Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Qaralama:Ferenk Kraus

  • Qaralama
  • Müzakirə

Ferenk Kraus -(17 may 1962-ci ildə Macarıstanın Mor şəhərində anadan olub)[1] macar əsilli alman fizikdir. Bir qrup alimlə birlikdə o, tək bir attosaniyəli işıq impulsunu yaradan və ölçən, atomlardakı elektronların davranışını müşahidə etmək üçün istifadə edən ilk şəxs idi. Fizikanın yeni bir sahəsinin - attofizikanın qurucularından biri oldu.

Alman Leopoldina Təbiətşünaslıq Akademiyasının üzvü (2016il)[2], Avstriya Elmlər Akademiyasının xarici müxbir üzvü [3], Macarıstan Elmlər Akademiyasının xarici üzvü (2007il)[4], Rusiya Elmlər Akademiyasının üzvü (2011il) [5]. 2023-cü il Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı (Pier Aqostini və Ann Liyulie ilə birlikdə).

Mündəricat

  • 1 Tədqiqat fəaliyyəti
  • 2 Araşdırmaları
  • 3 Mükafatları
  • 4 İstinadlar

Tədqiqat fəaliyyəti

Ferenk Kraus fizika üzrə Eötveş Lorand Universitetində  və elektrik mühəndisliyi üzrə Budapeşt Texnologiya və İqtisadiyyat Universitetində təhsil almışdır. Vyana Texnologiya Universitetində bakalavr təhsilini başa vurduqdan sonra orada professor təyin edilmişdir. 2003-cü ildə Almaniyanın Qarhinq şəhərindəki Maks Plank Cəmiyyətinin Kvant Optikası İnstitutunun direktoru təyin edilmiş və 2004-cü ildə Münhendə Lüdviq Maksimilian Universitetində Eksperimental Fizika kafedrasının müdiri təyin edilir. 2006-cı ildə F.Kraus Münhen Qabaqcıl Fotonika Mərkəzinin (MAP) həmtəsisçilərindən biri olaraq, direktorlarından biri kimi çalışmışdı.

Araşdırmaları

Ferenk Kraus və onun tədqiqat qrupu dünyada bir femtosaniyədən az işıq impulsu yaradan və ölçən ilk şəxslər oldular. Alimlər real vaxt rejimində elektronların hərəkətini müşahidə etmək üçün attosaniyəli işıq impulslarından istifadə etməyə başladılar. Bu, fizikanın yeni bir sahəsinin - attofizikanın yaranmasına səbəb oldu.[6][7][8][9]

2001-ci ildə Ferenk Kraus və onun alimlər komandası bir və ya iki dalğa dövründən ibarət intensiv lazer impulslarından istifadə edərək attosaniyəli işıq impulslarını yaradan, həm də ölçən ilk şəxslər oldular.[10] Bu, tezliklə onlara elektronların hərəkətlərini real vaxt rejimində izləməyə imkan verdi.[11] Ferenk Kraus və onun komandası tərəfindən nümayiş etdirilən femtosaniyəli impulsun dalğa formasını idarə etmək qabiliyyəti[12] və nəticədə bu impulsları yeniləmək qabiliyyəti bütün bu prosesləri izləməyə imkan verən ixtisaslaşmış ölçmə avadanlıqlarının hazırlanmasına gətirib çıxardı. Bütün bunlar fizikanın yeni bir sahəsinin yaradılması üçün əsas oldu.[13][14] Son bir neçə ildə Ferens Krausz və onun alimlər komandası tədqiqat aparmaq üçün zəruri olan ultra həssas avadanlıqları inkişaf etdirməkdə və əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşdirməkdə uğur qazandılar.[15] Bu avadanlıq atomların və elektronların davranışını izləməyə imkan verir. Beləliklə, məhz bu avadanlıq sayəsində elektrostatik sahənin deformasiyası nəticəsində tunel effektinin yaranması[16], yük daşıyıcılarının daşınması[17], koherent EUV şüalanması[18], gecikmiş fotoemissiya [19], valent elektronlarının hərəkəti [20][21], eləcə də dielektriklərin optik və elektrik xüsusiyyətlərinin müşahidəsi [22][23] kimi prosesləri real vaxt rejimində müşahidə etmək mümkün oldu.

Mükafatları

  • 1998-ci ildə -Karl Zeys Mükafatı
  • 2003-cü ildə -Tətbiqi Fizika üzrə Yulius Şpringer Mükafatı
  • 2006-cı ildə -Leybnits Mükafatı
  • 2006-cı ildə -IEEE Kvant Elektronikası Mükafatı
  • 2006-cı ildə -Manne Siqban Xatirə Mühazirəsi
  • 2006-cı ildə -Tərəqqi Medalı
  • 2011-ci ildə -Almaniya Federativ Respublikasında Xidmətlərinə görə Orden
  • 2013-cü ildə -Kral Feysəl Beynəlxalq Mükafatı
  • 2013-cü ildə -Otto Han Mükafatı
  • 2022-ci ildə -Fizika üzrə Volf Mükafatı
  • 2022-ci ildə -BBVA Fondunun Bilik Sərhədləri Mükafatı  
  • 2023-cü ildə -Fizika üzrə Nobel Mükafatı
  • 2024-cü ildə -Elm və İncəsənətdə Nailiyyətlərə görə Maksimilian Ordeni [24]
  • 2024-cü ildə -Müqəddəs Stanislav Macarıstan Ordeni [25]

İstinadlar

  1. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #129180114 // Gemeinsame Normdatei (нем.) — 2012—2016.
  2. ↑ Prof. Dr. Ferenc Krausz Архивная копия от 8 марта 2022 на Wayback Machine (нем.)
  3. ↑ Prof. DI Dr. techn. Dr. h. c. Ferenc Krausz Архивная копия от 8 марта 2022 на Wayback Machine (нем.)
  4. ↑ Krausz Ferenc Архивная копия от 8 марта 2022 на Wayback Machine (венг.)
  5. ↑ Профиль Ференца Крауса на официальном сайте РАН
  6. ↑ Silberberg, Yaron (2001). Physics at the attosecond frontier. Nature. 414 (6863): 494—495. doi:10.1038/35107171. PMID 11734831. S2CID 4414832.
  7. ↑ Lewenstein, M. (2002). PHYSICS: Resolving Physical Processes on the Attosecond Time Scale. Science. 297 (5584): 1131—1132. doi:10.1126/science.1075873. PMID 12183615. S2CID 35226097. Архивировано 24 октября 2022. Дата обращения: 4 октября 2023.
  8. ↑ Dimauro, Louis F. (2002). Atomic photography. Nature. 419 (6909): 789—790. doi:10.1038/419789a. PMID 12397335. S2CID 37154095.
  9. ↑ Bucksbaum, Philip H. (2003). Ultrafast control (PDF). Nature. 421 (6923): 593—594. Bibcode:2003Natur.421..593B. doi:10.1038/421593a. hdl:2027.42/62570. PMID 12571581. S2CID 12268311. Архивировано 17 апреля 2022. Дата обращения: 23 сентября 2019.
  10. ↑ Hentschel, M.; Kienberger, R.; Spielmann, Ch.; Reider, G. A.; Milosevic, N.; Brabec, T.; Corkum, P.; Heinzmann, U.; Drescher, M.; Krausz, F. (2001). Attosecond metrology. Nature. 414 (6863). Springer Science and Business Media LLC: 509—513. Bibcode:2001Natur.414..509H. doi:10.1038/35107000. ISSN 0028-0836. PMID 11734845. S2CID 6043342.
  11. ↑ Drescher, M.; Hentschel, M.; Kienberger, R.; Uiberacker, M.; Yakovlev, V.; Scrinzi, A.; Westerwalbesloh, Th.; Kleineberg, U.; Heinzmann, U.; Krausz, F. (2002). Time-resolved atomic inner-shell spectroscopy (PDF). Nature. 419 (6909). Springer Science and Business Media LLC: 803—807. Bibcode:2002Natur.419..803D. doi:10.1038/nature01143. ISSN 0028-0836. PMID 12397349. S2CID 4429780. Архивировано (PDF) 3 октября 2023. Дата обращения: 4 октября 2023.
  12. ↑ Baltuška, A.; Udem, Th.; Uiberacker, M.; Hentschel, M.; Goulielmakis, E.; Gohle, Ch.; Holzwarth, R.; Yakovlev, V. S.; Scrinzi, A.; Hänsch, T. W.; Krausz, F. (6 февраля 2003). Attosecond control of electronic processes by intense light fields. Nature. 421 (6923). Springer Science and Business Media LLC: 611—615. Bibcode:2003Natur.421..611B. doi:10.1038/nature01414. ISSN 0028-0836. PMID 12571590. S2CID 4404842.
  13. ↑ Kienberger, R.; Goulielmakis, E.; Uiberacker, M.; Baltuska, A.; Yakovlev, V.; Bammer, F.; Scrinzi, A.; Westerwalbesloh, Th.; Kleineberg, U.; Heinzmann, U.; Drescher, M.; Krausz, F. (2004). Atomic transient recorder. Nature. 427 (6977). Springer Science and Business Media LLC: 817—821. Bibcode:2004Natur.427..817K. doi:10.1038/nature02277. ISSN 0028-0836. PMID 14985755. S2CID 4339323.
  14. ↑ Cavalieri, A. L.; Müller, N.; Uphues, Th.; Yakovlev, V. S.; Baltuška, A.; Horvath, B.; Schmidt, B.; Blümel, L.; Holzwarth, R.; Hendel, S.; Drescher, M.; Kleineberg, U.; Echenique, P. M.; Kienberger, R.; Krausz, F.; Heinzmann, U. (2007). Attosecond spectroscopy in condensed matter. Nature. 449 (7165). Springer Science and Business Media LLC: 1029—1032. Bibcode:2007Natur.449.1029C. doi:10.1038/nature06229. ISSN 0028-0836. PMID 17960239. S2CID 4341749. Архивировано 3 октября 2023. Дата обращения: 4 октября 2023. Goulielmakis, E.; Schultze, M.; Hofstetter, M.; Yakovlev, V. S.; Gagnon, J.; Uiberacker, M.; Aquila, A. L.; Gullikson, E. M.; Attwood, D. T.; Kienberger, R.; Krausz, F.; Kleineberg, U. (20 июня 2008). Single-Cycle Nonlinear Optics. Science. 320 (5883). American Association for the Advancement of Science (AAAS): 1614—1617. Bibcode:2008Sci...320.1614G. doi:10.1126/science.1157846. ISSN 0036-8075. PMID 18566281. S2CID 11402146. Архивировано 17 апреля 2022. Дата обращения: 16 декабря 2021. Schultze, M.; Fieß, M.; Karpowicz, N.; Gagnon, J.; Korbman, M.;
  15. ↑ Kling, M. F.; Siedschlag, Ch.; Verhoef, A. J.; Khan, J. I.; Schultze, M.; Uphues, Th.; Ni, Y.; Uiberacker, M.; Drescher, M.; Krausz, F.; Vrakking, M. J. J. (14 апреля 2006). Control of Electron Localization in Molecular Dissociation. Science. 312 (5771). American Association for the Advancement of Science (AAAS): 246—248. Bibcode:2006Sci...312..246K. doi:10.1126/science.1126259. ISSN 0036-8075. PMID 16614216. S2CID 39557271.
  16. ↑ Uiberacker, M.; Uphues, Th.; Schultze, M.; Verhoef, A. J.; Yakovlev, V.; Kling, M. F.; Rauschenberger, J.; Kabachnik, N. M.; Schröder, H.; Lezius, M.; Kompa, K. L.; Muller, H.-G.; Vrakking, M. J. J.; Hendel, S.; Kleineberg, U.; Heinzmann, U.; Drescher, M.; Krausz, F. (2007). Attosecond real-time observation of electron tunnelling in atoms. Nature. 446 (7136). Springer Science and Business Media LLC: 627—632. Bibcode:2007Natur.446..627U. doi:10.1038/nature05648. ISSN 0028-0836. PMID 17410167. S2CID 4427403.
  17. ↑ Cavalieri, A. L.; Müller, N.; Uphues, Th.; Yakovlev, V. S.; Baltuška, A.; Horvath, B.; Schmidt, B.; Blümel, L.; Holzwarth, R.; Hendel, S.; Drescher, M.; Kleineberg, U.; Echenique, P. M.; Kienberger, R.; Krausz, F.; Heinzmann, U. (2007). Attosecond spectroscopy in condensed matter. Nature. 449 (7165). Springer Science and Business Media LLC: 1029—1032. Bibcode:2007Natur.449.1029C. doi:10.1038/nature06229. ISSN 0028-0836. PMID 17960239. S2CID 4341749. Архивировано 3 октября 2023. Дата обращения: 4 октября 2023.
  18. ↑ Goulielmakis, E.; Schultze, M.; Hofstetter, M.; Yakovlev, V. S.; Gagnon, J.; Uiberacker, M.; Aquila, A. L.; Gullikson, E. M.; Attwood, D. T.; Kienberger, R.; Krausz, F.; Kleineberg, U. (20 июня 2008). Single-Cycle Nonlinear Optics. Science. 320 (5883). American Association for the Advancement of Science (AAAS): 1614—1617. Bibcode:2008Sci...320.1614G. doi:10.1126/science.1157846. ISSN 0036-8075. PMID 18566281. S2CID 11402146. Архивировано 17 апреля 2022. Дата обращения: 16 декабря 2021.
  19. ↑ Schultze, M.; Fieß, M.; Karpowicz, N.; Gagnon, J.; Korbman, M.; Hofstetter, M.; Neppl, S.; Cavalieri, A. L.; Komninos, Y.; Mercouris, Th.; Nicolaides, C. A.; Pazourek, R.; Nagele, S.; Feist, J.; Burgdörfer, J.; Azzeer, A. M.; Ernstorfer, R.; Kienberger, R.; Kleineberg, U.; Goulielmakis, E.; Krausz, F.; Yakovlev, V. S. (25 июня 2010). Delay in Photoemission (PDF). Science. 328 (5986). American Association for the Advancement of Science (AAAS): 1658—1662. Bibcode:2010Sci...328.1658S. doi:10.1126/science.1189401. ISSN 0036-8075. PMID 20576884. S2CID 9984886. Архивировано (PDF) 3 октября 2023. Дата обращения: 4 октября 2023.
  20. ↑ Goulielmakis, Eleftherios; Loh, Zhi-Heng; Wirth, Adrian; Santra, Robin; Rohringer, Nina; Yakovlev, Vladislav S.; Zherebtsov, Sergey; Pfeifer, Thomas; Azzeer, Abdallah M.; Kling, Matthias F.; Leone, Stephen R.; Krausz, Ferenc (2010). Real-time observation of valence electron motion. Nature. 466 (7307). Springer Science and Business Media LLC: 739—743. Bibcode:2010Natur.466..739G. doi:10.1038/nature09212. ISSN 0028-0836. PMID 20686571. S2CID 4432067. Архивировано 3 октября 2023. Дата обращения: 4 октября 2023.
  21. ↑ Wirth, A.; Hassan, M. Th.; Grguraš, I.; Gagnon, J.; Moulet, A.; Luu, T. T.; Pabst, S.; Santra, R.; Alahmed, Z. A.; Azzeer, A. M.; Yakovlev, V. S.; Pervak, V.; Krausz, F.; Goulielmakis, E. (14 октября 2011). Synthesized Light Transients. Science. 334 (6053). American Association for the Advancement of Science (AAAS): 195—200. Bibcode:2011Sci...334..195W. doi:10.1126/science.1210268. ISSN 0036-8075. PMID 21903778. S2CID 43113183.
  22. ↑ Schiffrin, Agustin; Paasch-Colberg, Tim; Karpowicz, Nicholas; Apalkov, Vadym; Gerster, Daniel; Mühlbrandt, Sascha; Korbman, Michael; Reichert, Joachim; Schultze, Martin; Holzner, Simon; Barth, Johannes V.; Kienberger, Reinhard; Ernstorfer, Ralph; Yakovlev, Vladislav S.; Stockman, Mark I.; Krausz, Ferenc (5 декабря 2012). Optical-field-induced current in dielectrics. Nature. 493 (7430). Springer Science and Business Media LLC: 70—74. doi:10.1038/nature11567. ISSN 0028-0836. PMID 23222521. S2CID 4339923.
  23. ↑ Schultze, Martin; Bothschafter, Elisabeth M.; Sommer, Annkatrin; Holzner, Simon; Schweinberger, Wolfgang; Fiess, Markus; Hofstetter, Michael; Kienberger, Reinhard; Apalkov, Vadym; Yakovlev, Vladislav S.; Stockman, Mark I.; Krausz, Ferenc (5 декабря 2012). Controlling dielectrics with the electric field of light. Nature. 493 (7430). Springer Science and Business Media LLC: 75—78. doi:10.1038/nature11720. ISSN 0028-0836. PMID 23222519. S2CID 4418383.
  24. ↑ Nobelpreisträger Krausz erhält Maximiliansorden. Дата обращения: 21 августа 2024. Архивировано 3 декабря 2024 года.
  25. ↑ Krausz Ferenc Nobel-díjas fizikus kapta a Magyar Szent István-rendet. Дата обращения: 21 августа 2024. Архивировано 21 августа 2024 года.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qaralama:Ferenk_Kraus&oldid=8417259"
Informasiya Melumat Axtar