Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinSüni intellektdə irəliləyiş (ing. Progress in artificial intelligence) — zamanla süni intellekt sahəsində əldə edilən nailiyyətlərə, mərhələlərə və irəliləyişlərə aiddir.[1] Süni intellekt, adətən insan zəkasını tələb edən tapşırıqları yerinə yetirə bilən maşın və sistemlər yaratmağı hədəfləyən kompüter elminin fənlərarası bir sahəsidir.[2][3]
Süni intellekt tətbiqləri tibbi diaqnostika, iqtisadi və maliyyə tətbiqləri, robot nəzarəti, hüquq, elmi kəşf, video oyunlar və oyuncaqlar da daxil olmaqla geniş sahələrdə istifadə olunur.[4]
Süni intellekt (Sİ) sahəsində son irəliləyişlər sürətlə artır və çox yönlü texnologiyaların inkişafına səbəb olur. Əsas irəliləyişlərdən bəziləri bunlardır:[5]
- Dərin öyrənmə (ing. Deep Learning) və transformer modelləri — dərin öyrənmə üsulları, xüsusilə transformer modelləri (məsələn, GPT-4, BERT) böyük miqyasda dil modellərinin inkişafında istifadə olunur.[6] Bu modellər təbii dil emalı sahəsində ciddi irəliləyişlərə yol açıb, insanla əlaqə yaratma, tərcümə, mətn yaradılması və cavablandırma kimi müxtəlif sahələrdə çox effektiv nəticələr verirlər.
- Süni sadalayıcı və generativ Sİ modelləri — sadalayıcı və generativ modellər təsvirlər, musiqilər,[7] videolar və hətta oyunlar yaratmaq üçün geniş istifadə olunur. DALL-E, Midjourney, Stable Diffusion kimi sistemlər görsəl materialların yaradılmasında böyük bir irəliləyiş təqdim edir.[8]
- Avtonom sistemlər və robotlar — sürücüsüz avtomobillər, pilotsuz uçan aparatlar və digər robot sistemləri üçün Sİ texnologiyaları inkişaf edir. Bu irəliləyişlər nəqliyyat, logistika, səhiyyə və kənd təsərrüfatı sahələrində avtonom qərar qəbul etməyə imkan verir.
- Etik və tənzimləmə aspektləri — Sİ-nin inkişafı ilə etik problemlər[9] və tənzimləmə ehtiyacları da gündəmə gəlib. Bir çox ölkələr və təşkilatlar süni intellektin istifadəsinə dair qanunlar və qaydalar hazırlayır. Məqsəd Sİ-nin təhlükəsiz, ədalətli və şəffaf istifadəsini təmin etməkdir.[10]
- Məsuliyyətli Sİ və şəffaflıq — Sİ-nin izah edilə bilməsi, şəffaflığı və məsuliyyəti də önə çıxan trendlərdəndir. Alqoritmik qərarların anlaşılması üçün izah edilə bilən Sİ modelləri inkişaf etdirilir ki, bu da etimadın artırılması və Sİ-nin daha təhlükəsiz istifadəsi üçün vacibdir.[11]
Bu irəliləyişlər göstərir ki, süni intellekt texnologiyaları bir çox sahədə insanların həyatını dəyişdirməyə davam edir.
- ↑ Biever, Celeste. "ChatGPT broke the Turing test — the race is on for new ways to assess AI". Nature. 25 iyul 2023. 26 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 iyul 2023.
- ↑ AI set to exceed human brain power Arxiv surəti 19 fevral 2008 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2008-02-19 at the Wayback Machine CNN.com (July 26, 2006)
- ↑ Kaplan, Andreas; Haenlein, Michael. "Siri, Siri, in my hand: Who's the fairest in the land? On the interpretations, illustrations, and implications of artificial intelligence". Business Horizons. 62. 2019: 15–25. doi:10.1016/j.bushor.2018.08.004.
- ↑ National Research Council, Developments in Artificial Intelligence // Funding a Revolution: Government Support for Computing Research, National Academy Press, 1999, ISBN 978-0-309-06278-7, OCLC 246584055 under "Artificial Intelligence in the 90s"
- ↑ van den Herik, H.Jaap; Uiterwijk, Jos W.H.M.; van Rijswijck, Jack. "Games solved: Now and in the future". Artificial Intelligence. 134 (1–2). yanvar 2002: 277–311. doi:10.1016/S0004-3702(01)00152-7.
- ↑ Brynjolfsson, Erik; Mitchell, Tom. "What can machine learning do? Workforce implications". Science (ingilis). 358 (6370). 22 dekabr 2017: 1530–1534. Bibcode:2017Sci...358.1530B. doi:10.1126/science.aap8062. PMID 29269459. 29 sentyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 may 2018.
- ↑ "Facebook Quietly Enters StarCraft War for AI Bots, and Loses". WIRED. 2017. 7 may 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 may 2018.
- ↑ "www.othello-club.de". berg.earthlingz.de. 15 iyul 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 iyul 2018.
- ↑ Sample, Ian. "AI becomes grandmaster in 'fiendishly complex' StarCraft II". The Guardian. 30 oktyabr 2019. 29 dekabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 fevral 2020.
- ↑ Madrigal, Alexis C. "How Checkers Was Solved". The Atlantic. 2017. 6 may 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 may 2018.
- ↑ "Shogi prodigy breathes new life into the game | The Japan Times". The Japan Times (ingilis). 15 iyul 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 iyul 2018.