Qazaxıstanda hüquq-mühafizə işlərinə Sovet dövründən praktik olaraq dəyişməz qalan Qazaxıstan polisi və məhkəmələri tərəfindən həyata keçirilir və ölkənin Milli Təhlükəsizlik Komitəsi, Daxili İşlər Nazirliyi və Baş Prokurorluq arasında bölüşdürülür. 1998-ci ilə qədər Qazaxıstan polisi "milis" adlanırdı.
| Qazaxıstanın hüquq-mühafizə orqanları | |
|---|---|
| Қазақстан полициясы | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Yurisdiksiya | Qazaxıstan |
| Yaradılma tarixi | 23 iyun 1992 |
| Əvvəlki qurum | milisoner |
| Tabelik | Qazaxıstan Daxili İşlər Nazirliyi |
| Baş qərargah | |
| Rəhbərlik | |
| Nazir | Yerlan Turqumbayev, Daxili İşlər Naziri |
| Rəsmi saytı | mvd.gov.kz |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qazaxıstan polisi Daxili İşlər Nazirliyinin tabeliyindədir, Milli Təhlükəsizlik Komitəsi və Baş Prokurorluq isə müvafiq olaraq kəşfiyyat məlumatlarının toplanması və istintaqların aparılmasına cavabdehdir. 1992-ci ildən Qazaxıstan İnterpolun üzvü oldu. Onun hüquq-mühafizə orqanları Rusiya, Belarusiya, Özbəkistan, Ukrayna və Qırğızıstan hüquq-mühafizə orqanları ilə yaxından əlaqə saxlayır.
ABŞ-nin Qazaxıstandakı səfirliyinin veb saytında qeyd olunur ki, 2004-2005-ci illərdə Qazaxıstanda insan hüquqları vəziyyəti "qənaətbəxş qalır" və "hökumət öz səlahiyyətlərindən sui-istifadə etməyə davam edir".[1] Freedom House müşahidəçi qrupu keçmiş Sovet dövlətini siyasi hüquqlara görə 6/7, vətəndaş azadlıqlarına görə isə 5/7 kimi qiymətləndirir (bu şkalada 7 ən aşağı, 1 isə ən yüksək qiymətdir) və onu "qeyri-azad" adlandırır. Human Rights Watch da daxil olmaqla müşahidəçilərin verdiyi məlumatlara əsasən, dekabrda keçirilən prezident seçkilərindən əvvəlki aylarda Qazaxıstanda siyasi özünüifadə hüququna məhdudlar tətbiq olunmuşdur.
MKİ-nin "World fact book" adlı kitabında yazılıb ki, Qazaxıstan həbsxanalarında yatan 76.000 məhkumdan 1300 nəfəri 1995-ci ildə vərəmdən vəfat etmişdir, üstəgəl həbsxanalarda sıxlıq və işçi personalının az olması problemləri də müşahidə olunur.[2] Dövlət tərəfindən həbsxana sisteminə edilən maliyyələşdirmə də kifayət etmir.[2]
Qazaxıstan son illərdə cinayət artımından problemi ilə üzləşib, polis qüvvələri isə təchizatın azlığından və səmərəsizlikdən əziyyət çəkir, eyni anda 10.000 əhaliyə 50 cinayət işi düşür, onlar əksər hallarda şiddət və narkotik dövriyyəsi (xüsusən anaşa və tiryəkə rast gəlinir) ilə əlaqəli cinayətlər olur.
Polis hüquq-mühafizə orqanı ölkədə korrupsiyaya ən çox uğramış sahələrdən biridir.[3]
- ↑ "Supporting Human Rights and Democracy, Kazakhstan". Usembassy.kz (ingilis). 2007-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 июня 2020.
- ↑ 1 2 Report of the USA CIA World Fact Books, the United Nations Statistical Office (ing.)
- ↑ "Названы самые коррумпированные сферы Казахстана". kapital.kz (rus). 2020-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-10.