Seyid Əlixan Sədrəddin əl-Mədəni əl-Haşimi [2] əş-Şirazi, (10 avqust 1642 - dekabr 1709) İbn Məsum kimi də tanınan şiə tarixçi, şair, rical alimi. O, Mədinədə Haşimi ailəsində anadan olmuşdur. Onun nəsli Zeyd bin Əliyə gedib çıxır. Şiələrin tarixindən bəhs edən "Əd-dərəcatur-rəfiə fi təbəqatiş-şiə" kitabı ilə məşhurdur.
| Seyid Əlixan Mədəni | |
|---|---|
| ərəb. علي خان المدني | |
| Doğum tarixi | 1 sentyabr 1642[1] və ya 10 avqust 1642 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1708[1] və ya yanvar 1709 (66 yaşında) |
| Vəfat yeri | Şiraz, Səfəvilər dövləti |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair, hərbi komandan[d], qubernator |
Seyid Əlixan, Mədəni nisbəsi ilə yanaşı dərs dediyi və vəfat etdiyi Şiraz şəhərinin nisbəsini də daşıyır.
Seyid Əlixan Şirazi təhsilini doğulduğu Mədinə şəhərində almış, sonra 1658-ci ildə atası ilə birlikdə Hindistanın Heydərabad məntəqəsinə köçmüş və 48 il orada yaşamışdır. Ömrünün çox hissəsini Hindistanda keçirmiş, Heydərabadda yaşayarkən İmam Rzanın məqbərəsini ziyarət etmişdir.[3] Moğol imperiyasında hərbi vəzifə sahibi olmuş, sonra istefa verib Şirazda məskunlaşmışdır. Moğol hökmdarı ona Xan titulu vermişdir.
Seyid Əlixan Mədəni hicri 1117-ci ildə Səfəvi hökmdarı Şah Sultan Hüseynin vaxtında İsfahana gəlmiş və 2 il burada yaşamışdır. 2 ildən sonra isə Şiraza getmiş, oranın dini və elmi rəhbərliyini öz öhdəsinə götürmüşdür.[4] İbn Məsum Ömrünün sonuna kimi Şirazda qalmış və orada vəfat etmişdir.
İbn Məsumun fiqh, ədəbiyyat və şeirlə bağlı çoxlu kitabları var: Riyaz əl-Salehin, Səlvətul-Ğərib, Usvətul-Ədib, Əd-dərəcatur-rəfiə fi təbəqatiş-şiə və s.[5][6][7]
- ↑ 1 2 CERL Thesaurus (ing.). Consortium of European Research Libraries.
- ↑ Kamil Salman Al-Jabburi. معجم الأدباء من العصر الجاهلي حتى سنة 2002م (ərəb). Beyrut: Dar Al-Kotob Al-Ilmiyah. 2003. ISBN 978-2-7451-3694-7. LCCN 2003489875. OCLC 54614801. OL 21012293M. Wikidata Q111309344.
- ↑ Qulamhəsən Məhərrəmi, Tarixdə İmamət məktəbi, səh.13, Qədim Qala nəşriyyatı, Bakı 2018
- ↑ Şirazi, Seyid Əlixan, "Əd-dərəcatur-rəfiə fi təbəqatiş-şiə", səh.3-4, Vəfa nəşriyyatı, Beyrut
- ↑ رسول كاظم عبد السادة. موسوعة أدباء إعمار العتبات المقدسة. الجزء الثاني. مجمع الذخائر الإسلامية، مركز النجف الأشرف. 2016. səh. 324-329. 2019-09-11 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "الآثار العلمية لابن معصوم المدني". مجلة الواحة. 9 فبراير 2011. 03 أكتوبر 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 أكتوبر 2018.
- ↑ "السيد علي خان المدني". المؤسسة السبطين العالمية. 03 أكتوبر 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: سسس.