Qo Şoutsin

Qo Şoutsin (çin. 郭守敬; 1231^[1] – 1316^[2], güm. Xanbalıq, Yuan sülaləsi^[d]) – çinli astronom, hidravlika mühəndisi, riyaziyyatçı və siyasətçi. Yuan sülaləsinin dövründə (1271–1368) yaşamışdır. Adam Şall fon Bell ondan o qədər təsirlənmişdi ki, onu "Çinin Tixo Brahesi" adlandırmışdı.^[3][4] Camal əd-Din onla əməkdaşlıq etmişdir.

Qo Şoutsin
çin. 郭守敬
Doğum tarixi	1231[1]
Vəfat tarixi	1316[2]
Vəfat yeri	güm. Xanbalıq, Yuan sülaləsi[d]
Fəaliyyəti	riyaziyyatçı, astronom, astroloq, siyasətçi
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1231-ci ildə Çinin Hebei əyalətində kasıb ailədə anadan olmuşdur.^[5] Əsasən babası Qo Yon tərəfindən böyüdülmüşdür. Babası Beş klassik, astronomiya, riyaziyyat və hidravlika kimi sahələrdə olan bilikləri ilə tanınan bir mütəxəssis idi. Şoutsin balaca yaşlarından intelektual bacarığını göstərməyə başlamışdı. Yeniyetmə olanda babasının üzərində işlədiyi su saatının eskizini tapmış və onun işləmə mexanizmini dərk etmişdir. O, su saatının bir növünün dizaynını inkişaf etmişdir. Bu cür su saatları hazırlamaqda ustalaşdıqdan sonra 16 yaşında riyaziyyat öyrənməyə başlamışdır. Riyaziyyatdan sonra hidravlika və astronomiyanı da anlamağa başlamışdır.

20 yaşında o, hidravlika mühəndisi olmuşdur. 1251-ci ildə bir dövlət rəsmisi kimi Dahuoquan çayı üzərində körpünün bərpa edilməsinə kömək etmişdir. 1250-ci illərdə Kubilay xan Çinin hakimi olmuşdur. O, hidravlik mühəndisliyin və su nəqliyyatının əhəmiyyətini anlamış, Quonu Dadu (indiki Pekin) ilə Sarı çay arasındakı ərazini nəzərdən keçirməyə göndərmişdir. Dadunun yeni su mənbəyi üçün Quo Böyük Kanal layihəsi başlatmışdır. Layihənin uğurundan sonra Kubilay xan Quonu bənzər layihələri idarə etməsi üçün imperiyanın müxtəlif yerlərinə göndərmişdir. Quo xanın hidravlika, riyaziyyat və astronomiya mövzularında baş məsləhətçisi olmuşdur.