Süleyman Ələsgərov (bəstəkar)

Süleyman Ələsgərov 22 fevral 1924-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdur. İlk musiqi təhsilini Asəf Zeynallı adına musiqi texnikumunun tar sinifində almış, daha sonra Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq fakültəsində təhsilini davam etdirmişdir (1943–1948).^[2]

1943-cü ildə Üzeyir Hacıbəylinin zəmanəti ilə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına üzv qəbul edilmişdir. Onun ilk yaradıcılıq uğurlarından biri 1942-ci ildə bəstələdiyi “Gözlə məni” mahnısı olmuşdur.^[3]

Ələsgərov 1943-cü ildən etibarən Azərbaycan musiqi həyatında müxtəlif sahələrdə çalışmışdır. O, Respublika Radio Verilişləri Komitəsinin Xalq Çalğı Alətləri Orkestrinin dirijoru (1943), Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının baş dirijoru və musiqi hissə müdiri (1944–1948), Kinematoqrafiya Komitəsinin kinoteatr orkestrlərinin bədii rəhbəri (1949–1951), M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının Mahnı və Rəqs Ansamblının bədii rəhbəri (1951–1952) olmuşdur.^[2]

1952–1954-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Texnikumunun direktoru, 1954–1956-cı illərdə Azərbaycan SSR Mədəniyyət Nazirliyinin İncəsənət İşləri İdarəsinin rəisi, 1960–1971-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının direktoru və baş dirijoru vəzifələrində çalışmışdır. 1971–1998-ci illərdə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında xalq musiqisi və xalq çalğı alətləri kafedrasına rəhbərlik etmişdir.^[1][2]

1972-ci ildən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının Qarabağ filialına rəhbərlik etmişdir.

Süleyman Ələsgərov 21 yanvar 2000-ci ildə 74 yaşında vəfat etmişdir.^[4]

Süleyman Ələsgərovun yaradıcılığında operetta janrı mühüm yer tutmuşdur. Onun “Məhəbbət gülü” (1945), “Ulduz” (1948), “Özümüz bilərik” (1962), “Olmadı elə, oldu belə” (1964), “Milyonçunun dilənçi oğlu” (1966), “Hardasan, ay subaylıq” (1968), “Sevindik qız axtarır” (1970), “Həmişəxanım” (1971), “Subaylardan görəsiz” və “Gurultulu məhəbbət” operettaları Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının repertuarında uzun müddət yer almışdır.^[4]

Bəstəkarın “Bahadır və Sona” və “Solğun çiçəklər” operaları, “Bayatı-Şiraz” simfonik muğamı, “Gənclik” və “Vətən” simfoniyaları, “Çingiz İldırım” (1974) və “Həzi Aslanovun xatirəsinə” simfonik poemaları, “Bahar təranələri”, “Bir bayraq altında” (1970) kimi kantataları, üç tar konserti, eləcə də çoxsaylı süitaları və instrumental əsərləri vardır.^[5]

Ələsgərov həmçinin iki yüzdən artıq mahnı və romansın müəllifidir. Onun “Vətənimdir”, “Yada düşdü”, “Sərvi xuramanım mənim” kimi mahnıları və romansları Azərbaycan musiqisində geniş yayılmışdır.^[5]

Qarabağ mövzusu bəstəkarın yaradıcılığında mühüm yer tutmuşdur. O, “Yürüş mahnısı”, “Gənclik marşı”, “Bu torpağa bağlıyıq”, “Haradasan, igid oğlan”, “Biz qələbə çalmalıyıq”, “Bura vətəndir”, “Əsgər marşı”, “Güllələnən abidələr”, “Azərbaycan polisi”, “Bakı–Ankara” kimi əsərlərində vətənpərvərlik mövzusunu musiqi vasitəsilə ifadə etmişdir.^[2]

Bəstəkar haqqında "Xəyala dalarkən" sənədli televiziya filmi çəkilib. Filmin rejissoru Tahirə Hüseynovadır.^[6]

• "Şərəf nişanı" ordeni — 9 iyun 1959
• "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 24 may 1960
• Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 1967
• "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 18 iyun 1974
• "Şöhrət" ordeni — 21 fevral 1999^[7]

• Aktrisanın təbəssümü (film, 1974)
• Azərbaycan atları (film, 1953)
• Azərbaycan elləri (film, 1976)
• Bəstəkar Süleyman Ələsgərov. Ömrün iki günü (film)
• Daşkəsən (film, 1946)
• Qabaqcıl sovxozda (film, 1955)
• Qəmbər Hüseynli (film, 2007)
• Musiqişünas (film, 2001)
• Ulduz (film, 1964)

• Vidadi Xəlilov. Bəstəkar Süleyman Ələsgərov. Bakı: İşıq, 1985
• İlhamını xalqdan alan bəstəkar. Vidadi Xəlilov. Ömür yollarında. Bakı: Nərgiz, 2012, səh.158.

• Maya Qafarova — Süleyman Ələsgərovun-80