Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinSoya cərəyanı (yap. 宗谷海流) — Yapon dənizinin ən şimal hissəsindən keçən isti dəniz cərəyanı. Son qolosen dövründə Soya cərəyanının sürəti zəyifləmiş Oxot dənizinin cənub hissəsinə təsiri olduqca azalmışdır. Bu baxımda Kiçik Kuril adaları daha çox seçilir[1]. Burada Sakit okeanın ərazisindən keçən soyuq Oyaşio cərəyanı Soya cərəyanının zəyifləməsinə təsir göstərir. Soyanın ən güşlü sıəsiri isə hələ də Saxalin adasının cənub-qərb və cənub hissələrinə, Moneron adasına, Kunaşir və İturup adalarının Oxot dənizi hissələrinə təsir göstərir[2].
| Soya cərəyanı | |
|---|---|
 Soya cərəyanı (6) | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Akvatoriya | Sakit okean |
| Tip | İsti |
| Duzluluğu | 33,8—34,5 ‰ |
Soya cərəyanı öz növbəsində [3] Tsuşima cərəyanınin şimal qolunu təşkil edərək onun güçünün 30 % özü ilə aparır. Burada Primorsk cərəyanının təsiri ilə şimala istiqamətlənir. Laperuz boğazı ilə Soya burnunun yaxınlığından Oxot dənizinə keçir. Burada isə iki qola bölünür[4]. Şimal qolu dairəvi formada hərəhət edir. Hokkoyda adasının şimal sahillərindən keçərək Kunaşir adasına istiqamətlənir[5]. Oxot dənizinin şimalına yaxın isə soyuq cərəyanların təsini ilə hər iki qol Sakit okeanına istiqamətlənir. Urup, Şikotan, İturup və Kunaçir adalartının arasından keçir. XVII—XVIII əsrlərdə cərəyanın kiçik buzlaşma dönəmində Şikotan adasında palıd ağacı yoxa çıxmışdır.
Bu isti cərəyan Okot dənizinin flora və faunasına mühün fraktiki əhəmiyyəti vardır. Soyuq və isti cərəyanların toqquşduğu ərazi olan bölgə dəniz canlıları baxımından zəngindir[6]. Digərv tərəfdən güclü sənayeləşən Yaponiyanın tullantı suları bu crəyan vastəsi ilə Oxot dənizinə istiqamətlənir. Bu ərazi isə Rusiyanın məhəlli sularıdır.
Soya cərəyanının isti və duzlu suları Oxot dənizini Hokkaydo adası sahilləri, oradan isə Cənubi Kuril adaları istiqamətində yönəlir. Cərəyan 0-70 metr dərinliklə hərəkət edir. Cərəyanın duzluğu 33,8—34,2 ‰; iyun-noyabr aylarında tempertaturu isə +14…+17° təkil edir[7]. Bu dövrdə cərəyan Saxalin adasının cənub-qərb hissəsini, Moneron adasını, Hamobay adalarının şimalını qızdırır. Yayda bu regionda daha az duman və yağış olur[8]. Günəş radiasiyasının çox düşməsi səbəbindən bölgənin flora və faunası zənginləşir. Qışda isə burada qar örtüyü daimi olmur[9]. İsti cərəyan yayda Aniva körfəzində suyun temperaturunu +24° qədər artırır[10]. Kunaşirin Oxot dənizi sularında isə temperatur +20° qədər artırır. Bu isə rusların burada çimməyini mümkün edir[8]. Qışda və yazda isə onun təsiri olduqca azalır. Bu zaman ona soyuq Şərqi Saxalin cərəyanı əks təsir göstərir.
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 29 iyul 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 4 noyabr 2017.
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 20 dekabr 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 4 noyabr 2017.
- ↑ "Природопользование, состояние и тенденции изменений морской среды прибрежных районов России в Японском море". 17 oktyabr 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2017.
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 19 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 4 noyabr 2017.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 5 mart 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2017.
- ↑ "Течение Соя и его влияние на распределение и миграцию морских организмов в Южно-Курильском районе - темы дипломов, курсовиков, рефератов и докладов". 29 yanvar 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 yanvar 2013.
- ↑ "АТЛАС ПО ОКЕАНОГРАФИИ БЕРИНГОВА, ОХОТСКОГО И ЯПОНСКОГО МОРЕЙ". 29 yanvar 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 yanvar 2013.
- ↑ 1 2 "Новая Курилороссия". 29 yanvar 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 yanvar 2013.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 19 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2017.
- ↑ "Мыс Анива. Фотографии. - Анивский залив - Отчеты по рыбалкам - Статьи - Морская рыбалка на Сахалине". 29 yanvar 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 yanvar 2013.
