 | Bu məqalədə çoxsaylı problemlər mövcuddur. Zəhmət olmasa, səhifəni edərək və ya mövcud problemləri müzakirə səhifəsində diskussiya edərək həll edin.
|
Ayhan Miyanalı — Güney Azərbaycanda doğulmuş dilçi, yazıçı, tərcüməçi, filosof və proqramçıdır. O, Azərbaycan türkcəsinin güney dialektində yüzlərlə əsər yazmış, tərcümə etmiş və nəşr etmiş, dilçilik sahəsində yeni nəzəriyyələr irəli sürmüş, həmçinin texnologiya və təhsil sahəsində də aktiv fəaliyyət göstərmişdir.
Ayhan Miyanalı 1979-cu ildə Güney Azərbaycanın Miyana şəhərində, Şəki doğumlu ata və İğdır doğumlu ananın övladı olaraq dünyaya gəlmişdir. Uşaqlıq illərində ailəsi ilə birlikdə Tehrana köçmüş, burada ilk təhsilini almışdır. Daha sonralar Kərəc şəhərində yaşamış və fəaliyyət göstərmişdir. Ayhan özünü ruhən Miyanaya bağlı hiss etmişdir. Onun ifadəsi ilə: "Miyana mənim anamdır, Təbriz isə atam." Bu simvolik bağlılıq onun Azərbaycan sevgisinin dərinliyini və kimlik duyğusunu əks etdirir.
1998-ci ildə Tehranın Elm və Sənət Universitetində təsisat mühəndisliyi ixtisasına qəbul olmuş, 2002-ci ildə bakalavr dərəcəsini almışdır. Daha sonra Türkiyə və Almaniyada yaşamış, 2006-cı ildə Tehrana dönərək magistratura təhsilini tamamlamışdır.
Ayhan Miyanalı 1992-ci ildən fars dilində ədəbiyyatla məşğul olmuş, 1998-ci ildən etibarən tamamilə türk ədəbiyyatına yönəlmişdir. O, Latın əlifbası ilə çap olunmuş təxminən 100 əsəri Azərbaycan türkcəsinin güney dialektinə uyğunlaşdıraraq yeni əlifba ilə nəşr etmişdir. Bu əsərlər həm kitab formatında, həm də [YeniQapi.com](https://www.yeniqapi.com) saytında yayımlanmışdır.
O, həmçinin [Yarpaq.az](https://yarpaq.az), [Avanqard.net](https://avanqard.net), [Aznews.az](https://aznews.az) və [Lyricstranslate.com](https://lyricstranslate.com) kimi platformalarda da məqalələr və tərcümələr yayımlamışdır.
Ayhan Miyanalı aşağıdakı dünya ədəbiyyatı klassiklərini Azərbaycan türkcəsinə çevirmişdir:
- Anton Çexov: Qaratay, Simgənin Durağı, Yasaqların Qadası
- Frans Kafka: Bizim Yuxular, Yuvam
- George Orwell: Heyvanlar Tarlası, 1984
- Leo Tolstoy: Etiraflarım
- Jack London: Ağ Diş, Meksikali
- Maksim Qorki: Malva
- Ernest Hemingway: Qoca və Dəniz
- Albert Camus: Sevimli Bir Ölüm
- Mark Twain: Tom Sawyer
- J.D. Salinger: Tarlantı
- Jean-Paul Sartre: Ürək Bulantısı
- Stephen King: Adım İntihar
- Gabriel García Márquez: Atabəgin Payızı
- Keçmişin Bağrı Çatlayır – 30,000-dən artıq təkrarsız türkcə söz ehtiva edən dilçilik və ədəbiyyat araşdırması.
- Sevim (2019)
- Ayıncar Özləmi (2024)
- Səslərin Trajediyası Xəstəxana Yatağında (2025)
- Nədən-Sonuc: Fəlsəfənin Boynundakı İzəgədir (2019)
- Yunan Fəlsəfəsinin Tarixinə Bir Baxış (2016–2019)
- Sızlayan Mən (Oxumayın Məni) (2015–2018)
- Einsamkeit (2015–2018)
- Məktəblər və Üslublar (4 cild)
- Mətn Növləri (5 cild)
Ayhan Miyanalı dilin neyronlarla əlaqəsi, sözlərin formalaşması və semantik strukturlar üzərində araşdırmalar aparmışdır. Bu sahədə [YeniQapi.com](https://www.yeniqapi.com), İşıq və Azərbaycan Postu kimi platformalarda məqalələr dərc etmişdir. Hazırda bu mövzuda bir kitab üzərində işləyir. Onun nəzəriyyələri dilçilikdə yeni bir mərhələnin başlanğıcı ola bilər.
Onun ən böyük arzularından biri ana dilində – Azərbaycan türkcəsində – universitetlərdə sərbəst şəkildə dərs vermək, dilini və kimliyini bağımsızcasına yaşamaqdır. Ayhan özünü bir Azərbaycan vətəndaşı olaraq görür və bu kimliyi ilə yaşamaq istəyir.
Ayhan Miyanalı Tehranda və Kərəcdə rəsmi və qeyri-rəsmi dərslər təşkil edərək Azərbaycan türkcəsinin tədrisi ilə məşğul olmuşdur. O, yüzlərlə türkcə kitabı satın alaraq kəndlərə paylamış, Kəndimiz layihəsi çərçivəsində kənd kitabxanaları qurmuşdur.
O, veb sayt dizaynı və proqramlaşdırma sahəsində peşəkar olaraq çalışmış, mobil və masaüstü proqramlar hazırlamışdır. Uşaqlıqda tekvando ilə məşğul olmuş, sonradan bodibildinq sahəsində uğurlar qazanmışdır.
2024-cü ildə qan xərçəngi diaqnozu qoyulmuş, ağır müalicələrə baxmayaraq yazı fəaliyyətini davam etdirmişdir. Onun son romanı xəstəxana yatağında yazılmışdır.
Ayhan Miyanalı bir neçə dili mükəmməl bilsə də, faşist düşüncəyə qarşı barışmaz mövqedədir. O, haqsızlığa və zorakılığa qarşı mübarizəni qələm vasitəsilə aparır. Öz sözləri ilə: "Bugünkü əlimdəki qələm əslində faşistə qarşı, haqsızlıqlara qarşı silahımdır."
Onun ən böyük arzusu Arazın o tay-bu tayının birləşərək Böyük Azərbaycanın qurulmasıdır.