Siyasət vəkilliyi və ya siyasət müdafiəçiliyi (ing. policy advocacy) müəyyən bir siyasətin və ya siyasətlər sinfinin fəal, gizli və ya qeyri-ixtiyari şəkildə dəstəklənməsi kimi müəyyən edilir.[1] Müdafiəçilik lobbizm, məhkəmə çəkişmələri, ictimai maarifləndirmə və potensialın gücləndirilməsi (maraqlı tərəflərlə münasibətlərin qurulması) daxil olmaqla müxtəlif fəaliyyətləri əhatə edə bilər. Siyasət müdafiəçiliyi yerli səviyyədən ştat və ya federal hökumət səviyyəsinədək həyata keçirilə bilər. Məsələn, Corciya ştatının Bransvik şəhərində fəaliyyət göstərən Defenders of Wildlife adlı yerli maraq qrupları 2020-ci ildə Tramp Administrasiyası tərəfindən qanuna geri addımlar təklif edildiyi zaman H.R. 5552 Köçəri Quşların Mühafizəsi Aktının qəbulunu müdafiə etmişdir.[2] Ştat səviyyəsində siyasət müdafiəçiliyi müxtəlif maraq qruplarının birgə səyləri şəklində həyata keçirilə bilər. ABŞ-da ölkə üzrə maraq qrupları Vərəsələrin Əmlakının Vahid Bölgüsü Qanunu (Uniform Partition of Heirs Property Act, UPHPA) qanununun hər bir ştatda qəbul edilməsi üçün birgə fəaliyyət planları hazırlamış və 2018-ci ildə bu qanun Texas qubernatoru Qreq Ebbott tərəfindən imzalanaraq qüvvəyə minmiş, Texas bu qanunu tətbiq edən onuncu ştat olmuşdur.[3]
Müdafiəçiliyin mübahisəli sahələrindən biri alimlərin alim rolundan çıxaraq siyasət müdafiəçisi roluna keçməsidir.[4] Alimlər, mühəndislər və digər texniki mütəxəssislər bəzən öz şəxsi siyasət üstünlüklərini və ya çalışdıqları qurumun siyasət mövqelərini müdafiə edən siyasət müdafiəçiləri kimi də çıxış edirlər.[5] Yerli, ştat və federal hökumətlərdə siyasət müdafiəçiliyi ilə məşğul olan alimlərə tez-tez rast gəlinir. Məsələn, ABŞ-da elm siyasəti və müdafiəçilik sahəsinə yönəlmiş bir çox qeyri-kommersiya təşkilatları — Milli Elm Siyasəti Şəbəkəsi (NSPN) və ya Yerli Mühəndislər və Alimlər (ESAL) (Engineers and Scientists Acting Locally, ESAL) — STEM (Elm, texnologiya, mühəndislik və riyaziyyat) sahələrində karyerasının istənilən mərhələsində olan mütəxəssislər üçün siyasət müdafiəçiliyində birgə iştirak etməyə imkan verən şəbəkələr yaradır. STEM mütəxəssislərinin siyasət müdafiəçiliyində iştirakının digər formalarına ABŞ Konqresinin komitə iclaslarında — həm Nümayəndələr Palatası, həm də Senat səviyyəsində — ekspert şahidlər və panel çıxışçıları qismində iştirak daxildir. Bu komitələr tez-tez Elm, Kosmos və Texnologiya üzrə Nümayəndələr Palatası Komitəsi və ya Enerji və Təbii Sərvətlər üzrə Senat Komitəsi kimi elmi və texnoloji mövzulara nəzarət edir.[6] Bu komitə iclasları zamanı qanunvericilər müzakirə olunan məsələ ilə bağlı mövqelərini və müəyyən bir siyasətin qəbul edilməli olub-olmamasını əsaslandırmaq üçün həm dövlət, həm də özəl sektordan olan ekspertləri dəvət edirlər.[7] Siyasi spektrin bütün tərəflərindən olan siyasət müdafiəçiləri elmi etimadnaməyə malik şəxsləri öz siyasət üstünlüklərini təqdim etmək üçün irəli sürürlər.
Siyasət müzakirələrini obyektiv və aktual şəkildə məlumatlandırmaq üçün texniki və elmi informasiyanın təqdim edilməsi bir çox elmi və texniki peşələrdə çətin problem kimi tanınır.[8] Bu çətinliklər və maraqlar toqquşması broker şirkətlərində çalışan fond analitikləri, tibbi səhlənkarlıq məhkəmələrində ifadə verən tibbi ekspertlər, beynəlxalq inkişaf agentliklərində maliyyələşmə üzrə məsul şəxslər və dövlətin milli təhlükəsizlik qurumlarında çalışan kəşfiyyat analitikləri üzrə tədqiq edilmişdir.[9] Elmi komponenti güclü olan və yüksək dərəcədə mübahisəli siyasət məsələlərində (məsələn, iqlim dəyişikliyi) dəqiq, aktual və siyasətdən neytral informasiya təqdim etmək xüsusilə çətindir.[10] Alimlər tərəfindən normativ elmin istifadəsi üstün tutulan siyasət seçimlərini dolayı yolla müdafiə etmək üçün geniş yayılmış üsuldur. Bəzi alimlər elmi məqalələrinə öz siyasət üstünlüklərini daxil etmək istədikdə, jurnal redaksiyaları və digər alimlər elmi məqalələrin siyasətdən neytral qalmalı olduğunu vurğuladıqda münaqişə yarana bilər.[11]
- ↑ Lackey (2007)
- ↑ WOLFE, WES. "House committee passes migratory bird protections". The Brunswick News (ingilis). İstifadə tarixi: 9 noyabr 2020.
- ↑ Peshek, Sam; A, Texas; Marketing, M. University; Communications. "Newly passed Farm Bill helps heirs' property owners achieve land rights". www.kbtx.com (ingilis). İstifadə tarixi: 16 noyabr 2020.
- ↑ Pielke. "When scientists politicize science: making sense of controversy over The Skeptical Environmentalist" (PDF). Environmental Science and Policy. 7 (5). 2004: 405–417. doi:10.1016/j.envsci.2004.06.004.
- ↑ Shannon (1996). Science Advocacy is Inevitable: Deal with It. Society of American Foresters. http://web2.law.buffalo.edu/faculty/meidinger/scholarship/saf961.html
- ↑ "Committees of the U.S. Congress". www.congress.gov. İstifadə tarixi: 18 noyabr 2020.
- ↑ "U.S. Senate: The Role of Committees in the Legislative Process". www.senate.gov. İstifadə tarixi: 18 noyabr 2020.
- ↑ Pielke. "When scientists politicize science: making sense of controversy over The Skeptical Environmentalist" (PDF). Environmental Science and Policy. 7 (5). 2004: 405–417. doi:10.1016/j.envsci.2004.06.004.
- ↑ Boni. "Wall Street research: will new rules change its usefulness?". Financial Analysts Journal. 59 (3). 2003: 25–29. doi:10.2469/faj.v59.n3.2528.
- ↑ Pielke. "When scientists politicize science: making sense of controversy over The Skeptical Environmentalist" (PDF). Environmental Science and Policy. 7 (5). 2004: 405–417. doi:10.1016/j.envsci.2004.06.004.
- ↑ Caldwell. "Courting the expert: clash of culture?". British Journal of Haematology. 129 (6). 2005: 730–733. doi:10.1111/j.1365-2141.2005.05464.x. PMID 15952998.
- Béné. "The good, the bad, and the ugly: discourse, policy controversies, and the role of science in the politics of shrimp farming development". Development Policy Review. 23 (5). 2005: 585–614. doi:10.1111/j.1467-7679.2005.00304.x. SSRN 786094.
- Lackey, Robert T. "Science, scientists, and policy advocacy". Conservation Biology. 21 (1). 2007: 12–17. doi:10.1111/j.1523-1739.2006.00639.x. PMID 17298504.
- Pielke. "When scientists politicize science: making sense of controversy over The Skeptical Environmentalist" (PDF). Environmental Science and Policy. 7 (5). 2004: 405–417. doi:10.1016/j.envsci.2004.06.004.
- Rykiel. "Scientific objectivity, value systems, and policymaking". BioScience. 51 (6). 2001: 433–436. doi:10.1641/0006-3568(2001)051[0433:SOVSAP]2.0.CO;2.
- Scott; Michael, J.; Rachlow, Janet L.; Lackey, Robert T.; və b. "Policy advocacy in science: prevalence, perspectives, and implications for conservation biologists". Conservation Biology. 21 (1). 2008: 29–35. doi:10.1111/j.1523-1739.2006.00641.x. PMID 17298508.
- Shannon (1996). Science Advocacy is Inevitable: Deal with It. Society of American Foresters.
- Armstrong. "Ways to make analysis relevant but not prescriptive". Studies in Intelligence. 46. 2002: 37–43. 26 aprel 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Boni. "Wall Street research: will new rules change its usefulness?". Financial Analysts Journal. 59 (3). 2003: 25–29. doi:10.2469/faj.v59.n3.2528.
- Caldwell. "Courting the expert: clash of culture?". British Journal of Haematology. 129 (6). 2005: 730–733. doi:10.1111/j.1365-2141.2005.05464.x. PMID 15952998.