Sağmosavan, Sağmosavəng — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Əştərək rayonunda kənd.[2]
| kənd | |
| Sağmosavan | |
|---|---|
.JPG) | |
| 40°23′09″ şm. e. 44°23′38″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Region | Karbi mahalı |
| Rayon | Əştərək rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.620 m |
| Saat qurşağı | UTC+4 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
  Sağmosavan | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rayon mərkəzindən 12 km şərqdə yerləşir. «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə Savmosavəng formasında[3] qeyd edilmişdir.
Toponim türk dilində «cığır», «bataqlıqdan keçən çay keçidi» mənalarında işlənən sakma // sokma[4] və türk dilində «qala» mənasında işlənən vəng[5] sözlərindən əmələ gəlmişdir. Sakma // sokma sözü fonetik dəyişikliyə uğrayıb sağma // soğma formasına düşmüşdür.
Toponim «cığır kənarında yerləşən qala yanında kənd, yaşayış yeri» mənasını ifadə edir. Relyef əsasında yaranan mürəkkəb quruluşlu toponimdir.
Kənddə 1831-ci ildə 131 nəfər yalnız azərbaycanlı, ermənilərlə yanaşı 1873 - cü ildə 100 nəfər, 1886-cı ildə 141 nəfər, 1897-ci ildə 185 nəfər, 1914 - cü ildə 404 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır [6].
Yuxarıdakı statistik məlumatlardan göründüyü kimi ermənlər kəndə 1850-ci illərdən sonra köçürülmüşdür. 1918-ci ildə azərbaycanlılar erməni təcavüzünə məruz qalaraq deportasiya olunmuş, yalnız indiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qalib gələndən sonra sağ qalan azərbaycanlılar ata-baba yurdlarından dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 36 nəfər, 1926-cı ildə 53 nəfər, 1931-ci ildə 65 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır[6].
SSRİ Nazirlər Sovetinin xüsusi qərarı ilə azərbaycanlılar 1948-1953-cü illərdə zorla tarixi-etnik torpaqlarından çıxarılaraq Azərbaycana köçürülmüşdür.
- ↑ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- ↑ İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri" Arxivləşdirilib 2015-07-21 at the Wayback Machine, Bakı, "Elm", 2002.
- ↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.112
- ↑ Мурзаев Э.М. Словарь народных географических терминов, М., «Мысль», 1984. s.493
- ↑ Mirzəyev H. Aşıq poeziyasında yaşayan adlarımız və tariximiz, Bakı, ADPU, 1997. s.208-209
- ↑ 1 2 Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.22-23, 108-109