Sülh və münaqişə tədqiqatları

Sülh və münaqişə tədqiqatları — zorakı və qeyri-zorakı davranışları, eləcə də münaqişələrə (o cümlədən sosial münaqişələrə) səbəb olan struktur mexanizmləri müəyyənləşdirən və təhlil edən, daha arzuolunan bir insan vəziyyətinə gətirib çıxaran prosesləri anlamağa yönəlmiş bir sosial elmlər sahəsidir. Bunun bir variasiyası olan sülh tədqiqatları isə beynəlxalq və daxili səviyyədə münaqişələrin qarşısının alınması, gərginliyin azaldılması və sülh yolu ilə həlli məqsədi daşıyan, münaqişə və mübahisələrin həllinə yönəlmiş multidissiplinar bir fəaliyyətdir. Bu yanaşma mənfi məbləğli deyil, müsbət məbləğli (ing. positive sum) həllərə əsaslanır.

Strateji tədqiqatlar və ya müharibə tədqiqatları ilə müqayisədə – hansı ki, ənənəvi olaraq dövlət və ya fərdi vahid səviyyəsində realist məqsədlərə fokuslanır – sülh və münaqişə tədqiqatları çox vaxt struktur zorakılığa, sosial və ya insan səviyyəsində təhlilə üstünlük verir.

Bu sahəyə aid fənlərə fəlsəfə, politologiya, coğrafiya, iqtisadiyyat, psixologiya, kommunikasiya elmləri, sosiologiya, beynəlxalq münasibətlər, tarix, antropologiya, dinşünaslıq, gender tədqiqatları, hüquq və inkişaf tədqiqatları, eləcə də digər müxtəlif istiqamətlər daxildir. Bu fənlərin müvafiq yarımsahələri, məsələn, sülh iqtisadiyyatı da sülh və münaqişə tədqiqatlarına aid hesab edilə bilər. Sülhün öyrənilməsi irenologiya adı ilə də tanınır.