Ramiz Rövşən

Ramiz Rövşən
Ramiz Rövşən
Doğum adı	Ramiz Əliyev
Doğum tarixi	15 dekabr 1946 (78 yaş)
Doğum yeri	Əmircan, Orconikidze rayonu, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ;
Təhsili	BDU Filologiya fakültəsi;
Fəaliyyəti	şair, yazıçı, hekayə yazıçısı[d], nasir
Əsərlərinin dili	Azərbaycan dili
Janrlar	şeir, hekayə, povest[d], esse, şeir
Mükafatları
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rövşən Ramiz Məmmədəli oğlu (15 dekabr 1946, Əmircan) — şair, yazıçı, esseist, kinossenarist,^[1] tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1981). Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi (2019).

Həyatı

Ramiz Rövşən 1946-cı il dekabrın 15-də Bakının Əmircan kəndində anadan olub^[2]. Əslən Qubadlı rayonunun Teymur Müskanlı kəndindəndir. Suraxanı rayonundakı 208 N-li şəhər orta məktəbində təhsil alıb. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini (1964–1969), Moskva Ali Ssenari Kurslarını bitirib (1976–1978). Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında, "Mozalan" satirik kinojurnal studiyasında redaktor (1971), kinostudiyanın ssenari emalatxanasında ssenarist (1974–1975), ssenari redaksiya heyətinin üzvü (1979–1987), kinostudiyanın baş redaktoru (1987–1992), Azərbaycan Tərcümə Mərkəzinin baş redaktoru (1992–2020) işləyib.

Ramiz Rövşənin ssenariləri əsasında çoxlu sayda bədii və sənədli film çəkilib. Şeir və hekayələri tərcümə edilərək bir sıra keçmiş SSRİ respublikalarında, eləcə də ABŞ-də, Almaniyada, Böyük Britaniyada, Fransada, Polşada, Bolqarıstanda, Türkiyədə və İranda çap olunub. Ramiz Rövşən Müsavat Partiyasının 1997-ci ildə qəbul olunmuş himninin sözlərinin müəllifidir.

2013-cü ildə "Türk Dünyası Bilim, Kültür ve Sanat Ödülü"nü alıb.

Avrasiya Akademiyasının akademiki və akademiyanın "Avrasiya Əfsanəsi" mükafatının sahibidir (2019).

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 may 2019 tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının xalq şairi fəxri adına layiq görülüb.^[3]

Mədəniyyət Nazirliyinin təsis etdiyi "Nizami Gəncəvinin 880 illiyi (1141–2021)" xatirə nişanı ilə təltif edilib.^[4]

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin, Dünya Poeziya Hərəkatı (WPM) Koordinasiya Şurasının üzvüdür.

Yazıçı Yaşar Əliyevin qardaşıdır. Tərcüməçi Rövşən Ramizoğlunun atasıdır.^[5]

Kitabları

Bir yağışlı nəğmə. Bakı: Gənclik. 1970. 62 səh.
Göy üzü daş saxlamaz. Bakı: Yazıçı. 1987. 158 səh.
Kəpənək qanadları. Bakı: Səda. 1999. 120 səh.
Gedək biz olmayan yerə. Bakı: Çıraq. 2006. 184 səh.
Nəfəs – kitablar kitabı. Bakı: Qanun. 2006. 760 səh.
Göy üzü daş saxlamaz. Təbriz: Yaşmaq. 2007. ISBN 965-6743-87-0.
Nefes – kitaplar kitabı. Ankara: Bengü. 2008. 226 səh. ISBN 978-605-5988-11-1.
Yağışlı nəğmə. Tehran: Əndişeye No. 2009. 312 səh. ISBN 978-964-6149-56-4.
Sevgi məktubu kimi. Bakı: Mütərcim. 2009. 52 səh.
Yağış yuyur, gün qurudur. Tehran: Pinar. 2011. 240 səh. ISBN 965-6743-87-0.
Nəfəs – kitablar kitabı. Bakı: Qanun. 2017. 728 səh. ISBN 978-9952-36-010-3.
Göyərçinim, gəl görüm. Bakı: 3 alma. 2018. ISBN 978-9952-311-53-2.
Gizlənmişəm, tap məni. Bakı: 3 alma. 2018. 32 səh. ISBN 978-9952-310-97-9.
Sevgi açarı. Bakı: TEAS Press. 2018. 256 səh. ISBN 978-9952-313-69-7.
Bu dünyanın hər sifəti. Bakı: TEAS Press. 2021. 164 səh. ISBN 978-9952-532-87-6.

Tərcümələri

Aleksandr Blok. Şair; "Bir qız oxuyurdu kilsə xorunda…"; "Dünən olanlar bu gün tamam yadımdan çıxır" (şeir). "Xəzər", 2005, № 2, s.25–26.
Aleksandr Sergeyeviç Puşkin. "Bir ac quzğun o birinə deyirdi" (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.188.
Aleksandr Sergeyeviç Puşkin. Yorğun yolçu; Peyğəmbər dedi ki; "Bir ac quzğun o birinə deyirdi"; Matəm nəğməsi; At; "Gözəl qız, gördünmü mənim atımı…" (şeir). "Xəzər", 2014, № 1, s.22–28.
Anna Axmatova. Qonaq (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.92.
Federiko Qarsiya Lorka. "Elə bilirsən səni sevmək asandı, asan?"; Dayanıb ağlayır bir kərtənkələ; Böyürtkən (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.103; s.104; s.123.
Qriqore Viyeru. Adın yazılan üzük; Meşə; "Evə tezdən qayıtdım" (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.60–61; s.118–119; s.122.
Marina Svetayeva. "Bir babam skripka çalandı mənim…"; Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə (şeir). "Xəzər", 2014, № 2, s.12–15.
Marina Svetayeva. "Sənin adın…"; "Yatır yollar yorğunu…"; "Bu dünyada hamının əlindən allam səni…"; "Varlı adam — sevdi kasıb bir qızı…" (şeir). "Xəzər", 2005, № 2, s.27–29.
Marina Svetayeva. "Varlı adam sevdi kasıb bir qızı"; "Bu dünyada hamının əlindən allam səni"; Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.25; s.149; s.150–151.
Mixail Yuryeviç Lermontov. "İkisi də bir-birini dəli kimi sevirdi"; Dəniz şahzadəsi; Ballada (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.24; s.189–190; s.191–193.
Semyon Kirsanov. Ünvansız məktub (şeir). "Xəzər", 2018, № 1, s.136–138.
Semyon Kirsanov. Ünvansız məktub (şeir). Ramiz Rövşən. Sevgi açarı. Bakı: TEAS Pres Nəşriyyat evi, 2019, s.156–162.
Sergey Yesenin. Qara adam (poema). "Xəzər", 2004, № 3, s.18–22.
Şarl Bodler. İblis duası; Saat; Gecə tövbəsi; "Ey sevinc mələyi, dərd çəkmisənmi?.." (şeir). "Xəzər", 2008, № 4, s.6–10.
Vladimir Mayakovski. Müəllif bu sətirləri sevimli özünə həsr edir; Bu gün yolka olmayacaq; Atlarla yaxşı rəftar (şeir). "Xəzər", 2014, № 2, s.6–11.
Vladimir Mayakovski. Şalvarlı bulud (poemadan parça); Anam və almanların öldürdüyü bir gecə; Sizə; Qulaq asın; Sergey Yeseninə (şeir). "Xəzər", 2005, № 1, s.18–26.

Filmoqrafiya

Filmin adı	İl	Ssenari müəllifi	Redaktor	Şeir müəllifi	Mahnı mətnlərinin müəllifi	Sinxron mətnlərin müəllifi	Mətn düzümü	Filmin növü
Qız qalası əfsanəsi	1923					Y (2011-ci ildə filmin bərpasından sonra dialoqların mətninin müəllifi)		Tammetrajlı bədii film
Şəbih	1971	Y						"Mozalan" satirik kinojurnalı № 2, 1-ci süjet
Bulud niyə ağlayır?	1973			Y				Qısametrajlı cizgi filmi
Pıspısa xanım və Siçan bəy	1974				Y			Qısametrajlı cizgi filmi
Onun bəlalı sevgisi	1980				Y			Tammetrajlı bədii film
Təkcə adanı özünlə apara bilməzsən…	1980		Y					Tammetrajlı bədii film
Yol əhvalatı	1980		Y					Tammetrajlı bədii film
Babamızın babasının babası	1981	Y						Tammetrajlı bədii film
Söyüdlünün su dərdi	1982	Y						Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 75, 2-ci süjet
Nizami	1982		Y					Tammetrajlı bədii film
Əzablı yollar	1982				Y			Tammetrajlı bədii film
Evlənmək istəyirəm	1983		Y		Y			Tammetrajlı bədii film
Tənha narın nağılı	1984		Y					Tammetrajlı bədii film
Cin mikrorayonda	1985		Y					Tammetrajlı bədii film
Humayın yuxusu	1985		Y					Qısametrajlı cizgi filmi
Şəhərli biçinçilər	1986	Y						Tammetrajlı bədii film
İşarəni dənizdən gözləyin	1986	Y		Y				Tammetrajlı bədii film
Fədailər	1986	Y						Qısametrajlı bədii süjet-Mozalan № 106, 4-cü süjet
Özbaşınalıq	1986	Y						Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 103, 1-ci süjet
Haram tikə	1986	Y						Qısametrajlı sənədli film-Mozalan № 110
Bəyin oğurlanması	1986		Y					Tammetrajlı bədii film
Xüsusi vəziyyət	1986				Y			Tammetrajlı bədii film
Süd dişinin ağrısı	1987	Y						Tammetrajlı bədii film
Kişi sözü	1987				Y			Tammetrajlı bədii film
Lovğa fil balası	1987				Y			Qısametrajlı cizgi filmi
Araqarışdıran	1987				Y			Tammetrajlı bədii film
Varlığa nə darlıq	1987					Y		Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 118, 1-ci süjet
Təxribat	1989		Y					Tammetrajlı bədii film
Şəhidlərdən şəhidlərə	1990	Y						Qısametrajlı sənədli film
Qətl günü	1990		Y					Tammetrajlı bədii film
Girişmə, öldürər	1990				Y			Tammetrajlı bədii film
Gecə qatarında qətl	1990				Y			Tammetrajlı bədii film
Almas İldırım	1991	Y						Qısametrajlı sənədli film
Bəhanə	1991	Y						Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 161, 1-ci süjet
Bəxt üzüyü	1991		Y					Tammetrajlı bədii film
Şəbi-hicran	1993	Y						Qısametrajlı sənədli film
Ac həriflər	1993			Y				Tammetrajlı bədii televiziya film-tamaşası
Kamança	1993				Y			Tammetrajlı bədii televiziya filmi
Prima	1994			Y				Qısametrajlı sənədli film
Ağ atlı oğlan	1995		Y		Y			Tammetrajlı bədii film
Özgə vaxt	1996	Y						Tammetrajlı bədii film
Füzuli-500	1997	Y						Qısametrajlı sənədli film
Sarı gəlin	1998		Y					Tammetrajlı bədii film
Xoşbəxt adam	1999	Y						Sənədli televiziya filmi
Etimad telefonu	2001				Y			Tammetrajlı bədii film
Ömür ağacı	2002	Y						Sənədli televiziya filmi
Hacı Qara	2002				Y			Tammetrajlı bədii film
Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz	2003		Y					Qısametrajlı cizgi filmi
Məkanın melodiyası	2004	Y						Tammetrajlı bədii film
Küçələrə su səpmişəm	2004		Y	Y				Tammetrajlı bədii film
Arxada qalmış gələcək	2005		Y					Tammetrajlı bədii film
Əlvida, cənub şəhəri	2006		Y		Y			Tammetrajlı bədii film
Cavid ömrü	2007		Y					Tammetrajlı bədii film
Məhkumlar	2007		Y					Tammetrajlı bədii film
Biz qayıdacağıq	2007					Y		Tammetrajlı bədii film
Qala	2008	Y		Y				Tammetrajlı bədii film
Buta	2011		Y					Tammetrajlı bədii film
İlahi məxluq	2011		Y					Tammetrajlı bədii film
Tərsinə çevrilən dünya	2011				Y			Tammetrajlı bədii film
Səhərə inan…	2011	Y			Y			Tammetrajlı bədii televiziya filmi
Maestro	2011		Y	Y				Sənədli televiziya filmi
Çölçü	2012						Y	Tammetrajlı bədii film
Sübhün səfiri	2012		Y				Y	Tammetrajlı bədii film
Yarımçıq xatirələr	2015		Y					Tammetrajlı bədii film

Haqqında olan televiziya verilişləri

Üç çinar yarpağı (film, 1985) (ssenari müəllifi: Rüstəm İbrahimbəyov, rejissor: Ramiz Həsənoğlu) (veriliş üç şair – Vaqif Səmədoğlu, Ramiz Rövşən və Vaqif Cəbrayılzadəyə həsr olunub)
Burax gedim, ay işığı (film, 1987) (rejissor: Ramiz Həsənoğlu)
Ağrı (film, 1993) (rejissor: Ramiz Həsənoğlu)

Mətnlərinin müəllifi olduğu mahnılar

"Bağışla". Flora Kərimova
"Ayrılıq". Azərin
"Yalquzaq". Şəmistan Əlizamanlı
"Bu ağac öləcək…". Mehriban Zəki
"Bilirəm gələn deyilsən". Şəfa.
"Bilirəm gələn deyilsən". Lamiyə

Filmlərdə səslənən şeirləri

"Yağış yuyur, gün qurudur" (Əlvida, cənub şəhəri Mehriban Zəki)

İstinadlar

↑ Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 272–274.
↑ Ramiz Rövşənin doğum günüdür ^{[ölü keçid]}
↑ "Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 may 2019-cu il tarixli Sərəncamı" (az.). president.az. 2019-05-25. 2019-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-25.
↑ ""Kaspi"nin əməkdaşına mükafat verilib" (az.). www.kaspi.az. 2021-12-28. 2022-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-08.
↑ RAMİZ RÖVŞƏNİN OĞLU "VARİS"də. musavat.com Arxivləşdirilib 2021-10-27 at the Wayback Machine (az.)

Mənbə

Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814.

Vikianbarda Ramiz Rövşən ilə əlaqəli mediafayllar var.

Vikisitatda Ramiz Rövşən ilə əlaqədar sitatlar var.

[1] Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 272–274.

[2] Ramiz Rövşənin doğum günüdür ^{[ölü keçid]}

[3] "Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 may 2019-cu il tarixli Sərəncamı" (az.). president.az. 2019-05-25. 2019-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-25.

[4] ""Kaspi"nin əməkdaşına mükafat verilib" (az.). www.kaspi.az. 2021-12-28. 2022-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-08.

[5] RAMİZ RÖVŞƏNİN OĞLU "VARİS"də. musavat.com Arxivləşdirilib 2021-10-27 at the Wayback Machine (az.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]