Rod (tanrı)

"Rod" sözü qədim slavyan dilində "doğmaq", "nəsil", "soy", "mənşə" mənalarına gəlir. Bu kök slavyan dillərində bir çox sözlərin – məsələn, "qohum", "nəsil", "doğum" – əsasını təşkil edir.

Rod qədim slavyanların təsəvvüründə kainatın ilkin yaradıcı qüvvəsi idi. O, yalnız tanrı deyil, həm də doğumun, həyatın və ümumbəşəri harmoniyanın təcəssümü sayılırdı. Rod həm kosmik prinsip, həm də əcdadların ruhu və soyun başlanğıcı kimi qəbul olunurdu.^[2]

Ən qədim mənbələrdə Rodun adı qeyd olunmamışdır, lakin xristianlığın qəbulundan sonrakı dövrlərdə yazılmış mətnlərdə onun haqqında məlumat verilir.

Rod tanrısı ilə birgə Rojanitsalar da xatırlanır. Onlar qadın mənəvi varlıqları kimi təsəvvür olunur və yeni doğulmuş uşağın taleyini müəyyənləşdirən ruhlardır. İnanclara görə, Rojanitsalar uşağın doğulduğu gündən sonra bir neçə gün ərzində evə gəlir və onun taleyini yazırdılar. Rojanitsalar adətən üçlük halında təsəvvür olunur və bu xüsusiyyətləri ilə Yunan mifologiyasındakı Moiraları və Skandinaviya mifologiyasındakı Nornları xatırladır.

Roda ibadət əsasən ev şəraitində, ailə mühitində həyata keçirilirdi. Xüsusilə uşağın doğumu zamanı onlara dua edilir, qurban olaraq çörək, bal, yarmadan sıyıq kimi sadə və təmiz qidalar təqdim olunurdu. Rodun adı müqəddəs sayıldığı üçün adətən ucadan dəyişməzdi.

Rod haqqında ilk yazılı məlumatlar 12-ci əsrə aiddir. "Slavyanların təlimi haqqında söz" adlı dini əsərdə Rod "Atamız Rod" kimi qeyd olunur. Burada onlar xalqın ən qədim ibadət ünvanları kimi təqdim edilirdilər.

Tarixçi və arxeoloq Boris Rıbakov Rodu qədim slavyan panteonunun əsas yaradıcı tanrısı kimi təqdim edilir. Onun fikrinə, sonradan formalaşan Svaroq, Perun kimi tanrılar məhz Roddan törəmişdir. Rıbakov Rodu ilahi başlanğıc, kosmik nizam və həyat prinsipi kimi qiymətləndirir.

1. ↑ "ХАРАКТЕРИСТИКА РОДА И РОЖАНИЦ В СЛАВЯНСКОЙ МИФОЛОГИИ И ИХ ИНТЕРПРЕТАЦИИ У Б.А. РЫБАКОВА". Dajbojic. 17 yanvar 2014.
2. ↑ "Rod | Slavic religion | Britannica". www.britannica.com (ingilis).