Simuzər Rza qızı Hətəmova (23 fevral 1923, 1921 və ya 1925, Ağdam – 11 noyabr 2005, Bakı) — Azərbaycan aktrisası, opera müğənnisi,[1] muğam ifaçısı[2][3][4] (xanəndə), Naxçıvan Muxtar SSR əməkdar artisti[5][6] (1962[6]).
| Simuzər Hətəmova | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Simuzər Hətəmova |
| Doğum tarixi | 23 fevral 1923, 1921 və ya 1925 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 noyabr 2005 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ→ Azərbaycan |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | opera müğənnisi, xanəndə, aktrisa |
| Mükafatları |
 Naxçıvan Muxtar SSR əməkdar artisti (1962) |
Simuzər Hətəmova 23 fevral 1923-cü il tarixində[1] (bəzi versiyalara görə 1921-ci[2][3][4] və ya 1925-ci ildə) Ağdamda anadan olmuşdu.[1]
Uşaqlıqda Ağdam pionerlər və məktəblilər evində vokal qrupunun üzvü idi. 1938-ci ildə, təqribən 15 yaşı olanda, Moskvada Azərbaycan incəsənəti dekadasında çıxış etmişdi.[6]
Gənc yaşından Ağdam dram teatrında işləməyə başlamışdı.[1] Orada "Arşın mal alan" musiqi kamediyasında "Telli", "Əsli və Kərəm" operasında "Əsli",[2][3][4] "Arşın mal alan"da "Gülçöhrə", "Fərhad və Şirin"də "Şirin", "Solğun çiçəklər"də "Sara", "Leyli və Məcnun" operasında "Leyli", "Aşıq Qərib" operasında "Şahsənəm" kimi rolları ifa etmişdi.[1][6]
Böyük Vətən müharibəsi dövründə Simuzər Hətəmova tez-tez sənət dostları ilə birgə qastrollarda əsgərlər qarşısında konsertlər verirdi.[6]
1955-ci ildən M. F. Axundov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında işləyirdi. Orda ilk rolu "Leyli" ("Leyli və Məcnun") oldu.[6] Bu rolun bir çox ifaçıları kimi, Simuzar Hətəmova zamanla "Leylinin anası" rolunun ifaçısı oldu.[7]
Simuzər Hətəmovanın "Ərəbzəngi" rolunu ifa etdiyi "Şah İsmayıl" operasının 1957-ci ilin yazısı günümüzə çatıbdır.[8] 1958-ci ildə bu operanın radio-montajı hazırlanmışdı, orada Simuzər Hətəmovaya "Ərəbzəngi" rolu verilmişdi.[6]
Azərbaycan incəsənəti və ədəbiyyatının inkişafı sahəsindəki görkəmli xidmətlərinə görə və Moskva şəhərində Azərbaycan incəsənəti və ədəbiyyatı ongünlüyü ilə əlaqədar olaraq, SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 9 iyun 1959-cu il tarixli Fəramanı ilə Simuzər Hətəmova "Əməkdə fərqlənməyə görə" medalı ilə təltif edilmişdi[9].
1962-ci ildə[6] Simuzər Hətəmova Naxçıvan Muxtar SSR əməkdar artisti fəxri adına layiq görülmüşdü.[5][6]
1974-cü ildə "Gəlin qayası" operasında "Ana" rolunu ifa etmişdi.[10]
1977-ci ildə "Aşıq Qərib" operası lentə köçürülmüş, orada Simuzər Hətəmova "Qəribin anası" rolunu ifa etmişdi.[6]
Simuzər Hətəmova 11 noyabr 2005-ci ildə Bakıda vəfat etmişdi.[1]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 MUSTAFA ÇƏMƏNLİ. «LEYLİ VƏ MƏCNUN» — 100 İL SƏHNƏDƏ. BAKI: «E.L» Nəşriyyat və Poliqrafiya Şirkəti. Elmi redaktor: Ramiz Zöhrabov (Respublikanın xalq artisti, professor); Rəyçilər: Kazım Əliverdibəyov (Əməkdar incəsənət xadimi, professor), Arif Babayev (Respublikanın xalq artisti, professor); Rəssam: Eldar Cəlilov; Kompyuter tərtibatı və dizayn: Quluzadə Səadət Orxan qızı; Korrektor: Zülfiyyə Şuşalı; Yığım: Elmira Cavadova, Sevda Piriyeva, Ceyhun Mustafayev; Texniki redaktor: Səfa Fərhadov. 2008. 192–193. ISBN 978-9952-438-38-3.
- ↑ 1 2 3 "Electronic encyclopediya. Uzeiyr Hajibeyov::: Hәtәmova Simuzәr Rza qızı". uzeyirbook.musigi-dunya.az. İstifadə tarixi: 2025-02-22.
- ↑ 1 2 3 ÜZEYİR HACIBƏYOV ENSİKLOPEDİYASI. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. 1996. 213.
- ↑ 1 2 3 Üzeyir Hacıbəyli ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb. 2008. Səhifə 112. ISBN 978-9952-448-14-6.
- ↑ 1 2 br.az. "Ретроспектива". br.az (rus). 2024-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-24.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Mustafa ÇƏMƏNLİ. Simuzər // AZƏRBAYCAN QADINI (журнал). № 8. 1978. 16.
- ↑ Flora XƏLİLZADƏ. Opera səhnəmizin Leyliləri // Azərbaycan. — 2010. — 17 sentyabr. — 7.
- ↑ "ШАХ ИСМАИЛ". ОРКЕСТРОВЫЕ ПРОИЗВЕДЕНИЯ. Запись 1957 года. 1, 7, 13.
- ↑ Ведомости Верховного Совета СССР - SSRİ Ali Sovetinin Vedomastları 1959 N 23 (rus və az.). Səhifələr: 353, 360–361, 367.
- ↑ Р. К. Садыхов (PhD по искусствоведению, профессор, заслуженный деятель искусств Азербайджанской Республики, Заведующий кафедрой искусствоведения, Бакинская хореографическая академия, г. Баку, Азербайджан). ТВОРЧЕСКИЙ ПУТЬ АЗЕРБАЙДЖАНМКОГО НАЦИОНАЛЬНОГО ОПЕРНОГО ИСКУССТВА (PDF) // TRADITIONAL AND MODERN CULTURE: HISTORY, ACTUAL SITUATION, PROSPECTS (Materials of the X international scientific conference on September 20–21, 2020) (rus). Prague. 2020. 30. ISBN 978-80-7526-480-0.