Sannikov Torpağı (roman)

Romanın süjeti, beş nəfərlik bir ekspedisiyanın Arktik Okeanında yerləşdiyi iddia edilən və əfsanəvi bir ada olan Sannikov Torpağını axtarmaq üçün yola çıxması ətrafında qurulmuşdur. Uzun və çətin səyahətdən sonra, onlar nəhayət bu adanı tapırlar. Ada, nəhəng bir vulkanın krateri daxilində yerləşir və burada qədim geoloji dövrlərə aid flora və fauna qorunub saxlanılmışdır. Ekspedisiya üzvləri burada Neandertal insanları (romanda "Vampoo" adlandırılır), mamontlar və digər qədim canlılarla qarşılaşırlar. Sonda, vulkanın püskürməsi nəticəsində ada məhv olur.^[1]

Sannikov Torpağı, XIX əsrdə rus səyyahları Yakov Sannikov və Matvey Gedenshtrom tərəfindən müşahidə edildiyi iddia edilən, lakin sonradan mövcudluğu təsdiqlənməmiş bir ada idi.^[2] Bu ada, Arktik Okeanında, Yeni Sibir adalarının şimalında yerləşdiyi düşünülürdü. Obruçevin romanı, bu əfsanəvi adanı ədəbi əsərə çevirərək, onun haqqında marağı yenidən canlandırmışdır.

Obruçev, geoloq kimi biliklərini istifadə edərək, romanın elmi əsaslarını möhkəmləndirmişdir. O, Arktik Okeanında belə bir adanın mövcudluğunu, vulkanik fəaliyyət nəticəsində yaranan istiliklə izah edir. Bu yanaşma, əsərin elmi-fantastik janrda olmasına baxmayaraq, oxuculara real və inandırıcı təsir bağışlayır. Roman, həmçinin insanın təbiətlə münasibətləri, qədim mədəniyyətlərin izləri və elmin sərhədləri kimi mövzuları da əhatə edir.^[3]

"Sannikov Torpağı", rus fantastik ədəbiyyatında mühüm yer tutur və xüsusilə gənc oxucular arasında populyarlıq qazanmışdır. Əsər, həmçinin Arktika tədqiqatlarına və coğrafi kəşflərə marağı artırmışdır. Obruçevin bu romanı, onun digər məşhur əsəri "Plutoniya" ilə birlikdə, elmi-fantastik janrın inkişafına töhfə vermişdir.^[4]

1973-cü ildə, "Sannikov Torpağı" romanı əsasında eyniadlı sovet elmi-fantastik filmi çəkilmişdir. Filmin rejissorları Albert Mkrtçyan və Leonid Popov olmuş, baş rollarda Vladislav Dvorjetski, Oleg Dal və Yuri Nazarov çəkilmişlər.^[5] Film, romanın süjetinə əsaslanaraq, ekspedisiyanın adaya səyahətini və orada qarşılaşdıqları hadisələri təsvir edir. Filmdə Aleksandr Zatsepin tərəfindən bəstələnmiş musiqilər də geniş populyarlıq qazanmışdır.