Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinÜzvi birləşmə olan sitrullin α-amin turşusudur. Onun adı latınca qarpız olaraq tərcümə olunan citrullus sözündən götürülmüşdür. 19-cu əsrin sonlarından qastroenteroloqlar tərəfindən bu maddə təsvir edilsə də, ilk dəfə 1914-cü ildə yapon tədqiqatçıları Yataro Koga (yap. 古賀彌太郎) və Ryo Otake (大嶽了) [1][2] və daha sonra Tokio Universitetindən Mitsunori Vada tərəfindən 1930-cu ildə kodlaşdırıldı.[3][4][5]
H2NC(O)NH(CH2)3CH(NH2)CO2H kimyəvi formuluna malikdir. O, karbamid mübadiləsində əsas ara məhsuldur,ammonyakı karbamidə çevirərək orqanizmdən ifraz edir. Sitrullin həmçinin arginin amin turşusundan azot oksidinin fermentativ istehsalının əlavə məhsulu kimi istehsal olunur.[6]
Sitrullin aşağıdakılardan əldə edilə bilər:
- Arginindən, azot oksidinin istehsalının əlavə məhsulu kimi
- Prolin və ya qlutamin parçalanması ilə ornitindən
- Asimmetrik dimetilarginindən
Sitrullin, karbamid mübadiləsində ornitin və karbamoil fosfatdan hazırlanır. O, həmçinin azot oksidinin (EC 1.14.13.39 ) katalizləşdirilmiş reaksiyasının əlavə məhsulu kimi arginindən istehsal olunur.[7] Arginindən sintez olunan saç follikullarının daxili kök qabığında və medullasında yayılmışdır.[8] Arginin əvvəlcə N -hidroksil-argininə oksidləşir, daha sonra azot oksidinin sərbəst buraxılması ilə birlikdə sitrullinə qədər oksidləşir.
Sitrullin həm də nazik bağırsağın enterositləri tərəfindən hazırlanır.
Sitrullin, məməlilərin ammonyakı karbamidə çevirərək ifraz etdiyi sidik cövhəri mübadiləsi ərzində metabolik ara məhsuldur. Sitrullin, həmçinin azot oksid ilə katalizləşdirilmiş amin turşusu arginindən azot oksidinin fermentativ istehsalının əlavə məhsulu kimi istehsal olunur.[9]
Bir neçə zülalda modifikasiya nəticəsində sitrullin aşkar edilir. Bu sitrullin qalıqları kalsium ionlarının köməyi ilə sitrulinasiya və ya deiminasiya adlanan prosesdə arginini sitrulinə çevirən peptidilarginin deiminazlar adlı fermentlər ailəsi tərəfindən əmələ gəlir. Normalda sitrullin qalıqlarını ehtiva edən zülallara miyelin əsas zülalı, filagrin və bir neçə histon zülalları daxildir, halbuki fibrin və vimentin kimi digər zülallar hüceyrə ölümü və toxuma iltihabı zamanı sitrulinasiyaya həssasdır.
Dövrü sitrullin konsentrasiyası bağırsaq funksionallığının biomarkeridir.[10][11]
L-sitrullin adı altında qida əlavəsi kimi satılır, adətən toz şəklindədir. L-sitrulin azot oksidi istehsalını artıraraq, arterial fəaliyyətə və bununla da bütün bədəndə qan axınına kömək edir, bu, müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində və ya qarşısının alınmasında faydalı ola bilər. Lakin bu iddialar rəsmi farmakologiya tərəfindən təsdiqlənməmişdir.[12]
L-sitrulin, bəzi enerji içkilərinə əlavə edilir və termojenik təsirləri ilə məşhurdur.
- ↑ Koga, Yatarō; Ōtake, Ryō. "Study report on the constituents of squeezed watermelon". Tokyo Kagaku Kaishi [Journal of the Tokyo Chemical Society]. 35. 1914: 519–528. doi:10.1246/nikkashi1880.35.519.
- ↑ Fragkos, Konstantinos C.; Forbes, Alastair. "Was citrulline first a laxative substance? The truth about modern citrulline and its isolation" (PDF). Nihon Ishigaku Zasshi [Journal of the Japanese Society for the History of Medicine]. 57. 2011: 275–292. PMID 22397107.
- ↑ Wada, Mitsunori. "On the occurrence of a new amino acid in watermelon. Citrullus vulgaris, Schrad". Proceedings of the Imperial Academy. 6. 1930: 15–17. doi:10.2183/pjab1912.6.15.
- ↑ Wada, Mitsunori. "On the occurrence of a new amino acid in watermelon, Citrullus vulgaris, Schrad". Bulletin of the Agricultural Chemical Society of Japan. 6. 1930: 32–34. doi:10.1271/bbb1924.6.32.
- ↑ Wada, Mitsunori. "Über Citrullin, eine neue Aminosäure im Preßsaft der Wassermelone, Citrullus vulgaris, Schrad". Biochemische Zeitschrift (alman). 224. 1930: 420–429.
- ↑ "Nos2 - Nitric Oxide Synthase". Uniprot.org. Uniprot Consortium. İstifadə tarixi: 10 fevral 2015.
- ↑ Cox M, Lehninger AL, Nelson DR. Lehninger principles of biochemistry (3rd). New York: Worth Publishers. 2000. səh. 449. ISBN 978-1-57259-153-0. İstifadə tarixi: 13 mart 2020.
- ↑ Rogers, G. E.; Rothnagel, J. A. "A sensitive assay for the enzyme activity in hair follicles and epidermis that catalyses the peptidyl-arginine-citrulline post-translational modification". Current Problems in Dermatology. 11. 1983: 171–184. doi:10.1159/000408673. ISBN 978-3-8055-3752-0. PMID 6653155.
- ↑ "Saccharomyces cerevisiae citrulline biosynthesis".
- ↑ Fragkos, Konstantinos C.; Forbes, Alastair. "Citrulline as a marker of intestinal function and absorption in clinical settings: A systematic review and meta-analysis". United European Gastroenterology Journal (ingilis). 6 (2). 12 oktyabr 2017: 181–191. doi:10.1177/2050640617737632. PMC 5833233. PMID 29511548.
- ↑ Crenn, P.; və b. "Post-absorptive plasma citrulline concentration is a marker of intestinal failure in short bowel syndrome patients". Gastroenterology. 119 (6). 2000: 1496–505. doi:10.1053/gast.2000.20227. PMID 11113071.
- ↑ Miller, Kelli. "L-citrulline". WebMD. WebMD LLC. İstifadə tarixi: 16 dekabr 2024.