Riçard Evans Şults (ing. Richard Evans Schultes, 12 yanvar 1915[1][2][…], Boston[3] – 10 aprel 2001[1][2][…], Boston) — amerikalı botanik, müasir etnobotanikanın banisi hesab olunur.
| Riçard Evans Şults | |
|---|---|
| ing. Richard Evans Schultes | |
| | |
| Doğum tarixi | 12 yanvar 1915[1][2][…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 10 aprel 2001[1][2][…] (86 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Elm sahəsi | Etnobotanika |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
Şults ənənəvi enteogenlərin və ya hallüsinogen bitkilərin istifadəsinə dair tədqiqatlar aparmışdır. O bu tədqiqatlarını xüsusilə də Amazon çayı ətrafında həyata keçirmişdir.
O, Harvard Universitetində dərs demiş, bir sıra məşhur kitabların müəllifi olmuşdur. 1987-ci ildə Tayler mükafatına layiq görülmüş, 1988-ci ildə isə Nailiyyətlər Akademiyası (ing. Academy of Achievement) tərəfindən Qızıl Lövhə Mükafatı (ing. Golden Plate Award) ilə təltif edilmişdir.
Şults 1934–1941-ci illərdə Harvard Universitetində təhsil almışdır. 1937-ci ildə biologiya üzrə bakalavr dərəcəsi, 1938-ci ildə biologiya üzrə incəsənət magistri, 1941-ci ildə isə botanika üzrə doktorluq dərəcəsi almışdır.
Tələbəlik illərində o, Meksika mənşəli hallüsinogen bitkilərin, o cümlədən Oklahomanın Kayova (ing. Kiowa) tayfası arasında rituallarda istifadə olunan və mezkalin tərkibli peyotl kaktusunun tətbiqini tədqiq etmişdir.
1941-ci ildə o, kurare hazırlanmasında istifadə olunan bitkiləri öyrənmək məqsədilə sahə tədqiqatları aparmışdır. ABŞ-nin İkinci Dünya müharibəsinə qoşulmasından sonra hökumət onu təbii kauçukun alternativ mənbələrinin tədqiq edilməsinə cəlb etmişdir.[5] Şults kauçuk verən hevea ağacının (ing. Hevea) 3500-dən çox nümunəsini yığmış və öyrənmişdir.
1950-ci illərin əvvəllərinədək Şults demək olar ki, daimi olaraq Cənubi Amerikanın rütubətli ekvatorial meşələrində yaşamışdır. Yerli bitki növləri barədə mümkün qədər çox məlumat əldə etmək üçün o, müntəzəm olaraq yerli hindi şamanlarına müraciət etmişdir. Şults qeyd edirdi ki, şamanlar bitkilərin müalicəvi xüsusiyyətləri haqqında biliklərini yad insanlarla bölüşməyə meyllidirlər, lakin hindilərin botaniki bilikləri çox vaxt bitkilərin özündən də sürətlə yox olur.[5]
1953-cü ildə Şults ABŞ-yə qayıdaraq Harvard Universitetində fəaliyyətə başlamışdır. Altı il sonra o, opera müğənnisi Doroti Krouford Makneil (ing. Dorothy Crawford McNeill) ilə ailə həyatı qurmuşdur.[5] Onların üç övladı olmuşdur.
Professor Şults 1985-ci ildə Harvard Universitetindən təqaüdə çıxmışdır.
1992-ci ildə isə o, "Bəşəriyyətə xəbərdarlıq" (ing. World Scientists’ Warning to Humanity) sənədinə imza atmışdır.[6]
- ↑ 1 2 3 4 Richard E. Schultes // Solomon Quqqenhaym muzeyi. 1937.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France Richard Evans Schultes // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 Guggenheim Fellows database (ing.).
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Evans_Schultes.
- ↑ 1 2 3 Kandell, Jonathan. "Richard E. Schultes, 86, Dies; Trailblazing Authority on Hallucinogenic Plants". The New York Times (ingilis). 13 aprel 2001. 2 may 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2019.
- ↑ "World Scientists' Warning To Humanity" (ingilis). 30 aprel 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2019.
- Mark Plotkin (2022). Richard Evans Schultes: Brief life of a pioneering ethnobotanist and conservationist: 1915-2001. Harvard Magazine
- Mark Plotkin (2022). The Life of a Harvard Ethnobotanist: Richard Evans Schultes. Harvard Magazine. (Video)
- Audio of Richard Evans Schultes on Hallucinogenic Plants
- The Richard E. Schultes Research Award Arxivləşdirilib 2016-12-28 at the Wayback Machine
- Harvard Gazette
- Davis, Wade. One River: Science, Adventure and Hallucinogenics in the Amazon Basin. New York: Simon & Schuster. 1997. ISBN 0-684-81812-4.
- A Tribute to Richard Schultes Arxivləşdirilib 2008-03-22 at the Wayback Machine
- American Ethnography -- The appeal of peyote (Lophophora Williamsii) as a medicine
- Photo of Richard E. Schultes Arxivləşdirilib 2008-09-23 at the Wayback Machine
- "Richard Schultes Biography and Interview". www.achievement.org. American Academy of Achievement.
- The Amazonian Travels of Richard Evans Schultes
- Luis Sequeira, "Richard Evans Schultes", Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences (2006)