Sovet senzurasının xronologiyası — 1917-ci ilin oktyabr ayından 1991-ci ilin oktyabr ayına qədər RSFSR və SSRİ-də senzurayla ilə bağlı baş verən hadisələr.
Sovet senzurasının dövrləşdirmə tarixi
Tarix elmləri doktoru, direktoru sovet senzurasının inkişafını iki əsas tarixi mərhələyə ayırır:
- 1917–1930-cu illər — təşəkkül və bərqərar olma dövrü
- 1940-cı illər— 1991-ci il — durğunluq dövrü
Daha ətraflı dövrləşdirmə imkanı institusional yanaşmanın istifadəsi zamanı yaranır:
- 1917–1922 — İnqilabi Hərbi Şura, , zamanı müəssisə senzurası dövrü;
- 1922–1930 — dövlət senzura sisteminin təşkil edilməsi və təşəkkülü;
- 1930–1953 — (Qlavlit) Narkomprosun tərkibində fəaliyyəti (1953-cü ildə Qlavlit qısa müddətə DİN tabeliyində idi);
- 1953–1966 — müvəqqəti liberallaşdırılma dövrü;
- 1966–1987 — senzura sisteminin durğunluq dövrü;
- 1987–1991 — Qlavlitdə islahat aparma cəhdləri fonunda sistemin dağılması;
Sovet Rusiyasında senzuranın tətbiqi
- 1917-ci il oktyabrın 27-də (9 noyabr) (Petroqradda hakimiyyətin ələ keçmirilməsindən 2 gün sonra) "Mətbuat haqqında dekret" çıxartdı Bu dekret əsasında 1917-ci ilin oktyabrından 1918-ci ilin iyununadək 470-dən çox müxalifət qəzetləri ya bağlanıldı yada fəaliyyətini dayandırdı..
- 1917-ci il noyabrın 4-də (17) səs çoxluğu ilə bolşevik fraksiyasının Xalq Komissarları Sovetinin mətbuata aid siyasətini dəstəkləyən qətnaməsini qəbul etdi.
- 1917-ci il noyabrın 8-də Xalq Komissarları Soveti tərəfindən "Elanların çapına monopoliya" dekreti buraxıldı və ona əsasən, ancaq hökumət nəşrləri elanları çap edə bilərdilər.
- 1918-ci il yanvarın 28-də Xalq Komissarları Soveti "Mətbuatın inqilabi tribunalı haqqında" dekreti qəbul elədi, ona əsasən, "əksinqilabi çıxışlara" görə cərimə və qəzetin bağlanmasından tutmuş azadlıq və ya siyasi hüquqlarından məhrum edilməsinə qədər müxtəlif cəzalar tətbiq oluna bilərdi.
- 1918-ci il martın 4-də XKS özəl kinematoqrafı sovetlərə tabe edən "Kino müəssisəsi nəzarəti haqqında" qərarı qəbul elədi.
- 1918-ci ilin iyununda operativ şöbəsi nəzdində Hərbi-senzura şöbəsi yaradıldı.
İstinadlar
- ↑ История советской политической цензуры. Документы и комментарии. M.: Rossiyskaya politiçeskaya ensiklopediya. Tərtibatçı . 1997. ISBN 5-86004-121-7.
- Декрет о печати // . М.: Politizdat. 1957.
- ↑ . . M.: ASPEKT PRESS. 2001. ISBN 5-7567-0145-1.
- . 2012-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 26 mart 2009.
- A. Surov. . 2011-08-19 tarixində . İstifadə tarixi: 30 mart 2009.