Rey döyüşü — 1169-cu ildə Eldənizlər ilə Xarəzmşahlar arasında baş verən toqquşma.
| Rey döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 26 sentyabr 1169 | ||
| Yeri | Rey şəhəri yaxınlığı | ||
| Nəticəsi |
Xarəzmşahlar Qələbəsi • Xarəzmşah El Arslan Reyi fəth edir |
||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|
|||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
|
|
|||
Şəmsəddin Eldənizin torpaqlarının şərqində onların vassalı olan Nişapur hakimi İmadəddin Ay Aba var idi.Sultan Səncər öldükdən sonra o Sultan Arslanşah adına sikkələr basdırmağa başladı.Beləcə Ayaba getdikcə böyüməkdə olan Xarəzmşahlara qarşı Sultan Arslanşaha yəni əsl hakim olan Şəmsəddin Eldənizin köməyindən istifadə etməyə çalışdı.Kumis, Bistam və Damğan şəhərlərini ələ keçirərək Tengiz adlı əmiri ora hakim etdi.Nəhayət 1163 Ayaba'nın düşməni Şahrüstəm adlı əmirin ordusu məğlub edildi və əyaləti İmadəddin Ay Abaya yəni Şəmsəddin Eldənizə bağlandı.Sultan Arslanşah və Şəmsəddin Eldəniz ona bayraq və hədiyyələr göndərərək oranın hakimi etdilər.[1]1167-ci ildə İmadəddin Ay Aba, Həmədana gəldi və Şəmsəddin Eldənizə Xarəzmşahların onlar üzərinə yürüş etdiyi xəbərini çatdırır.Xarəzmşahların planı Nişapur şəhərini ələ keçirmək olduğu bilinir.İbnü'l Əsîr qeyd edirki Ayaba Şəmsəddin Eldənizə:
Əgər siz, onu dayandırmaq və onun düşüncələrinin qarşısını almaq üçün hərəkətə keçməsəniz, sizin qarşınıza torpağdan bir qaynaq çıxacaqdır, elə bir qaynaq ki bunu dayandıra bilməyəcəksiniz və orada suların axıntısını tutamayacağınız bir dəniz əmələ gələcəkdir[2]
Xarəzmşah hökmdarını ordusunu Nişapur şəhəri mühasirəsi üçün göndərdi.Şəhərin mühasirəsi iki aydan artıq sürsə də şəhər təslim edilmədi, ancaq Xarezmşah üstünlük sağlaya bildi və çox keçmədi ki Eldənizlər Nişapur şəhərini itirdi.[3]
1169-cu ildə Xarezmşah El Arslan Rey şəhəri və ətrafını aldı, və Əmir İnanc Rey sahibi oldu.
Bir müddət sonra Şəmsəddin Eldənizin yanına İraqdakı sadiq əmirlərdən bir məktub gəldi və o məktubda Əmir İnancın Xarəzmşah hökmdarı El Arslan ilə müttəfiq olması xəbərini çatdırdı.El Arslanda bundan xəbər tutaraq Əmir İnanca böyük bir orfu göndərdi.El Arslanın məqsədi Reyi alaraq Qərbə doğru ilərləmək idi isədə Əmir İnanc və Xarəzmşahlar Rey şəhərine hücum etdi, döyüş Xarəzmşah qələbəsi ilə bitdi, Eldəniz Şəmsəddin geri çəkildi və bir daha Xorasana gəlmədi.[4]