Rizenşnautser

Rizenşnautserin sıx və kobud tükləri, onları pis hava şəraitindən və zərərvericilərdən qorumağa kömək edir. Bu cins üç rəng variantında mövcuddur: bibər-duz (istiot və duzu qarışdırdıqda alınan rəng), təmiz qara və qara-gümüşü. Qanuni olduğu yerlərdə, qulaqları kəsilə və quyruqları qısaldıla bilər. Digər şnautserlər kimi, bu itlərdə xüsusi saqqal və qaşlar mövcuddur. Müasir dövrdə Rizenşnautser, Şutzhund kimi it idman növlərində iştirak edir və qoxu ilə iz tapma sahəsində də uğur qazanır. Diqqətli təbiəti səbəbilə polis işlərində də istifadə edilir. Rizenşnautser adı, cinsin digər böyük it növləri ilə müqayisədə elə də böyük olmadığını göstərir; bu böyüklük sadəcə standart və miniatur şnautserlərlə müqayisədə verilmişdir. AKC standartlarına görə, erkəklərin hündürlüyü 65–70 sm, dişilərin isə 60–65 sm olmalıdır. Cins kvadrat formalıdır və standart şnautserin böyüdülmüş versiyasına bənzəyir.^[2]

Rizenşnautserin ilk nümunələri XVII əsrdə Almaniyanın Svabiya və Vürtemberq bölgələrində meydana çıxmışdır. Bu itlər Almaniya pinşer cinsinin kobud tüklü versiyası kimi qəbul edilir və tüklərinin onları sərt alman qışlarından və zərərli məxluqların dişlərindən qoruduğu düşünülürdü. Rizenşnautser əvvəlcə ferma iti kimi çoxməqsədli istifadə üçün yetişdirilmişdir. XX əsrdə Bavariyada fabriklərin, pivə zavodlarının, qəssab dükanlarının və heyvan bazarlarının qorunmasında istifadə olunurdu. Birinci Dünya müharibəsi və İkinci Dünya müharibəsi zamanı hərbi it kimi istifadə edilərək Almaniya xaricində də tanınmağa başladı. 1930-cu illərdə ABŞ-yə gətirilən bu cins, 1960-cı illərə qədər nadir bir cins olaraq qaldı. 1962-ci ildə Amerika İtçilik Klubunda 23 yeni Rizenşnautser qeydə alınmış, 1974-cü ildə bu rəqəm 386-ya, 1984-cü ildə 800-dən çoxa, 1987-ci ildə isə təxminən 1000-ə çatmışdır.^[3][4]

Rizenşnautser sakit və ağıllı bir cinsdir. Yetişdirilməsi səbəbilə yad adamlara qarşı şübhəli ola və ərazisini qorumaq meyli göstərə bilər. Bununla belə, tanış olduqdan sonra yeni insanlara tez uyğunlaşır. Aqressiv olduğu hallar nadirdir. Adətən sakit təbiətlidir və uşaqlarla yaxşı münasibət qurur. Rizenşnautser güclü zəka və enerjiyə malik olsa da, tez bir zamanda can sıxıntısına düşə bilər. Bu, bəzən arzuolunmaz və dağıdıcı davranışlara səbəb ola bilər. Təlimə yaxşı cavab verir və sahibinə sadiqdir.^[5]

2024-cü ildə Böyük Britaniyada aparılan bir araşdırmaya görə, Rizenşnautserin orta ömrü 12.1 ildir. Bu itlər müntəzəm qulluğa ehtiyac duyur, çünki saqqalları tüpürcək və yemək qalıqlarını toplaya bilir. Tüklər, nümayişlərdə iştirak edən itlər üçün hər 2–4 həftədən bir təmizlənməlidir. Bəzi Rizenşnautserlər şampuna qarşı allergiya reaksiyası göstərə bilər. Bu cinsdə tez-tez rast gəlinən sağlamlıq problemləri arasında bud və dirsək displaziyası, göz xəstəlikləri (quru göz, qlaukoma, katarakt), dəri xəstəlikləri (flank alopesiya, vitiligo) və bəzən dəri xərçəngi (xüsusilə tünd rəngli itlərdə) mövcuddur. Bundan əlavə, mərkəzi diabet insipidusu, avtosomal resessiv hipotireoz, narkolepsiya kimi müxtəlif xəstəliklər də bu cinsdə müşahidə edilə bilər.^[6][7]

Rizenşnautserlər yüksək keyfiyyətli, böyük itlər üçün nəzərdə tutulmuş qida ilə qidalanmalıdır. Gündə təxminən 3–4 stəkan qida tələb edir və bu miqdar iki hissəyə bölünməlidir. Qida miqdarı, yaş, çəki, fəaliyyət səviyyəsi və sağlamlıq vəziyyətinə görə dəyişə bilər, buna görə də itə nə qədər qida lazım olduğunu müəyyən etmək üçün veterinara müraciət etmək məsləhətdir. Şnautser balaları xüsusi bala qidası ilə qidalanmalı və 8–12 həftəlik olduqda gündə dörd dəfə, 3–6 aylıq olduqda isə gündə üç dəfə qidalandırılmalıdır. Altı aylıq olduqdan sonra gündə iki dəfə qidalanma kifayətdir.^[5]