Sonqmi qətliamı - Haqqinda Melumat

Sonqmi qətliamı
Sonqmi qətliamı
Ümumi məlumatlar
	15°10′42″ şm. e. 108°52′10″ ş. u.
Tarix	16 mart 1968
Ölü sayı	504; 347;
Törədən(lər)	Amerikal diviziyası
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Sonqmi qətliamı (vyet. Thảm sát Sơn Mỹ) və ya Mi Lai qətliamı (vyet. Thảm sát Mỹ Lai) — 1968-ci ilin 16 mart tarixində ABŞ Silahlı Qüvvələri tərəfindən Cənubi Vyetnamın Sonq Tin bölgəsindəki silahsız əhaliyə qarşı törədilən kütləvi qətl. 347 ilə 504 arasında silahsız insan ABŞ ordusunun C Bölüyü, 1-ci Batalyonu, 20-ci Piyada Alayı və B Bölüyü, 4-cü Batalyonu, 3-cü Piyada Alayı, 11-ci Briqadası və 23-cü Piyada Diviziyası tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Qurbanlar arasında kişilər, qadınlar, uşaqlar və körpələr var idi. Aralarında 12 yaşında uşaqların da olduğu qadınların bəziləri kütləvi zorlanmış və bədənləri kəsilmişdi. 26 əsgərlə bağlı məhkəmə prosesi keçirilsə də, onlardan yalnız C Bölüyü taqım lideri, leytenant təqsirləndirildi. 22 kəndlinin ölümündə təqsirli bilinən Kelliyə ömür boyu həbs cəzası verilsə də, o sadəcə üç il yarım ev dustağı oldu.

bölgəsindəki Sonqmi kəndinin iki obasında baş verən bu müharibə cinayəti sonralar "Vyetnam müharibəsinin ən şok edici epizodu olaraq" adlandırıldı. Bu obalar ABŞ Ordusunun topoqrafik xəritələrində Mi Lai və Mi Xe olaraq işarələnmişdi.

Bu ərazidəki obalar və kəndlərdən ABŞ Ordu jarqonunda Pinkvill olaraq bəhs edildiyindən qətliam əvvəllər Pinkvill qətliamı olaraq adlandırılırdı. Sonralar ABŞ Ordusu məsələylə bağlı təhqiqatlara başlayanda medya bu adı Sonqmidəki qətliam olaraq dəyişdirdi. Hal-hazırda hadisə ABŞ-də Mi Lai qətliamı olaraq bilinir və Vyetnamdakı Sonq Mi qətliamı olaraq adlandırılır.

İnsident 1969-cu ilin noyabrında ictimailəşməyə başlayanda qlobal qəzəbə səbəb oldu. Hadisə ABŞ ordusunun törətdiyi ölüm miqyası və məsələni ört-basdır etmə cəhdləri ortaya çıxanda ABŞ-də ölkənin Vyetnam müharibəsinə müdaxiləsinə qarşı olan etirazları müəyyən dərəcədə artırdı. Başlanğıcda qırğını dayandırmağa və gizlənən mülki insanları xilas etməyə çalışan üç ABŞ hərbçisindən danışılmadı və hətta bu əsgərlər Konqresin Silahlı Qüvvələr Komitəsinin sədri Mendel Rivers da daxil olmaqla bir neçə ABŞ konqresmenini tərəindən xain kimi lənətləndi. Yalnız 30 il sonra biri ölümündən sonra tanıdıldı və müharibə zonası içərisində döyüşçü olmayan əhalini qoruduğu üçün təltif edildi. Mi Lai qətliamı Cənubi Koreyada 18 il əvvəl törədilən ilə birlikdə 20-ci əsrdə ABŞ ordusunun törətdiyi və bilinən ən böyük qırğınlardan biridir.

Həmçinin bax

İstinadlar

Brownmiller, Susan. . Simon & Schuster. 1975. –05. ISBN 978-0-671-22062-4.
2018-01-17 at the Wayback Machine, BBC News, 20 July 1998.
Greiner, Bernd. War Without Fronts: The USA in Vietnam, New Haven, Connecticut: Yale University Press, 2009.
Department of the Army. 2011-10-10 at the Wayback Machine, Volumes I-III (1970).
.
20 avqust 2013 tarixindən Wayback Machine saytında 20 avqust 2013 at the Wayback Machine, due to the reddish-pink color used on military maps to denote a more heavily populated area. 11th Light Infantry Brigade Veterans Association website.
2016-05-06 at the Wayback Machine Originally Broadcast 23 May 1989.
. Pierretristam.com. 15 July 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 June 2011.
2022-03-27 at the Wayback Machine. The New York Times, 27 November 1969.
" 2015-07-02 at the Wayback Machine" VOV News, 13 March 2012.
Corley, Christopher L. 2022-05-07 at the Wayback Machine. Monterey, California: Naval Postgraduate School, 2007, pg. 39.
(PDF). 2022-02-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-12-26.
. U.S. Leadership, History, and Bilateral Relations in Northeast Asia. Cambridge University Press. 2010. səh. 56.

Mənbə

161st Assault Helicopter Company. (who intervened in the massacre)
, cited 3 June 2006.
Anderson, David L. (1998) Facing My Lai: Moving Beyond the Massacre University Press of Kansas: Lawrence, Kansas—extensive interviews with trial participants and soldiers.

Xarici keçidlər

2017-02-25 at the Wayback Machine — An , WGBH, PBS Documentary
Military Legal Resources, Library of Congress

[brownmiller-1] Brownmiller, Susan. . Simon & Schuster. 1975. –05. ISBN 978-0-671-22062-4.

[BBC-1998-2] 2018-01-17 at the Wayback Machine, BBC News, 20 July 1998.

[3] Greiner, Bernd. War Without Fronts: The USA in Vietnam, New Haven, Connecticut: Yale University Press, 2009.

[peersreport-4] Department of the Army. 2011-10-10 at the Wayback Machine, Volumes I-III (1970).

[summaryreport-5] .

[6] 20 avqust 2013 tarixindən Wayback Machine saytında 20 avqust 2013 at the Wayback Machine, due to the reddish-pink color used on military maps to denote a more heavily populated area. 11th Light Infantry Brigade Veterans Association website.

[7] 2016-05-06 at the Wayback Machine Originally Broadcast 23 May 1989.

[8] . Pierretristam.com. 15 July 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 June 2011.

[9] 2022-03-27 at the Wayback Machine. The New York Times, 27 November 1969.

[VOV-10] " 2015-07-02 at the Wayback Machine" VOV News, 13 March 2012.

[11] Corley, Christopher L. 2022-05-07 at the Wayback Machine. Monterey, California: Naval Postgraduate School, 2007, pg. 39.

[12] (PDF). 2022-02-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-12-26.

[13] . U.S. Leadership, History, and Bilateral Relations in Northeast Asia. Cambridge University Press. 2010. səh. 56.