Sosial sahibkarlıq

Sosial sahibkarlıq termin olaraq ilk dəfə Bill Drayton tərəfindən işlənilmişdir^[3]. Məhəmməd Yunus "Grameen Bank"-ı təsis edərək olduqca mühüm sosial sahikkarlıq ideyasını reallaşdırmış və bu təşəbbüsünə görə 2006-cı ildə "Nobel" sülh mükafatına layiq görülən birinci sosial sahibkar olmuşdur^[4]. Məhəmməd Yunus Banqladeşdə əsasən qadınlara mikrokreidtlər verərək onlara öz bizneslərini qurmalarına və beləcə yoxsulluqdan çıxmalarına kömək edib^[5].

Sosial sahibkarlıq sosial fayda yaratmaqla yanaşı həm də sosial sərmayəni gücləndirir. Sosial sahibkarlıq texnoloji və innovasiyalardan istifadə etməklə edir və dayanıqlı iş modelləri yaratdığı üçün gün keçdikcə daha çox diqqət cəzb edir^[6][7]. Sosial sahibkarlığ olduqca fərqli sahələrə və müxtəlif insan qruplarına yönələ bilər. Bununla belə sosial sahibkarlıq daha çox təhsil, ətraf mühit və səhiyyə məsələləri ilə daha çox əlaqəlidir.

Sosial sahibkarlığın digər sahibkarlıq növlərinə nəzərən bir neçə zəif cəhətləri mövcuddur. Aşağıdakıalrı qeyd etmək mümkündür:

• Tək məqsəd iqtisadi qazanc olmadığından bəzən investor marağı cəlb etmək və davamlı qazanc əldə etmək çətin olur. Bu vəziiyəıət biznesin davamlılığıı sual altınada qoyur.
• Sosial məqsədlər ilə iqtisadi maraqlar arasındakı balansın qorunması.
• Ölçmə meyarlarının tətbiqi. Bəzən xoşbəxtlik, bərabərlik kimi anlayışları ölçmək olduqca çətin ola bilir.
• İctimai maarifin və insanların fərqindəlik səviyyəslərinin aşağı olması
• Zəif böyümə. Qazancın commersiya maraqları ilə yanaşı sosial missiyaya xərclənməsi biznesin böyümə sürətini azalda bilər.

Sosial sahibkarlığın aşağıdakı funksiyaları var:

• Sosial problemləri müəyyənləşdirmək.Yoxsulluq, təhsil, sağlamlıq, ətraf mühit və başqa sahələr ilə bağlı problemlər və insanların həlli yolunda ehtoyacları müəyyənləşdirilir;
• İnnovativ həlli yollarının seçilməsi. Sosial sahibkarlıq konsepsiyasında müəyyəşləşdirilmiş problemləri həlli yaradıcı, dayanıqlı və praktiki olaraq mümkün olmalıdır;
• Resursların cəlb edilmsəi. Maliyyə, insan və digər növ kapitallar mümkün dərəcədə toplanmalıdır.
• İcmaların dəstəklənməsi.

Sosial sahibkarlığın qeyri-kommersiya sosial sahibkarlığı və mənfəət üçün sosial sahibkarlıq kimi əsas iki növü var^[8]. Bəzən iqtisadi mənfəət güdməyn quruluşlar sosial sahibkarlıq nümunəsi kimi qəbul olunmur.

Əhatətiyinə görə yerli və qlobal sosial sahibkarlığəa bölünür.

İcma sosial sahibkarlığı — təhsil, səhiyyə kimi sahələrə yönəlir.

• Sara Rəcəbli — Buta Art & Sweets-in təsisçisi.
• Lush - 1995-ci ildə qurulan bu sosial bzines veqan və vegeterian tərkibli kosmetik məhsullar (sabun, şampun, krem və s.) sataraq heyvan haqlarının müdafiəçisi kimi çıxış edir^[9].
• George Fondu
• Echoing Green
• NIKA Water Company

• Sahibkarlıq