Qumlaq (kənd, Cəbrayıl)

Bu yaşayış məntəqasi XIX əsrdə Qumlaq adlı qoyun yatağı yerində salındığına görə belə adlanmışdı. Kəndin ərazisi doğrudan da qumlu sahədən ibarətdir.^[8]

Qumlaq kəndi rayon mərkəzi^[9] — Cəbrayıl şəhərindən^{[10][4][5][6]} 48 km cənub-qərbdə, Araz çayının sol sahilində, düzənlikdə yerləşir^[9]. Sovet vaxtında kəndin yanında Bakı-İrəvan dəmir yolu keçirdi^[9].

Kəndin Sovet vaxtındakı ərazisinin mühüm hissəsi hal hazırda Xudafərin su anbarının altındadır^{[1][2][3][11]}. Kəndin Sovet vaxtındakı ərazisinin hündürlüyü təqribən 281 m təşkil edir^{[1][2][3][12]}.

Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə^[13] Cəbrayıl rayonunun əraziləri 1993-cü ildə Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən işğal edilmişdi^[13][14].

İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə^[15] 2020-ci ildə Cəbrayıl rayonu işğaldan azad olunmuşdu^[15][16][17]. Rayonun Cocuq Mərcanlı kəndi hələ 1994-cü ildə işğaldan azad olunmuş, 2016-cı ildə isə Azərbaycan Ordusunun tam nəzarətinə keçmişdi^[18]. İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə^[19] 19 oktyabr 2020-ci ildə elan olundu ki^[19], Qumlaq kəndi Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edildi.^[20][21]

30 oktyabr 2020-ci il tarixində "Qumlaq" sərhəd zastavası üzərində Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı ucaldılıb və bu sərhəd zastavası xidməti-döyüş fəaliyyətinə başlayıb.^[22][23]

Kəndin əhalisi 1977-ci ildə 483 nəfər təşkil edirdi^[9].

Sovet vaxtında kəndin əhalisi taxılçılıq, heyvandarlıq, baramaçılıq, pambıqçılıqla məşğul idi. Kənddə orta və səkizillik məktəb, klub, kitabxana, tibb məntəqəsi, rabitə şöbəsi var idi.^[9]