Səid ibn Mənsur

Səid ibn Mənsur
Səid ibn Mənsur
	ərəb. سعيد بن منصور‎
Doğum tarixi	VIII əsr
Doğum yeri	Cövzcan, Əfqanıstan;
Vəfat tarixi	842
Vəfat yeri	Məkkə, Abbasilər xilafəti;
Elm sahəsi	hədis
Tanınmış yetirmələri	Əhməd ibn Hənbəl, Əbu Davud, Müslüm ibn Həccac, əd-Dərimi

Əbu Osman Səid ibn Mənsur ibn Şöbə əl-Xorasani (ərəb. سعيد بن منصور‎; VIII əsr, Cövzcan – 842^[1], Məkkə) — hədis alimi.

Bioqrafiyası

Cövzcanda anadan olub. Nisbələri Məkki, Cövzcani, Bəlxi, Mərvəzi, Tələqani və Nisaburidir. Türk və ya fars olduğu güman edilir. Tələbəsi Müslüm ibn Həccac onu "Bəzzaz" ləqəbi ilə adlandırıb. Ailəsi isə birlikdə Bəlxə köçüb və ilk təhsili burada alıb. Öncə Xorasanın müxtəlif elm mərkəzlərinə səyahətlər edib. Sonra isə Iraqa, Cəzirəyə, Hümsə, Şama, Fələstinə və Misirə elmi səfərlər edərək Məkkədə məskunlaşıb. Leys ibn Səd, Malik ibn Ənəs, Həmmad ibn Zeyd, Abdullah ibn Mübarək, Cərir ibn Əbdülhəmid, Hüşeym ibn Bəşir, İsmayıl ibn Uleyyə, Vəlid ibn Müslüm, Abdullah ibn Vəhb əl-Misri və Süfyan ibn Uyeynə kimi alimlərdən hədis dinləyib. Əhməd ibn Hənbəl, Abdullah ibn Əbdürrəhman əd-Dərimi, Məhəmməd ibn Yəhya əz-Zöhli, Müslüm, Əbu Züra ər-Razi, Əbu Davud əs-Sicistani, Əbu Xətim Məhəmməd ibn İdris ər-Razi, Fəsəvi və Əbu Züra əd-Dəməşqi kimi alimlərə isə müəllimlik edib.^[2] Səd ibn Abdullah Humeyyid, onun müəllimlərinin 110, ravi və tələbəslərinin sayının isə 90 ətrafında olduğunu söyləmişdir.^[3] O, Məkkədə vəfat etmişdir.^[2]

Hədis elmindəki yeri

Mənbələr onu "hafiz", "imam", "höccət", "mütkin", "səbt", "siqa" və "şeyxül-həram" adlandırıblar. Onun rəvayətlərinə "Kütubi-sittə"də yer verilib. Əhməd ibn Hənbəl ondan təriflə bəhs edib. Tələbəsi Əbu Xətim ər-Razi onun hədis mövzusunda həssas, diqqətli və etibarlı olduğunu bildirmiş, Hərb əl-Kirmani də onun əzbərindən 10000-ə yaxın hədis yazdırdığını qeyd etmişdir.^[4]

Əsərləri

əs-Sünən. Əsər bəzi mənbələrdə "əl-Müsənnəf" adlandırılıb. Əsərin itdiyi zənn edilirdi, lakin III cildinə aid bir nüsxəsini Məhəmməd Həmidullah təsbit etmiş (Köprülü kitabxanası, № 439) və tanıtmışdır.^[5]
Təfsirül-Quran. "əl-Kəşf vəl-bəyan", "əd-Dürrül-mənsur" və "Camiul-bəyan ən təvili əyil-Quran" adlı təfsirlərdə bu əsərdən nəql edilmiş məlumatlar vardır. Əsərin "əs-Sünən"in "Təfsirül-Quran" adlı kitabının başqa bir rəvayəti olduğu da deyilmişdir.^[2]
əs-Siyər.^[6]
əz-Zöhd.^[7]

İstinadlar

↑ ¹ ² OpenITI corpus. OpenITI.
↑ ¹ ² ³ Efendioğlu, Mehmet. "Saîd b. Mansûr". TDV İslâm Ansiklopedisi. 2008. 22.10.2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22.102025.
↑ Səid ibn Mənsur. Naşirin giriş bölməsi, əs-Sünən (ərəb). I. Riyad: naşir: Humeyyid. 1993. 68–77, 85–91.
↑ Zəhəbi. Aləmün-Nubəla (ərəb). X. Beyrut. 1981–85. 587.
↑ “Eine Handschrift der Sunan von Saʿīd b. Manṣūr, des Lehrers von Muslim”, WI (alman). VIII/1-2. 1962. 25–34.
↑ Zəhəbi. əl-İbər (ərəb). I. Beyrut. 1985. 314.
↑ İbn Xeyr. Fəhrəsə (ərəb). Qahirə. 1963. 271.

[_672a84e43c6a1d91-1] ¹ ² OpenITI corpus. OpenITI.

[:0-2] ¹ ² ³ Efendioğlu, Mehmet. "Saîd b. Mansûr". TDV İslâm Ansiklopedisi. 2008. 22.10.2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22.102025.

[3] Səid ibn Mənsur. Naşirin giriş bölməsi, əs-Sünən (ərəb). I. Riyad: naşir: Humeyyid. 1993. 68–77, 85–91.

[4] Zəhəbi. Aləmün-Nubəla (ərəb). X. Beyrut. 1981–85. 587.

[5] “Eine Handschrift der Sunan von Saʿīd b. Manṣūr, des Lehrers von Muslim”, WI (alman). VIII/1-2. 1962. 25–34.

[6] Zəhəbi. əl-İbər (ərəb). I. Beyrut. 1985. 314.

[7] İbn Xeyr. Fəhrəsə (ərəb). Qahirə. 1963. 271.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]