Saat Muzeyi — Vyana şəhər muzeyinin filialıdır. Vyananın ən qədim binalarından biri olan Palais Obizzidə (həmçinin Harfenhaus kimi tanınır)[1], Vyananın 1-ci rayonunda, Innere Stadtda yerləşir.
| Saat muzeyi | |
|---|---|
| Uhrenmuseum | |
 | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1917-ci il, 4 may |
| Açılış tarixi | 1921-ci il, 30 may |
| Təsisçi | Vyana Şəhəri Saat Muzeyinin Dostları Assosiasiyası |
| Ölkə | Avstriya |
| Yerləşir | Vyana |
| Ünvan | Schulhof 2, 1010 Vienna |
| Telefon | +43 1 533 22 65 |
| İş rejimi | II-VII günlər, saat 10:00-17:00 |
| 48°12′38″ şm. e. 16°22′08″ ş. u.HGYO | |
| wienmuseum.at/uhrenmuseum | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Vyana Şəhər Şurası 1917-ci ilin 4 may tarixində Saat Muzeyinin yaradılması haqqında qərar qəbul etmişdir. Bundan əvvəl Vyana şəhərinin meri Riçard Vayskirxnerə təklif olunmuşdur ki, Yuxarı Avstriya Torpağında liseydə müəllim işləyən Rudolf Kaftanın topladığı 10.000 ədəd saat kolleksiyasını alsın və Kaftanın rəhbərliyi altında xüsusi təyinatlı muzey yaratsın. Həmin il yazıçı Mari fon Ebner-Eşenbaxın (1830-1916) varisləri onlara məxsus saat kolleksiyasını şəhər rəhbərliyinə 301.000 krona almağı təklif etmişlər, amma bir şərtlə ki, bu məbləğ 15 iyul 1917-ci il tarixinədək onlara ödənilməli idi. Karl fon Şkoda və Lordlar Palatasının üzvü, Vyanada tanınmış sənayeçi Bernhard Vetslerin sayəsində tələb olunan məbləğ toplanılaraq yazıçı Mari fon Ebner-Eşnbaxın varislərinə ödənilmişdir. 20 iyun 1917-ci ildə mer Veyskirxnerin himayəsi altında gələcəkdə muzeyin maliyyələşdirilməsi üçün Vyana Şəhəri Saat Muzeyinin Dostları Assosiasiyası yaradılmışdır.
İlk olaraq Saat Muzeyi 1901-ci ildən Vyana şəhərinə aid olan Obizzi sarayının üçüncü mərtəbəsində, Kaftanın mənzilində yaradılmışdır. Muzeyin rəsmi açılışı 1921-ci ilin 30 mayında baş tutmuşdur. Muzeyin ilk direktoru Kaftan olmuşdur.[2][3] O, muzeyə 8000 saat və ixtisaslaşdırılmış zəngin kitabxana hədiyyə etmişdir. Açılış zamanı Leynerə məxsus kolleksiya, o cümlədən 100 ədəd iri divar saatı və Nikolausa məxsus kolleksiyasından 400 saat artıq alınmışdır. Nasistlər dövründə evləri müsadirə edilən, mülkiyyəti satılmağa məcbur edilən və ya Vyanadan deportasiya edilən yəhudilərə məxsus saatlar da muzeyin mülkiyyətinə çevrilmişdi. Məsələn, böyük saat kolleksiyası toplamış, Vyananın 1-ci rayonunda Wipplingerstrasse-də emalatxana və mağazaya sahib olan yəhudi saat ustası Aleksandr Qros 1939-cu ildə biznes lisenziyasını itirmış, şirkəti ləğv olunmuşdur. Qros və həyat yoldaşı Klara ABŞ-a mühacirət etmişlər; Qrosun saat anbarı mühacirətdən əvvəl ləğv edilmişdir.
Saat Muzeyi müvəqqəti inzibatçı işləyən Yozef Bergerdən endirimli yolla 885,40 reyxsmarkaya 70 saat və saat mexanizmləri almışdır. 70 saatdan 40-ı, o cümlədən 1750-ci ilə aid olan barokko üslublu böyük divar saatları və 1800-cü ildə düzəldilmiş cib saatları İkinci Dünya Müharibəsi bitdikdən sonra da işləyirdi. Hazırda onların qanuni varislərinə qaytarılması planlaşdırılır.[4] 1941-ci ilin noyabrında muzeyin siyahısında sahibi olduğu iddia edilən Albert Pollakın kolleksiyasından olan saatlar da muzeyə daxil olmuşdur. [5] İkinci Dünya Müharibəsi zamanı muzey bağlanmışdır və kolleksiya anbardan çıxarılaraq Aşağı Avstriya Torpağındakı qalalarda saxlanılmışdır. Bəzi saatlar itmişdir, o cümlədən Maria von Ebner-Eşenbaxın kolleksiyasına məxsus 230 firma saatı; onlardan 40-ı bu günümüzə gəlib çatmışdır. [6] Kaftan 1961-ci ilə, ömrünün sonuna kimi muzeyə rəhbərlik etmişdir. Bu gün Saat Muzeyi Vyana Muzeyinin filialıdır.
Üç mərtəbəli muzeyin 19 otağında XV əsrdən etibarən saatdüzəltmə texnologiyasının inkişafını sənədlərlə nümayiş etdirən 700-ə yaxın saat sərgilənir. Muzeyin ən qədim eksponatlardan biri XV əsrin birinci yarısına aid olan qüllə saatıdır. Digər mühüm eksponat isə 1699-cu ildə İoahim Oberkirxer tərəfindən inşa edilmiş Müqəddəs Stefan Kafedralina məxsus qüllə saatının mexanizmidir; astroloji və astronomik iri divar saatları da Müqəddəs Stefan Kafedralina məxsus olmuşdur. XVIII əsrə aid xüsusi eksponat David Rütşmanın düzəltdiyi sənət əsəri, astronomik saatıdır. Muzeydə nümayiş etdirilən cib saatları əsasən Fransa və İşveçrə emalatxanalarında düzəldilmişdir. Onların arasında, həmçinin Ferdinand Bertu, Abraham Lui Breqe və Bordiye adlı saatsazlara məxsus cib saatlarını da görmək mümkündür.
Muzeyin sərgisində İmperator I Frans İosifin etibarlı adamı, aktrisa Katarina Şratta məxsus iri divar saatları nümayiş etdirilir. Onlar İmperatorun yay iqamətgahında, aktrisanın Bad İşldakı villasında saxlanılırdı. Xüsusi bir eksponat isə top saatıdır. Bu saatda top özü korpus rolunu oynayır, saatın mexanizmi isə topun təkərlərində yerləşdirilmişdir. Anbarda daha 3000-4000 saat saxlanılır.
-
Vyana Saat muzeyində nümayiş etdirilən cib saatlari -
Vyana Saat muzeyində nümayiş etdirilən cib saatları -
Vyana Saat muzeyində nümayiş etdirilən cib saatları -
Vyana Saat muzeyində nümayiş etdirilən yapon saatları -
Dibçək saat. Saatlar güllərin ortasında yerləşir. Vyana Saat muzeyi.
- ↑ Palais Obizzi
- ↑ Eva Maria Orosz: Marie Ebner-Eschenbach – Die Dichterin als Uhrensamlerin „Meine Uhren machen mir das Sterben schwer“ – in Highlights aus dem Wiener Uhrenmuseum In: Wiener Zeitung. 21. Jänner 2000.
- ↑ Gerhard Roth: Reise in die vierte Dimension In: Die Presse. 28. Februar 2009.
- ↑ Restitutionsbericht 2003 des Wien-Museums (PDF-Datei; 915 kB)
- ↑ Restitutionsbericht 2002 (PDF-Datei; 874 kB)
- ↑ Arxivləşdirilib [Date missing] at wien.gv.at [Error: unknown archive URL]
- Rudolph Kaftan: Das Uhrenmuseum. Wagner, Innsbruck 1927, OBV.
- Rudolf Kaftan: Illustrierter Führer durch das Uhren-Museum der Stadt Wien, zugleich eine kurze Darstellung der im Uhren-Museum ersichtlichen Geschichte der Räderuhr. Deutscher Verlag für Jugend und Volk, Wien 1930, OBV.
- Heinrich Lunardi: Rundgang durch das Uhrenmuseum der Stadt Wien. Jugend und Volk Verlagsgesellschaft, Wien 1973, ISBN 3-7141-6079-5.
- Susanne Walther, Franz Scharinger: Uhrenmuseum Wien 1, Schulhof 2. (Zweite, erweiterte Auflage). Eigenverlag der Museen der Stadt Wien, Wien 1981, OBV.
- Wolfgang Kos (Hrsg.), Wolfgang Freitag (Red.): Highlights aus dem Wiener Uhrenmuseum. (Führer). Wien Museum, Wien 2010, ISBN 978-3-902312-22-8.
