Şəki döyüşü, eramızdan əvvəl III əsrdə Qafqaz Albaniyası ilə şimaldan gələn skif (sak) tayfaları arasında baş vermiş qarşıdurmadır. Döyüşün dəqiq adı qədim mənbələrdə qeyd olunmasa da, hadisənin müasir Azərbaycan ərazisində – əsasən Şəki, Qəbələ və Zaqatala bölgəsində baş verdiyi ehtimal edilir. Bu döyüşdə albanlar müdafiə mövqeyindən çıxaraq skiflərin hücumlarını dəf etmiş və öz ərazilərində siyasi sabitliyi bərpa etmişlər.
E.ə. III əsrdə Qafqaz Albaniyası öz dövlətçiliyini formalaşdırmaqda olan mühüm bir qədim dövlət idi. Şimaldan gələn nomad tayfalar, xüsusilə skiflər və saklar, Cənubi Qafqaza tez-tez hücumlar təşkil edir, yerli tayfa ittifaqlarını və dövlət qurumlarını təhdid edirdilər.
Albaniya, bu dövrdə həm şimal sərhədlərini qorumaq, həm də daxili siyasi birliyini gücləndirmək məqsədi ilə bu hücumlara qarşı hərbi tədbirlər görməyə başlamışdı.
- Skif tayfaları şimaldan cənuba doğru hücuma keçmiş, Kür çayına qədər enmişdilər.
- Albaniya ordusu, ehtimal ki, mərkəzi bölgələrdən (mümkün olaraq Qəbələ və Şəki ətrafından) şimala doğru hərəkət etmişdir.
- Döyüş şimal-qərbi Albaniyada, indiki Şəki-Zaqatala-Qax-Qəbələ bölgələrində, dağətəyi ərazilərdə baş vermişdir.
- Alban ordusu coğrafi üstünlüklərdən istifadə edərək skif tayfalarına gözlənilməz zərbələr endirmiş və onları geri çəkilməyə məcbur etmişdir.
Döyüş Qafqaz Albaniyasının qələbəsi ilə nəticələnmişdir. Skiflərin hücumu dayandırılmış, onlar şimal sərhədlərindən kənara çıxarılmışdır. Bu döyüş albanların Öz ərazilərini uğurla müdafiə etməsi, Dövlət strukturlarını qoruyaraq möhkəmləndirməsi, Şimal tayfalarına qarşı effektiv hərbi müqavimət göstərə bilməsi baxımından mühüm hadisə kimi qiymətləndirilir.
Döyüş, bugünkü Azərbaycan Respublikasının Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonunda, xüsusilə Şəki və Qəbələ ətrafında baş vermişdir. Bu bölgələr qədim Albaniyanın əsas müdafiə xətti kimi çıxış etmişdir.
- Əliyev, İ. A. "Qafqaz Albaniyası", Bakı: Elm, 1974
- Bünyadov, Z. M. "Azərbaycan VII–IX əsrlərdə", Bakı: Elm, 1989
- Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, "Azərbaycan Tarixi", I cild, Bakı, 2007
- Plutarx, "Pompey haqqında həyat" – Roma tarixində Qafqaz tayfaları barədə məlumatlar
- Vikipediya: Qafqaz Albaniyası
1. Bu döyüş müasir mənbələrdə “Şəki döyüşü” kimi konkret adlandırılmasa da, coğrafi və tarixi əsaslarla belə adlandırılması qəbul olunandır. 2. Skiflərin Albaniya ərazisinə hücumları bəzi antik və orta əsr mənbələrində dolayı yollarla təsdiqlənir.
[[Kateqoriya:Qafqaz Albaniyasının döyüşləri]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan tarixi]]
[[Kateqoriya:Eramızdan əvvəlki döyüşlər]]