Sübutlara əsaslanan planlaşdırma (ing. Evidence-based scheduling) — layihələrin, tapşırıqların və resursların müddət və vaxt baxımından daha real və etibarlı şəkildə planlaşdırılmasını təmin edən məlumat əsaslı metodologiya. Bu yanaşma proqram təminatı inkişafı, layihə idarəçiliyi və məhsuldarlıq sahələrində tətbiq olunur. Əsas ideya odur ki, planlaşdırma şəxsi təxminlərə deyil, real statistik göstəricilərə və əvvəlki təcrübələrə əsaslanmalıdır.[1]
Sübutlara əsaslanan planlaşdırma anlayışı ilk dəfə məşhur proqram mühəndisi və blogger Coel Spolski tərəfindən 2000-ci illərin əvvəllərində təqdim edilmişdir. Onun fikrincə, proqramlaşdırma layihələrində tapşırıqların yerinə yetirilmə müddəti ilə bağlı olan klassik planlaşdırmalar çox zaman qeyri-real olur.[2] Buna cavab olaraq, o, real ölçülmüş müddətlərə və tarixi məlumatlara əsaslanan planlaşdırma sistemini irəli sürdü.
Sübutlara əsaslanan planlaşdırma bir neçə əsas prinsipə söykənir. İlk növbədə, tarixi məlumatlara əsaslanma vacib yer tutur. Bu prinsip layihələrin əvvəlki mərhələlərində toplanmış vaxt göstəricilərinin təhlilini nəzərdə tutur. Beləliklə, keçmiş təcrübələr gələcək tapşırıqların planlaşdırılmasında əsas rol oynayır. İkinci mühüm prinsip təkrarlanan ölçmələrdir. Eyni tipli tapşırıqların neçə müddətə yerinə yetirildiyi sistemli şəkildə izlənilir və bu məlumatlar sabit nümunələr əsasında qərar verməyə kömək edir. Üçüncü prinsip statistik modellərdən istifadə ilə bağlıdır. Bu zaman ehtimal paylanmaları (məsələn, normal və ya log-normal paylanma) tətbiq olunaraq tapşırıqların təxmini icra müddəti hesablana bilir. Bu metod daha dəqiq və riskləri öncədən görməyə imkan verən proqnozların formalaşmasına xidmət edir.[3]
Sübutlara əsaslanan planlaşdırmanın vacib tələblərindən biri də subyektiv təxminlərdən uzaq durmaq prinsipidir. Ənənəvi planlamalarda tez-tez rast gəlinən fərdi optimizm və ya qeyri-real təxminlərin əvəzinə burada faktiki və müşahidə olunan sübutlara əsaslanmaq tövsiyə olunur.
Sübutlara əsaslanan planlaşdırma müxtəlif sahələrdə tətbiq oluna bilər. Ən geniş yayılmış tətbiq sahələrindən biri proqram təminatının hazırlanmasıdır. Bu sahədə proqramçılar hər tapşırıq üçün faktiki sərf etdikləri vaxtı qeyd edir və gələcək layihələrdə bu məlumatlardan statistik əsas kimi istifadə olunur.[4] İkinci mühüm tətbiq sahəsi layihə idarəçiliyidir. Layihələr mərhələlərə bölünür və hər mərhələ üzrə tapşırıqların yerinə yetirilməsi müddəti sübutlara əsaslanaraq planlaşdırılır. Bu, layihənin daha səmərəli və idarəolunan formada aparılmasına şərait yaradır.[5]
Digər bir sahə isə sistem mühəndisliyi və texniki xidmətlərdir. Bu kontekstdə sistemlərin iş rejimi, dayanıqlılığı və vaxt itkisi ilə bağlı real metriklər əsasında planlaşdırma aparılır. Bu yanaşma texniki resurslardan daha səmərəli istifadə etməyə və xidmət fasilələrinin qarşısını almağa kömək edir.[4]
- ↑ Software Project Survival Guide
- ↑ Spolsky, Joel. (2005). *Evidence-Based Scheduling*.
- ↑ McConnell, S. (2006). *Software Estimation: Demystifying the Black Art*. Microsoft Press.
- ↑ 1 2 "Evidence Based Scheduling". Joel on Software. 26 October 2007.
- ↑ Moløkken-Østvold, K. & Jørgensen, M. (2003). *A review of surveys on software effort estimation*. Empirical Software Engineering.