Rangel-Sent-Elayas Milli Parkı və Qoruğu

Rangel-Sent-Elayas Milli Parkı və Qoruğu
Rangel-Sent-Elayas Milli Parkı və Qoruğu
	Wrangell–St. Elias National Park and Preserve
BTMB kateqoriyası — V (Qorunan landşaft/akvatoriya) ; və II (Milli park)
Sahəsi	33.683 km²;
Yaradılma tarixi	1980
Ziyarətçi sayı	16.655 nəf. (2020);
Yerləşməsi
	61°26′06″ şm. e. 142°57′13″ q. u.HGYO
Ölkə	ABŞ;
	nps.gov/wrst/index.htm
	Rangel-Sent-Elayas Milli Parkı və Qoruğu
UNESCO Ümumdünya İrsi
Tipi	Təbii
Kriteriya	(vii), (viii), (ix), (x)
Tarixi	1979 (3-cü sessiya)
Hissəsi	Kluane / Wrangell–St. Elias / Glacier Bay / Tatshenshini-Alsek
İstinad nöm.	72ter
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rangel-Sent-Elayas Milli Parkı və Qoruğu — ABŞ-nin Alyaska ştatında yerləşən milli parkı və qoruq. Milli park Ankoric şəhərinin qərbində yerləşmiş olub sahəsi 33.682,5 km²-dır. ABŞ-nin ən böyük milli parkıdır. ABŞ-nin ən kiçik 9 milli parkının ümumi sahəsindən də böyükdür. Qoruq ilə birlikdə sahəsi 53.320.757 km²-dır.

Milli park ABŞ-nin ikinci ən hündür zirvəsi olan 5.389 m hündürlüyündəki Sent-Elayas dağını və ətrafındakı əraziləri qorumaq məqsədi ilə qurulmuşdur. Dağın dəniz sahilindən cəmi 16 km uzaqda olması onun necə dik dağ olduğunun göstəricisidir. Bu parkın yaxınlığında ABŞ-Kanada sərhədi yerləşir. Bu dağlıq bölgənin Kanadada qalan hissəsi Kluan Milli Parkı adı ilə qorunur və bu zaman Sent-Elayas dağı Kanada üçün ikinci ən hündür zirvə sayılır. Bu milli parkın cənubunda Qlasier Körfəzi Milli Parkı yerləşir. Rangel-Sent-Elayas Milli Parkının 3.674 km²-lik bir hissəsi ABŞ-nin ən böyük ""Vəhşi Bölgəsi" elan olunmuşdur.

Tarixi

Milli parkın xəritəsi

Bu milli parka daxil olan ərazilər 1960 və 1970-ci illərdə siyasi problemlərə səbəb olmuşdur. Alyaska təbiətinin qorunması üçün səy göstərənlər ABŞ Konqresində var-yoxunu ortaya qoyurdular, amma Alyaska siyasətçiləri buna qarşı idi. Tərəflər təkliflərini bəyənməyincə sonda çarə kimi 39-cu ABŞ prezidenti Cimmi Karter imtiyazlarından istifadə edərək 1 dekabr 1978-ci ildə Rangel-Sent-Elayas Milli Parkının qurulması haqqında fərman verdi. Bu ərazilərin qorunması və idarəsi işi isə Milli Park Xidmətinə verilmişdir.

1979-cu ildə UNESCO Rangel-Sent-Elayas Milli Parkını və ona bağlı olan Kluan Milli Parkını Şimali Amerika boz ayısı, şimal maralı və digər nadir növlərə görə Ümumdünya irsi siyahısına salmışdır.

1980-ci ildə ABŞ Konqresi "Alyaskada Beynəlxalq Maraqlanılan Ərazilər Haqqında Qanun" (ingilis dilində: Alaska National Interest Lands Conservation Act" və ya qısaca ANILCA) çıxararaq Alyaskadakı 18 tarixi əraziyə milli park statusu vermişdir. Beləliklə uzun zaman davam edən siyasi gərginlik aradan qalxmış oldu.

Qalereya

Rangel dağı
Nabensa buzlağı
Sandford dağı
Malaspina buzlağı (peykdən görünüş)
Bləkbern dağı və Kennikott buzlağı
MakKarti yolu
Sandford dağı ilə Drum dağı arasındakı keçid

İstinadlar

Milli Park Xidməti
YUNESKO 72
VikiSəyahətdə Wrangell–St. Elias National Park haqqında səyahət məlumatları var.

[_51db5e69c3600e2f-1] ttps://irma.nps.gov/Stats/SSRSReports/National%20Reports/Query%20Builder%20for%20Public%20Use%20Statistics%20(1979%20-%20Last%20Calendar%20Year).

[_caf25ce078138bfc-2] ¹ ² Geographic Names Information System (ing.). 2018.

[1]

[2]