Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edin
|
Bu məqalə Qubadlı haqqındadır. Rayon üçün Qubadlı rayonu səhifəsinə baxın. |
Qubadlı — Azərbaycan Respublikasının Qubadlı rayonunun Qubadlı şəhər inzibati ərazi dairəsində şəhər,[1] Qubadlı rayonunun inzibati mərkəzi.
| Şəhər | |
| Qubadlı | |
|---|---|
 | |
| 39°20′38″ şm. e. 46°34′47″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Region | Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu |
| Rayon | Qubadlı rayonu |
| Başçı | Malik İsaqov |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 477 ± 1 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +994 26 |
| Poçt indeksi | 3900 |
| Nəqliyyat kodu | 39 |
| Digər | |
| ISO 3166-2: AZ-QBI | |
| Statistika kodu: 60306018 | |
  Qubadlı | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şəhər Bərgüşad çayının hər iki sahilində yerləşir. İşğaldan əvvəl rayon əhalisi 94 kənd və bir şəhərdə məskunlaşmışdı. Rayonun əhalisi, əsasən, kənd təsərrüfatı və heyvandarlıqla məşğul olmuşdur.
"Qubadlı" eyni adlı türk tayfasının adıdır. Həmin tayfa hazırda İranda yaşamaqdadır.[2]
Rayon ərazisi Qarabağ yaylasının cənub-şərqində, Həkəri və Bərgüşad çayları hövzəsində yerləşir. Qərbdən Ermənistanla (120 kilometr), şimaldan Laçın, cənubdan Zəngilan, şərqdən Cəbrayıl rayonları ilə həmsərhəddir.
Qubadlı Rusiya imperiyası dövründə Yelizavetpol quberniyasının Zəngəzur qəzasının tərkibində olmuşdur.[3] Sovet dövründə Qubadlı əvvəlcə Azərbaycan SSR-in Zəngilan rayonunun bir hissəsi idi, sonra isə Qubadlı rayonu yaradılmış və onun inzibati mərkəzi təyin edilmişdir. Şəhər 1923-cü ildən 1930-cu ilə qədər Kürdüstan qəzasının tərkibində olmuşdur. 1933-cü ildə Qubadlı Zəngilan rayonunun eyniadlı kənd sovetinin tərkibində olmuşdu.[4]
Qubadlıya 1962-ci ildə şəhər tipli qəsəbə,[5] 24 iyul 1990-cı ildə şəhər statusu verilmişdir.[6] Burada asfalt zavodu, quşçuluq fabriki, daş karxanası, üç məktəb, iki xalq kitabxanası, mədəniyyət evi, kinoteatr və xəstəxana yerləşirdi.[5] Qubadlı şəhəri Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı, 31 avqust 1993-cü ildə Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən işğal edilmiş, oranın azərbaycanlı əhalisi məcburi köçkün olmuşdur.[6] Azərbaycan şəhəri İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı, 25 oktyabr 2020-ci ildə azad etmişdir.[7]
"1886-cı il ailə siyahılarından çıxarılmış Zaqafqaziya diyarının əhalisi haqqında statistik məlumatlar toplusu"na görə, Qubadlıda hamısı tatar (sonradan azərbaycanlı) olmaqla 326 nəfər yaşayırdı.[3] Hər halda, XIX əsrin ikinci yarısında Qacar hakimiyyətinin təqibindən qaçmış və burada yaşayan qohumlarına sığınan kürdlər Qubadlıya axın etmişdir.[8] 1912-ci il "Qafqaz təqvimi"nə görə, Qubadlı əhaliis 672 nəfər idi və bunların əksəriyyəti tatar idi.[9] 1933-cü ildə Qubadlı Zəngilan rayonunun eyniadlı kənd sovetinin tərkibində idi; Gödəklər, Mahmudlu və Qayalı kəndlərinin daxil olduğu kənd sovetinin əhalisinin 97,1 faizini azərbaycanlılar təşkil edirdi.[4] 1989-cu il SSRİ siyahıyaalınmasına görə şəhərin əhalisi 5,508 nəfər idi.[10]
- Mamed Qəmbərov (1926–1995) — Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Deputatı. Sosialist Əmək Qəhrəmanı. Xarici Əlaqələr Komissiyasının üzvü. Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin üzvü. Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin üzvü. Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin XXV qurultayının nümayəndəsi. Lenin Ordeni mükafatçısı. Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı laureatı (1978).
- Çingiz İldırım (1890–1941) — Azərbaycan SSR Hərbi və Dəniz İşləri Xalq Komissarı (1920).[11]
- Vasili Əliyev (1959–1992) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.[12]
- Niyaməddin Paşayev (1980) — Taekvondo, Dünya və Avropa çempionu.[13]
- Heydər Məmmədəliyev (1974) — Güləş üzrə Dünya Çempionu, 2004-cü il Olimpiya Oyunlarının gümüş mükafatçısı.
- Şükür Həmidov (1975–2020) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
- Əliyar Əliyev (1957–1992) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
- Mais Bərxudarov (1976) — Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin general-leytenantı.
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 28 fevral 2024. 14 mart 2024 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 5 aprel 2024.
- ↑ Гиясаддин Гейбуллаев, (1986), Топонимия Азербайджана. С. 101
- ↑ 1 2 Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. Tiflis: Transcaucasian Statistical Committee. 1893. səh. 251.
- ↑ 1 2 Административное деление АССР [Administrative divisions of the ASSR] (rus). AzUNKHU. 1933. səh. 101.
- ↑ 1 2 ГУБАДЛЫ // Azerbaijani Soviet Encyclopedia. 3. Baku. 1979. səh. 254.
- ↑ 1 2 "Rayon haqqında". Azərbaycan Respublikası Qubadlı Rayon İcra Hakimiyyəti (az.). 1 fevral 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 iyun 2022.
- ↑ "Минобороны Армении признало потерю Кубатлы" (rus). BBC Russian Service. 26 oktyabr 2020. 30 oktyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2020.
- ↑ Həmid, Tural. "Azərbaycan kürdləri". AzLogos. 12 iyun 2020. 31 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 fevral 2022.
- ↑ Кавказский календарь на 1912 год [Caucasian calendar for 1912] (Russian) (67th). Tiflis: Tipografiya kantselyarii Ye.I.V. na Kavkaze, kazenny dom. 1912. 174. 11 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Всесоюзная перепись населения 1989 г." www.ethno-kavkaz.narod.ru. 21 oktyabr 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2023.
- ↑ Активные борцы за советскую власть в Азербайджане. Азербайджанское гос. изд-во. 1957. 226.
- ↑ Vüqar Əsgərov. "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları" (Yenidən işlənmiş II nəşr). Bakı: "Dərələyəz-M", 2010, səh. 90.
- ↑ "TaekwondoData". TaekwondoData. 8 mart 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2023.