Səbiskar qəbiristanlığı — Azərbaycanın Gəncə şəhərində yerləşən tarixi qəbiristanlıq. Qəbiristanlığın ərazisində 18 tarixi türbə yerləşir. Bundan başqa burada bir çox görkəmli Azərbaycan xadimləri də dəfn olunublar. Qəbiristanlığın ərazisində yerləşən Əsgər ağa Gorani türbəsi yerli əhəmiyyətli memarlıq abidəsidir.
| Qəbiristanlıq | |
| Səbiskar qəbiristanlığı | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər |
 Gəncə |
| İlk məlumat | XVI əsr |
| Sahəsi |
|
| 40°40′06″ şm. e. 46°20′55″ ş. u.HGYO | |
  Səbiskar qəbiristanlığı |
|
 Səbiskar qəbiristanlığı |
|
Qəbiristanlıq müxtəlif fərziyyələrə əsasən ya XVI ya da XIX əsrə aid edilir. Sahəsi 7 hektardır.[1] Burada bir çox məşhur azərbaycanlılar dəfn olunublar. Bundan başqa qəbiristanlıqda müxtəlif heykəllər və qırmızı kərpicdən tikilmiş dörd və səkkiz tağlı 18 türbə var.[2] Qəbiristanlığın ərazisində yerləşən Əsgər ağa Gorani türbəsi Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[3][4]
Türbələr Əsgər Ağa Adıgözəlzadənin, Hacı Mir Qasım Həmzəyevin, İskəndər xan Xoyskinin, Batman Qılınc Dünbülünün, Mirmütalib Qubəli oğlunun, Hacı Səməd Xəlilzadənin, Hacı Vaqif Vəliyevin və digərlərinin xatirəsinə məzarları üstündə tikilib.[1][5] Türbələrdən başqa burada Gəncə əhalisinin adətinə uyğun olaraq bütün ailə üzvləri üçün nəzərdə tutulmuş sərdabə qəbirlər də mövcuddur.[6][7][8]
2009–2011-ci illərdə qəbiristanlığın ərazisində "Difai fədailəri" memorial kompleksi tikilib.[9] Bu kompleksdə Cavad xanın, Şah İsmayıl Xətainin, Səttar xanın, Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin, Seyid Cəfər Pişəvərinin, Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin, Əlimərdan bəy Topçubaşovun, Nəsib bəy Yusifbəylinin, Fətəli xan Xoyskinin, Həsən bəy Ağayevin, Xudadat bəy Rəfibəylinin, Cahangir bəy Kazımbəylinin, Sarı Ələkbərin, Abidli Əliqara Məmmədli kimi görkəmli şəxsiyyətlərin büstləri ucaldılıb.[9][10][11]
- Abdulla Sur — ədəbiyyatşünas, tənqidçi.
- Asim Qazıyev — şair, Ədəbi Yazarlar Birliyinin rəhbəri.
- Əsgər ağa Gorani — yazıçısı, maarifçi, teatr xadimi və ictimai xadim.
- Əşrəf Yusifzadə — Azərbaycanın SSR xalq artisti, teatr aktyoru.
- İsmayıl Talıblı — Azərbaycan SSR xalq artisti, aktyor.
- Qurban Abbasov — Azərbaycanın SSR əməkdar artisti, teatr aktyoru.
- Məmmədtağı Cəfərov — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor.
- Reyhan Tağıyeva — Gürcüstan SSR əməkdar artisti, Gəncə Dram Teatrının aktrisası.
- Mirzə Məhəmməd Axundzadə — şair, publisist, tərcüməçi, folklorşünas, filoloq alim, dramaturq.
- Kifayət Gəncəli — Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti, xanəndə.
- Kərim Sultanov — Azərbaycan SSR əməkdar artisti, aktyor.
- ↑ 1 2 Məmmədov, Mərdan. Gəncə abidələri (az.). Bakı: Azərnəşr. 2021. 35. 2024-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ "Gəncədəki "Səbiskar" qəbiristanlığı təmirdən sonra tarixi qoruq kimi mühafizə olunacaqdır". Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 2013-01-16. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ ""Türbələr (Əsgər ağa Gorani türbəsi)"". irs.gov.az. 2023-06-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ Hacıyev, Rauf. "Azərbaycan tarixində imzalarını qoymuş şəxsiyyətlərin uyuduğu məkan - Səbzikar qəbiristanlığı". Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 2017-01-14. 2017-08-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ "Ozanlar məzarlığı - Müasir sərdabələr". Azadlıq Radiosu (az.). 2024-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ "Gəncənin türbələr səltənəti | Azerbaijan.Travel". azerbaijan.travel (az.). 2024-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ "Gəncənin sərdabələri: "Belə getsə bütün dünyanı qəbristanlıq götürəcək"". BBC News Azərbaycanca (az.). 2017-03-24. 2024-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ 1 2 "Gəncədə "Difai fədailəri" memorial kompleksi". gencexeber.az (az.). 2022-04-06. 2024-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ "Ölkənin qərb bölgəsinin tarixini yaşadan məkan". Milli.Az (az.). 2015-11-29. 2024-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
- ↑ AzadlıqRadiosu. "Cümhuriyyət banilərinə yalnız qəbiristanlıqda yer tapıldı". Azadlıq Radiosu (az.). 2013-02-18. 2024-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.