Ribati Şərəf (fars. رباط شرف) — İranın Rəzəvi Xorasan ostanında[4] yerləşən və Sərəxsdən 45 km məsafədə yerləşən və XII əsrdə, təxminən 1114-1115-ci illərdə, ehtimal ki, Xorasan hökmdarı Şərəf əd-Din ibn Tahir üçün tikilmiş bir karvansaradır[5]. Nişapur və Sərəxs (keçmiş Böyük ipək yolu) arasındakı yolun üzərində, Şolok kəndindən 7 km və Məşhəddən 130 km məsafədə yerləşir[6]. Razi üslubunda tikilmiş bina, memarlıq professoru Məhəmməd Kərim tərəfindən Sərəxsdəki İran incəsənətinin şah əsərlərindən biri hesab olunur[7].
| Ribati Şərəf | |
|---|---|
| | |
| |
| Ümumi məlumatlar | |
| Memarlıq üslubu | Böyük Səlcuq memarlığı[1][2][…] |
| Ölkə | |
| Koordinatlar | 36°15′59″ şm. e. 60°39′19″ ş. u. |
| Texniki detallar | |
| Material | kərpic[1][2][…] |
Karvansara xaricdən, karvanları quldur basqınlarından qorumaq üçün hazırlanmış bir istehkam kimi görünür. Lakin, əslində yalnız giriş qapısı qorunurdu[4]; tikilinin içi daha çox sarayı xatırladırdı. Düzbucaqlı formadadır, ölçüsü 110 x 75 metr, hündürlüyü 6 metr olan kərpic divarları və altı dairəvi qülləsi var. Əvvəlcə karvansara kimi xidmət edən bu bina talan edildikdən və sonradan təmir edildikdən sonra Səlcuqlu Sultanı Əhməd Səncərin (1118-1157) həyat yoldaşı (və ya bəzi mənbələrə görə anası[8]) Türkan Xatun üçün saraya çevrilmişdir. Sağ qalan bir kitabə göstərir ki, eramızın 549-cu ilində bina onun əmri ilə kərpic və suvaqdan istifadə edilərək təmir edilmişdir. Səncərin ərazisinin paytaxtı Mərv (indi Türkmənistanda) idi[4].
Bu karvansara hər birində dörd eyvan və bir şabistan olan iki daxili həyətdən ibarətdir; divarları Çin kərpicindən hörülmüşdür və üzərində kufi yazıları var Robatehin mərkəzində hovuz, cənub hissəsində at tövlələri yerləşir, qalan hissəsi isə yaşayış üçün nəzərdə tutulmuşdu. Hər həyət faktiki olaraq ayrıca bir mehmanxana idi. Onlardan birində üç kiçik məscid var idi və əvvəldən səyahətçilərin əksəriyyəti üçün nəzərdə tutulmuşdu[9]. Digərində isə üç su anbarı və varlı səyahətçilər üçün daha komfortlu otaqlar yerləşirdi. Daxili həyətin və dörd eyvanın memarlığı o dövrün İran məscid memarlığına xasdır. Məscidlərdəki mehrabların üzərində yazılar var və onlar gil və gipsdən hazırlanıb. Yazılar əsasən Səlcuq dövrünə aiddir. Divarlar və peştaklar (eyvanın girişləri) həndəsi və bitki naxışları ilə bəzədilib.
- ↑ 1 2 https://books.google.com/books?id=un4WcfEASZwC&pg=PA354.
- ↑ 1 2 3 4 https://books.google.com/books?id=un4WcfEASZwC&pg=PA151.
- ↑ 1 2 Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
- ↑ 1 2 3 Τζόναθαν Μπλουμ, Σήλα Μπλερ. Ισλαμικές τέχνες. Εκδόσεις Καστανιώτη. 1999. 170–171. ISBN 960-03-2654-1.
- ↑ "Ribat-i Sharaf — Oxford Reference". 9 dekabr 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 dekabr 2014.
- ↑ Andrew Burke, Mark Elliot. Iran. Lonely Planet. 2008. 365. ISBN 978-1-74104-293-1.
- ↑ سبکشناسی معماری ایرانی. محمد کریم پیرنیا. نشر معمار. ۱۳۸۳. ص۱۵۷
- ↑ "میراث فرهنگی — رباط شرف — همگردی". 7 fevral 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 dekabr 2014.
- ↑ Helen Loveday, Bruce Wannell, Christoph Baumer, Bijan Omrani. Iran Persia: Ancient & Modern. Odyssey Books & Guides. 2005. 219. ISBN 978-962-217-812-0.
