Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Reqressiv vergitutma (ing. regressive tax) — vergi tutulan məbləğ artdıqca orta dərəcənin azaldığı vergitutma sistemi. Bu o deməkdir ki, təsərrüfat subyektinin gəlirinin artması ilə nisbət aşağı düşür, gəlir azaldıqda isə əksinə artır.
Reqressiv vergi kasıblara (resurslar baxımından) zənginlərə nisbətən daha çox yük qoyur: vergi dərəcəsi ilə vergi ödəyicisinin aktivləri, istehlakı və ya gəlirləri ilə ölçülən ödəmə qabiliyyəti arasında tərs əlaqə mövcuddur. Bu vergilər daha yüksək ödəmə qabiliyyəti olan insanların vergi yükünü azaltmağa meyillidirlər, çünki onlar nisbi yükü daha çox ödəmə qabiliyyəti olan insanların üzərinə keçirirlər.
Bir qayda olaraq, reqressiv vergitutma ilə gəlir hissələrə bölünür, onların hər biri öz dərəcəsi ilə vergiyə cəlb edilir, yəni azaldılmış dərəcələr bütün vergitutma obyektinə deyil, əvvəlkindən artıq olan hissəsinə şamil edilir. Məsələn, ƏDV kimi məsrəfdən sabit faiz şəklində tutulan vergilər və ya sorğu vergisi və ya Böyük Britaniya televiziyası lisenziyası haqqı kimi birbaşa sabit vergilər son nəticədə reqressivdir.
Reqressiv vergitutma idxal, ticarət, mal və xidmətlərin istehsalı sahəsində tətbiq edilir. Həmçinin reqressiv prinsipə əsasən bir sıra xüsusi rüsumlar hesablanır, onlar üçün vergitutma müddəti fərqlidir. Beləliklə, məsələn, məhkəmədə ərizə vermək üçün dövlət rüsumu iddiaçının əmlak iddialarının ölçüsündən asılıdır.
Reqressiv verginin əksi mütərəqqi vergidir ki, vergiyə cəlb olunan məbləğ artdıqca orta vergi dərəcəsi də artır[1][2][3][4]. Onların arasında sabit və ya mütənasib vergi var, burada vergitutma məbləğindən asılı olmayaraq vergi dərəcəsi sabit qalır.
- ↑ Webster Arxivləşdirilib 2019-04-30 at the Wayback Machine (4b): increasing in rate as the base increases (a progressive tax)
- ↑ American Heritage Arxiv surəti 9 fevral 2009 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2009-02-09 at the Wayback Machine (6). Increasing in rate as the taxable amount increases.
- ↑ Britannica Concise Encyclopedia Arxivləşdirilib 2009-01-12 at the Wayback Machine: Tax levied at a rate that increases as the quantity subject to taxation increases.
- ↑ Princeton University WordNet Arxivləşdirilib 2020-05-17 at the Wayback Machine: (n) progressive tax (any tax with a rate that increases as the amount subject to taxation increases)