləri ilə əvəzləməyi, suyun axını üçün kiçik arxların qazılmasını, budama işləri aparmaqla onun yenidən inkişafını təmin etməyi təklif etmişdir[1]. Meşə İnstitutunda (Kaunasın Giryinis şəhərində) ağacın klonlaşdırılmasını gerçəkləşdirmək istəyirlər.
Tanınmış Litvanın uşaq yazıçısı Kostas Kubilinskas "Stelmuj palıdı" adlı şer belə yazmışdır.
- ↑ "Daugiau nei tūkstantį metų skaičiuojantis senolis Stelmužės ąžuolas — mokslininkų akiratyje". 2010-04-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-01.
- Stelmužės ąžuolas
- Stelmužės ąžuolas Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback Machine
- Stelmuj palıdı