Qriqori Zaxaroviç Çxikvadze (gürc. გრიგოლ ჩხიკვაძე; 27 aprel 1898 – 24 dekabr 1986) — Gürcü və sovet musiqişünası və folklorşünası, musiqi müəllimi, sənətşünaslıq doktoru (1945), professor (1947-ci ildən), Gürcüstan SSR əməkdar artisti. Tbilisi Dövlət Konservatoriyasında Gürcü xalq musiqisi kabinetinin və gürcü xalq musiqisi kafedrasının təsisçisi və rəhbəri.
| Qriqori Çxikvadze | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 27 aprel 1898 |
| Vəfat tarixi | 24 dekabr 1986 (88 yaşında) |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya imperiyası |
| Milliyyəti | gürcü |
| Təhsili |
Tbilisi Dövlət Konservatoriyası Leninqrad Konservatoriyası |
| Fəaliyyəti | musiqişünas, folklorşünas, sənətşünas, musiqi müəllimi, alim |
| Mükafatları | Gürcüstan SSR əməkdar artisti |
Qriqori Çxikvadze müğənni Yelena Qaçeçiladze ilə evli olub. Məşhur gürcü aktyoru, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1988), SSRİ xalq artisti (1981) Ramaz Çxikvadzenin atası idi.
Qriqori Çxikvadze 1927-ci ildə Tbilisi Dövlət Konservatoriyasının nəzəri-bəstəkarlıq fakültəsini, 1932-ci ildə isə Leninqrad Konservatoriyasını nəzəriyyə və bəstəkarlıq ixtisası üzrə bitirib. 1935-ci ildə Ümumittifaq Elmlər Akademiyasının Antropologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun folklorşünaslıq ixtisası üzrə aspiranturasından məzun olub.
Çxikvadze 1918-1930-cu illərdə Tiflisdə orta məktəblərdə xanəndə müəllimi və xor direktoru, musiqi texnikumunda nəzəri fənlər müəllimi işləyıb. O, Şevarden cəmiyyətinin xor kollektivinin direktoru, gənc musiqiçilər cəmiyyətinin orkestrinin üzvü (əvvəl skripka, sonra alta), 2-ci musiqi texnikumunun direktoru, konservatoriyada müəllim olub.
1935-1939-cu illərdə Qriqori Çxikvadze eyni zamanda konservatoriyanın prorektoru, sonra isə 1948-ci ilə qədər Gürcüstan SSR Bəstəkarlar İttifaqının məsul katibi olub.
1935-1939-cu illərdə onun təşəbbüsü ilə Tiflis Dövlət Konservatoriyasında Folklor Kabineti yaradılıb. 1941-1945-ci illərdə — teatr institutunda müəllim, 1946-cı ildən — konservatoriyanın professoru və musiqi folkloru elmi şöbəsinin müdiri kimi çalışıb. Qriqori Çxikvadze 1953-1960-cı illərdə Gürcüstan Milli Elmlər Akademiyasının etnoqrafiya şöbəsinin folklor bölməsinin müdiri olub. Müxtəlif vaxtlarda Xalq Yaradıcılığı Evinin (indiki Dövlət Folklor Mərkəzi) fonolaboratoriya və ekspedisiya şöbəsinin müdiri işləyib.
O, gürcü xalq mahnılarının toplanmasında və nota yazılmasında böyük əməyi olub. Qriqori Çxikvadze Gürcüstan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü idi. O, sistemli şəkildə Gürcüstanın müxtəlif bölgələrinə ekspedisiyalara rəhbərlik edirdi.
Qriqori Çxikvadze bir neçə xalq mahnıları toplusunu nəşr etdirib. “Şevərdən himni”, “Şəvərdən marşı”nın, 8 musiqi əsərinin musiqisinin, iki, üç və dörd pərdəli uşaq operalarının, romansların, xorların, kamera musiqisinin, uşaq mahnılarının müəllifidir.
Onun "Musiqinin Elementar Nəzəriyyəsi" ardıcıl olaraq bir neçə dəfə təkrar nəşr edilib. Onun müəllifi olduğu gürcü bəstəkarlarının tərcümeyi-halı üç dəfə nəşr olunub (1940-1956). Onun bir çox əsərləri xaricdə işıq üzü görüb.
Qriqori Çxikvadze 24 dekabr 1986-cı ildə Tiflis şəhərində vəfat edib. Öz vəsiyyəti ilə Saburtalo qəbiristanlığında dəfn olunub.
- Gürcüstanın müasir musiqi folkloru, Tbilisi, 1961;
- Gürcü xalq musiqisi, Tbilisi., 1965; rus dilində — Gürcüstan SSR bəstəkarları. Qısa tərcümeyi-hallar, Tbilisi., 1940;
- Gürcü xalq mahnıları. Pesennik. (Kiyev, 1977);
- Gürcü xalq musiqisi tarixi (XIX əsrin əvvəllərindən);
- Gürcü musiqi folkloruna bələdçi;
- Gürcü musiqi folklorunun tarixşünaslığı. (1963);
- Gürcü xalq polifoniyasının əsas növləri. (Moskva, 1964);
- Elementar Musiqi Nəzəriyyəsi. (Tbilisi, 1966).
- ru:Театральная энциклопедия. Том 5 / Глав. ред. П. А. Марков — М.: Советская энциклопедия, 1967.
- Gürcüstan Sovet Ensiklopediyası. т. 11, 1987