Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinSisiliya Helena Peyn-Qapoşkina (ing. Cecilia Helena Payne-Gaposchkin; 10 may 1900[1][2] – 7 dekabr 1979[1][2][…], Kembric, Massaçusets[3]) — Amerikalı astronom. Amerika Fəlsəfə Cəmiyyətinin üzvü (1936).[7]
| Sisiliya Peyn-Qapoşkina | |
|---|---|
| ing. Cecilia Payne-Gaposchkin | |
_-_Science_Service.jpg) | |
| Doğum tarixi | 10 may 1900[1][2] |
| Vəfat tarixi | 7 dekabr 1979[1][2][…] (79 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | astronom, universitet müəllimi[d], astrofizik |
| Elmi adı |
|
| Üzvlüyü |
|
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sisiliya Peyn-Qapoşkina 10 may 1900-cu ildə Vendover şəhərində anadan olub. O, tarixçi E.J.Peynin qızı və arxeoloq Hamfri Peynin bacısı idi. O, 1923-cü ildə Kembric Universitetini bitirmiş, həmin il ABŞ-a köçmüş (Britaniyada elmdə qadınlar üçün daha çox maneə var idi) və o vaxtdan etibarən Harvard Universitetində Harvard Rəsədxanasında çalışmışdır. 1931-ci ildə ABŞ vətəndaşlığını almışdır. O, Harvard Universitetində tam professorluq dərəcəsi alan və kafedra müdiri vəzifəsini tutan ilk qadın olmuşdur (1956).
1934-cü ildə o, rus mühaciri Sergey Qapoşkinlə nigaha daxil olub. Onlar bir çox elmi layihələrdə əməkdaşlıq etdilər. Onların üç övladı oldu: Eduard, Ketrin və Piter.
1930-cu illərdən başlayaraq onun tədqiqatları dəyişkən ulduzlara yönəldildi və o, bu tədqiqatları əri ilə birlikdə apardı. Qapoşkinlər Harvard Rəsədxanasında Harvard kolleksiyasından lövhələrdən istifadə edərək dəyişkən ulduzların tədqiqatını təşkil etdilər, bu geniş materialı sistemləşdirdilər və ondan bir çox dəyişən növünün müxtəlif xüsusiyyətləri arasında qanunauyğunluqlar tapmaq üçün istifadə etdilər. Onlar 10 bal gücündə daha parlaq olan bütün dəyişkən ulduzları ətraflı araşdırdılar və bir çox yeniliklər kəşf etdilər.[8]
1974-cü ildə kəşf edilmiş 2039-cu il Peyn-Qapoşkin asteroidi Peyn-Qapoşkinanın adını daşıyır.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Cecilia Payne-Gaposchkin // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- ↑ 1 2 3 4 https://www.aps.org/publications/apsnews/201501/physicshistory.cfm.
- ↑ 1 2 3 4 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ 1 2 Oxford Dictionary of National Biography (ing.). / C. Matthew Oxford: OUP, 2004.
- ↑ 1 2 NNDB (ing.). 2002.
- ↑ "Cecilia Payne-Gaposchkin, 1900-1979". 24 aprel 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 aprel 2023.
- ↑ British Council. "What are stars made of? | FameLab". 8 mart 2019. 4 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2019.
- Chapman, Emma (December 20, 2020). "The life-changing and long-lasting influence of Cecilia Payne-Gaposchkin" BBC Science Focus Magazine
- Devorkin, D. "Interview with Dr. Kathy Haramundanis". en:American Institute of Physics. 20 oktyabr 2008.
- Gingerich, O. "Interview with Dr. Cecilia Gaposchkin". American Institute of Physics. 5 mart 1968.
- Moore, Donovan. What Stars Are Made Of: The Life of Cecilia Payne-Gaposchkin. Cambridge, MA: en:Harvard University Press. 2020. ISBN 978-0-674-23737-7.
- Payne-Gaposchkin, C.; Haramundanis, K. Cecilia Payne-Gaposchkin: An Autobiography and Other Recollections. en:Cambridge University Press. 1984. ISBN 978-0-521-25752-7.
- Rubin, V. Cecilia Payne-Gaposchkin // Byers, N.; Williams, G. (redaktorlar ). Out of the Shadows: Contributions of 20th Century Women to Physics. Cambridge University Press. 2006. ISBN 978-0-521-82197-1.
- Friedrich, Bretislav, Cecilia Payne-Gaposchkin (1900-1979) (PDF)
- Turner, J. "Cecilia Helena Payne-Gaposchkin". Contributions of 20th Century Women to Physics. 16 mart 2001. 12 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib.
- Gingerich, O. "Cecilia Payne-Gaposchkin". en:Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society. 23. 1982: 450. Bibcode:1982QJRAS..23..450G.
- Öpik, E. "Obituary – Cecilia Payne-Gaposchkin". en:Irish Astronomical Journal. 14. 1979: 69. Bibcode:1979IrAJ...14R..69O.
- Smith, E. V. P. "Cecilia Payne-Gaposchkin". en:Physics Today. 33 (6). 1980: 64–65. Bibcode:1980PhT....33f..64S. doi:10.1063/1.2914128.
- Vetter, H. F. "Cecelia Payne-Gaposchkin: Astronomer and pioneer". en:UU World. 2003.
- West, D. The Astronomer Cecilia Payne-Gaposchkin – A Short Biography. CreateSpace Independent Publishing Platform. 2015. ISBN 978-1-5186-0375-4.
- Oral history interview transcript with Cecilia Payne-Gaposchkin on 5 March 1968, American Institute of Physics, Niels Bohr Library & Archives – interview conducted by en:Owen Gingerich at en:Harvard College Observatory
- Sisiliya Peyn-Qapoşkina Riyazi genealogiya layihəsində
- Biography from en:Goodsell Observatory
- Bibliography from the Astronomical Society of the Pacific
- Chercheuses d'étoiles, an episode about Cecilia Payne as part of en:Le Monde's series on women in science (in French)
- Evans, Lucy; Hafner, Katie. "This Astronomer Discovered What the Stars Were Made Of, and Few Believed Her Discovery". Scientific American. The Lost Women of Science Initiative. 22 iyun 2023. İstifadə tarixi: 22 iyun 2023.