Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinQoğal — Azərbaycan mətbəxinə məxsus, dairəvi formalı xəmir məmulatıdır. Qoğal iki əsas növdə hazırlanır: şorqoğalı və şirinqoğal.[1]
| Qoğal | |
|---|---|
 | |
| Aid olduğu milli mətbəxlər | |
| Azərbaycan mətbəxi | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Qoğalın xəmirini hazırlamaq üçün un, süd və ya su, yağ və digər inqrediyentlərdən istifadə olunur, həmçinin xəmirə maya əlavə edilir. Bişirməzdən əvvəl qoğalın üzərinə toxum səpilir. Adətən şorqoğalının üzərinə xaşxaş, şirinqoğalın üzərinə isə küncüt vurulur. Bu iki növ arasındakı əsas fərq içlik tərkibindədir. Şor qoğalın içliyinə kardamon, istiot və digər ədviyyatlar qatılır, şirinqoğalın içliyi isə un, zərdəçal və şəkər qarışığından hazırlanır.[2]
Qoğalın hazırlanması Azərbaycan xalq bayramları ilə, xüsusilə Ramazan bayramı və Novruz bayramı ilə bağlıdır. Qoğal Günəşi simvolizə edir.[3][4][5] Novruz bayramı zamanı qoğal adətən paxlava, şəkərbura və badambura ilə birlikdə bişirilir, şor qoğal isə bayram süfrəsinə təqdim olunur.[6]
Xəmir dörd saat ərzində isti yerdə saxlanılır, daha sonra əridilmiş kərə yağı ilə zənginləşdirilir, yaxşıca yoğrulur və qalan un əlavə olunur. Ədviyyat üçün zirə əzilib qızdırılır, daha sonra anason, darçın, duz və istiot isti yağla birlikdə əlavə olunur. Qarışıq təxminən beş dəqiqə bişirilir. Hazırlanmış xəmir 10 hissəyə bölünür. Yayılmış kündələrə yağ sürtülür və bir-birinin üstünə yığılır. Beləliklə, çoxqatlı xəmir əldə edilir və o, zolaqlar şəklində kəsilərək dairəvi formada bükülür, sonra yastılanır. Xəmirin içərisinə ədviyyatlı yağ qarışığı doldurulur, hər bir şor qoğalın üzərinə isə zəfəranla rənglənmiş yumurta sarısı çəkilir və üzəri xaşxaş toxumları ilə səpilir.[7][8]
Qoğalın xəmiri üçün maya ilıq suda həll edilərək 5–10 dəqiqə ərzində köpüklənməyə buraxılır. Süd azacıq qızdırılır, üzərinə sarıkök əlavə edilərək qarışdırılır. Un ələnərək qaba tökülür və ortası açılır. Ardınca yumurta, duz, mayalı məhlul və sarıköklü süd əlavə olunur. Qarışıq tam homojen kütlə alınana qədər yoğurulur. Əldə olunan xəmir yumşaq konsistensiyada olur. Xəmirin üzəri klyonka və dəsmalla örtülərək təxminən iki saat ərzində acımağa qoyulur. İçliyin hazırlanması üçün un tavada daim qarışdırılmaqla qızılı rəng alana qədər qovrulur. Daha sonra əridilmiş yağ əlavə edilərək qarışdırılır və alınan kütlə soyumaq üçün ayrıca qaba tökülür. Soyuduqdan sonra qarışığa şəkər tozu və hil əlavə olunur, nəticədə qoğalın içliyi hazır vəziyyətə gətirilir. Yuxaların yağlanması üçün yağ ayrıca qabda əridilir, üzərinə çəkilməsi üçün yumurta bir qaba sındırılır. Xəmir acıdıqdan sonra ondan təxminən 15 kündə düzəldilir və beş dəqiqə ərzində dincəlməyə buraxılır. Daha sonra kündələr nazik şəkildə yayılır. Hər bir yuxanın arası dartılaraq böyüdülür və yağlanır. Bütün laylar hazır olduqdan sonra kəsilərək ortasına içlik qoyulur, ağzı bükülür və formaya salınır. Hazırlanmış qoğalların üzəri yumurta sarısı ilə yağlanır, üstünə xaşxaş səpilir. Məhsul 220°C temperaturda qızılı rəng alana qədər bişirilir.[9]
- ↑ 193 // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976–1987. С. 3.
- ↑ 560 // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976–1987. С. 10.
- ↑ "Delicious sweets for Novruz holiday". AzerNews.az (ingilis). 20 mart 2018. İstifadə tarixi: 27 mart 2019.
- ↑ Ministry of Culture and Tourism Republic of Azerbaijan. Kerimli T; Kerimov E; Ramazanova A (redaktorlar ). Azerbaijani Cuisine (A Collection of Recipes of Azerbaijani Meals, Snacks and Drinks) (PDF). Baku: «INDIGO» print house. 2013. 113. ISBN 978-9952-486-00-1.
- ↑ "What sweets to try in Azerbaijan". azertag.az (ingilis). İstifadə tarixi: 27 mart 2019.
- ↑ Сима Джанахмедова. Шор-гогал // Азербайджанский Новруз: мифы, обычаи и традиции. 2014. 14.
- ↑ Ahmedov, Ahmed-Jabir. Azərbaycan kulinariyası, Азербайджанская кулинария, Azerbaijan Cookery - cookbook, in Azeri, Russian & English. Baku: Ishig. 1986. 151.
- ↑ http://azerifood.com/az/7/75.html Arxivləşdirilib 2008-12-04 at the Wayback Machine
- ↑ "tort.az". 28 oktyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2020.