Aqnes Sis Kanninqem (ing. Agnes "Sis" Cunningham; 19 fevral 1909[1][2] – 27 iyun 2004[1][2]) — folklorşünas, xalq musiqisi və protest musiqilərinin ifaçısı həmçinin yazıçısı kimi tanınan amerikalı musiqiçi. Aqnes həyat yoldaşı Qordon Frizen və qızları ilə birlikdə nəşr etdiyi Broadside jurnalının təsisçi redaktoru idi.[3][4]
| Sis Kanninqem | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 19 fevral 1909[1][2] |
| Vəfat tarixi | 27 iyun 2004[1][2] (95 yaşında) |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | müğənni, musiqişünas, müğənni-mahnı yazarı, bəstəkar |
| Janr | xalq mahnısı |
| Musiqi alətləri | piano |
Aqnes Kanninqem ABŞ-ın Oklahoma ştatının Bleyne dairəsində anadan olmuşdur. Onun valideynləri Ada Boyes və Uilyam Kanninqem kiçik fermer təsərrüfatı ilə məşğul olurdu.[5] Atası sosialist idi və sosialist lider Yucin Debsin tərəfdarı idi. Uşaqlıqdan pianino, akkordeon və musiqi aranjimanı öyrənmişdir. 1929-cu ildə Oklahoma ştatının Vederford Müəllimlər Kollecinə daxil olaraq musiqi üzrə təhsil almışdır. Təhsilini başa vurduqdan sonra Aqnes Kanninqem dövlət məktəblərində musiqi müəllimi kimi fəaliyyət göstərmişdir.[6]
1932-ci ildə Kanninqem Arkanzas ştatının Mena şəhərində yerləşən Kommonvealt Leybor Kollec təhsil müəssisəsinə daxil olmuş və burada fəhlə hərəkatı və marksizm üzrə biliklər əldə etmişdir.[6] Həmçinin, burada əmək jurnalistikası və kəndli-fəhlə ittifaqının inkişafı ilə bağlı təhsil almış, sosial teatr haqqında məlumatlanmışdır.[5] Bu dövrdə əmək mahnıları yazmağa başlamışdır. Təhsilini başa vurduqdan sonra Oklahoma ştatına qayıdaraq Cənub İcarədar Fermerlər İttifaqı üçün üzvlərin cəlb edilməsi ilə məşğul olmuşdur.
1937-ci ildə Kanninqem Şimali Karolinada yerləşən Cənub Əmək Məktəbində musiqi müəllimi olmuşdur.[7][8] O, burada siyasi yönümlü musiqilər, həmçinin Bertolt Brext və Hans Ayslerin yazdığı mahnılar və öz bəstələrindən ibarət mahnılar tədris etmişdir.[5]
1939-cu ilin sonlarında Oklahoma ştatında təbliğat məqsədilə qısa tamaşalar göstərən Red Dust Players adlı aqit-prop teatr qrupunun təsisçilərindən biri olmuşdur.[5][6] Bu teatr qrupunun əsas məqsədi iclaslarda çıxış edərək icma üzvlərini və kənd təsərrüfatı işçilərini ittifaqın faydaları haqqında məlumatlandırmaq idi. Siyasi təqiblərdən qaçaraq, Kanninqem və kommunist partiyasının digər üzvü Qordon Frizen 1941-ci ildə evlənmiş və birlikdə Nyu-York şəhərinə köçmüşlər.[7][8]
Nyu-Yorkda Almanac House adlanan bir evdə yaşamağa başlamışlar. Həmin evin sakinləri arasında Pit Siqer və Vudi Qatri də var idi. Kanninqem qısa müddətə Almanac Singers musiqi qrupunun üzvü olmuş və 1942-ci ildə Dear Mr. President adlı albomda çıxış etmişdir.[7][8] Daha sonra Detroyt şəhərində bu musiqi qrupunun yerli versiyasını yaratmaq cəhdi uğursuzluğa düçar olmuşdur. Nəticədə o, müdafiə zavodunda işə düzəlmiş, həyat yoldaşı isə Detroit Times qəzetində jurnalist kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1945-ci ildə Kanninqem Pit Siqer, Alan Lomaks və Li Heys kimi musiqiçilərlə birlikdə People’s Songs təşkilatının təsisçilərindən biri olmuşdur. Bu təşkilat 1948-ci ildə fəaliyyətini dayandırsa da, onun buraxdığı People’s Songs Bulletin jurnalı sonradan Kanninqemin təsis etdiyi Broadside jurnalına ilham vermişdir.[9]
Kanninqem həm də bəstəkar idi. Onun How Can You Keep on Movin' (Unless You Migrate Too)? adlı mahnısı New Lost City Ramblers qrupunun 1959-cu ildə çıxan albomunda səsləndirilmişdir.[10] Daha sonra Ray Kuder bu mahnını Into the Purple Valley albomunda ifa etsə də, əvvəlcə onun müəllifliyini qeyd etməmiş, lakin səhv düzəldilmişdir. Onun qardaşı Bill Kanninqem ilə birlikdə yazdığı My Oklahoma Home adlı mahnı 1961-ci ildə Pit Siqer tərəfindən ifa edilmiş, sonradan unudulmuş, lakin 2006-cı ildə Brüs Sprinqstin tərəfindən yenidən səsləndirilmişdir.[11]
Kanninqem və Qordon Frizen 26 il ərzində Broadside adlı jurnal nəşr etmişdir. Bu jurnal Bob Dilan, Malvina Reynolds, Fil Oks, Kanis İan, Tom Paxton və Baffi Sent-Mari kimi məşhur folk musiqiçilərinin mahnılarını çap etmişdir. Broadside jurnalında yayımlanan mahnılar 2000-ci ildə Smithsonian Folkways tərəfindən beş diskdən ibarət The Best of Broadside kolleksiyası şəklində buraxılmış və bu layihə iki Qremmi mükafatına namizəd göstərilmişdir.[12]
Pit Siqer 1962-ci ildə Broadside jurnalının yaradılmasına maddi dəstək vermişdir. Kanninqem və Frizen jurnalı çap etmək üçün Amerika Əmək Partiyasından əldə etdikləri mimeoqraf maşınından istifadə etmişlər. Onların yaşadığı yaşayış kompleksi evdə kommersiya fəaliyyəti aparmağı qadağan etdiyindən, jurnalı gizli şəkildə çap edib yaymışlar. Bir çox gənc musiqiçi,[3] o cümlədən Bob Dilan, Fil Oks və Gil Törner Kanninqemin evində mahnılar ifa etmişlər. O, bu mahnıları not yazısına köçürmüş, həyat yoldaşı isə onlara şərh yazmışdır. Broadside jurnalının oxucu sayı çox olmasa da, ABŞ-da böyük təsir gücünə malik idi. Kanninqem yaşlı olmasına baxmayaraq, siyasi aktivliyini qoruyub saxlamış və hutenanni adlı musiqi tədbirlərində iştirak etmişdir. Jurnalın populyarlığı 1970-ci illərdə zirvəyə çatmışdır.
İkinci Dünya müharibəsindən sonra Kanninqem və Frizen kommunist əleyhinə qara siyahıya düşən ilk şəxslərdən olmuşlar. Pit Siqerin təşkil etdiyi People’s Songs agentliyində bir neçə konsert verməsinə baxmayaraq, maddi çətinliklər, sağlamlıq problemləri və depressiya səbəbindən o, musiqi dünyasından uzun müddət uzaq qalmışdır.[13]
1962-ci ildə Kanninqem Broadside jurnalının təsisçisi və baş redaktoru kimi yenidən musiqi dünyasına qayıtmışdır. Jurnal, Bob Dilan, Fil Oks, Kanis İan, Tom Paxton, The Freedom Singers, Baffi Sent-Mari, Len Çandler və Malvina Reynolds kimi müğənnilərin mahnılarını dərc etmişdir. Brodsayd, Con Pitaronun sözlərinə görə, folk canlanmasının əsas hissəsi olmuşdur. Jurnal 1988-ci ilə qədər nəşr olunmuş və bəzi dövrlərdə Pit Siqer və onun həyat yoldaşı Toşi Siqerin maliyyə dəstəyi ilə fəaliyyətini davam etdirmişdir. Bu jurnalın irsi arasında 1962–1988-ci illəri əhatə edən The Best of Broadside adlı beş diskdən ibarət albom yer alır. 1976-cı ildə Folkways Records Kanninqemin yeganə solo albomu olan Broadside Ballads, Vol. 9: Sundown albomunu buraxmışdır. O, həmçinin Pit Siqerin Broadside Ballads albomunda və Fil Oksun Broadside Tapes 1 albomunda iştirak etmişdir.[14]
- ↑ 1 2 3 4 Agnes Cunningham // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France Agnes Sis Cunningham // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Buhle, Paul. "Obituary: Agnes Cunningham". The Guardian (ingilis). 2004-07-08. İstifadə tarixi: 2018-02-26.
- ↑ "Finding aid to the Ronald D. Cohen Collection, MSS. Dept., UNC Chapel Hill". 2007-06-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-01-28.
- ↑ 1 2 3 4 Colin Larkin, redaktorEncyclopedia of Popular Music (First). Guinness Publishing. 1992. səh. 606. ISBN 0-85112-939-0.
- ↑ 1 2 3 "Cunningham, Agnes | The Encyclopedia of Oklahoma History and Culture". Okhistory.org. İstifadə tarixi: 21 August 2021.
- ↑ 1 2 3 "» Sis Cunningham: 1909-2004". Zcomm.org. September 2004. İstifadə tarixi: 21 August 2021.
- ↑ 1 2 3 "Smithsonian Folkways - Sis Cunningham: Activist musician and Broadside editor". 2015-12-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-11.
- ↑ "The People's Songs Archive – Sing Out!". Singout.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2018-02-25.
- ↑ "FolkSc01". 2004-10-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2004-11-10.
- ↑ "Smithsonian Folkways". 2009-06-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-22.
- ↑ Sisario, Ben. "Agnes Cunningham, 95, Dies; Sowed the Seeds of Folk Music". The New York Times. 30 June 2004. İstifadə tarixi: 21 August 2021.
- ↑ Duffy, Peter, "Words and Music for a Revolution," New York Times, February 11, 2001.
- ↑ Cunningham, Agnes "Sis", and Gordon Friesen, Red Dust and Broadsides: A Joint Autobiography, edited by Ronald D. Cohen, with a Foreword by Pete Seeger (Amherst: University of Massachusetts Press, 1999), ISBN 1-55849-210-0
- Ronald D. Cohen Collection, Southern Folklife Collection, University of North Carolina at Chapel Hill
- Cunningham Discography at Smithsonian Folkways
- Encyclopedia of Oklahoma History and Culture – Cunningham, Agnes