Qartal pozası - Müasir yoqada bədən tərbiyəsi məqsədilə tətbiq olunan dayanıqlı və balans tələb edən ayaqüstü asanadır.Bu ad orta əsrlər Hatha yoqasında fərqli bir poza üçün istifadə olunmuşdur.
| Qartal pozası | |
|---|---|
Garudasana | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Yaranma tarixi | XVII əsr |
| Yaranma yeri | Hindistan |
Garudasana adı,Sanskrit dilindəki "garuda" (qartal) və "asana" (poza) sözlərindən yaranmışdır.[1]
Hind mifologiyasında Garuda quşların kralı kimi tanınır.O,Tanrı Vişnunun vahanası (daşıyıcısı) sayılır və insanlara şeytani qüvvələrə qarşı mübarizədə kömək etməyə can atır."Garuda" sözü ingilis dilinə adətən "eagle"(qartal) kimi tərcümə olunsa da,sözün əsl mənası "uducu",yəni "yeyici" deməkdir.Çünki Garuda ilkin mənbələrdə günəş şüalarının hər şeyi udan alovu ilə eyniləşdirilirdi.[2]
Garudasana adı ilk dəfə 17-ci əsrin sonlarına aid Gheranda Samhita adlı mənbədə fərqli bir pozaya - ayaqları və budları yerə dayanan,əlləri dizlərin üzərində olan duruşa aid olub.
19-cu əsrdə isə Sritattvanidhi adlı əsərdə bu ad daha çox Vrikshasanaya bənzəyən,birayaqlı balans pozası üçün istifadə olunub.Bu gün məşhur olan forma isə "Light on Yoga" kitabında ətraflı izah olunur.[3]
Qartal pozası bədən və şüurun inteqrasiyasını tələb edən assimmetrik bir mövqedir.Burada bir ayaq digərinin üzərindən keçirilir,əks tərəfdəki qol da oxşar şəkildə kəsişir və əllər birləşdirilərək diqqət içə yönləndirilir.[4] Bu təkayaqlı duruş balans və daxili sabitliyin simvoludur.Saraswati,birləşmiş ovuclarda qartalın ruhani simvolunu,yəni dimdiyinə bənzəyir.Baxışlar isə zehni sabitləşdirmək üçün bir nöqtədə cəmlənir.
Bu pozanın dizüstü forması Vatayanasana,yəni At pozası kimi tanınır.
Aktrisa Mariel Hemingwayin 2002-ci ildə nəşr olunan "Finding My Balance:A Memoir with Yoga" adlı avtobioqrafik əsərində,disfunksional uşaqlıq keçmişindən sonra həyatında tarazlığı bərpa etmək üçün yoqadan necə istifadə etdiyi təsvir olunur.[5] Kitabın hər bir fəsli bir asana ilə adlandırılıb.Sonuncu fəsil isə "Eagle Pose or Garudasana" adlanır və hər bir pozaya uyğun həyat dərsi ilə əlaqələndirilir.Hemingway bu pozanı belə təsvir edir:"Ətrafların mürəkkəb şəkildə bir-birinə dolaşdığı bu balanslaşdırıcı poza müəyyən dərəcədə elastiklik,çoxlu inam və ən əsası,tarazlıq tələb edir.[6]"Həmin fəsildə aktrisa həyat yoldaşı və qızları ilə birlikdə Kauai (Havay adaları sahillərində kanoe ilə az qala boğulduqları hadisəni nəql edir.Bu asananı icra etmək indi ona xatırladır ki,"Mübarizə aparmadan sörfü keçib irəliləməyə başladığımda,içimdə şüuraltı bir tarazlıq yaranmışdı.Ayaq barmaqlarımı geniş açıram və baldır əzələsini yuxarı dartıram."
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-12-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-08-05.
- ↑ https://books.google.az/books?id=DH0vmD8ghdMC&redir_esc=y (#bare_url_missing_title).
- ↑ https://books.google.az/books?id=aqDC5bwx4_wC&pg=PA102&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false (#bare_url_missing_title).
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). Archived from the original on 2014-01-24. İstifadə tarixi: 2025-08-05.
- ↑ https://books.google.az/books?id=T2x_HIoUN7AC&pg=PA66&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false (#bare_url_missing_title).
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-08-05.