Qarabağ iqtisadi rayonu — Azərbaycanın 14 iqtisadi rayonlarından biri.
Qarabağ iqtisadi rayonun tərkibinə aşağıdakı rayonlar aid edilib[1][2]:
| Qarabağ iqtisadi rayonu | |
|---|---|
|
39°59′21″ şm. e. 46°54′00″ ş. u. |
|
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Ağdam |
| Ən böyük şəhərləri | Ağdam, Füzuli, Xankəndi, Bərdə, Tərtər |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 7 iyul 2021 |
| Sahəsi | 7.330 km² |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 900,3 nəfər (2020) |
| Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| S/S | Şəhər/Rayon | Statistik kodu[3] | İqtisadi rayon kodu[4] |
|---|---|---|---|
| 1 | Ağdam rayonu | 60900001 | 609 |
| 2 | Ağcabədi rayonu | 60800001 | 608 |
| 3 | Ağdərə rayonu | 61200001 | 612 |
| 4 | Bərdə rayonu | 61000001 | 610 |
| 5 | Füzuli rayonu | 60600001 | 606 |
| 6 | Xankəndi şəhəri | 70400002 | 704 |
| 7 | Xocalı rayonu | 70100001 | 701 |
| 8 | Xocavənd rayonu; | 70300001 | 703 |
| 9 | Şuşa rayonu | 70200001 | 702 |
| 10 | Tərtər rayonu | 61100001 | 611 |
Qarabağ iqtisadi rayonunun sahəsi 7330 km²-dir.
2020-ci ilin əvvəlində Qarabağ iqtisadi rayonunda əhalinin sayı 900,3 min nəfər olub ki, bu da Azərbaycanın ümumi əhalisinin 8,94%-ni təşkil edir.[5]
Qarabağ iqtisadi rayonu, Azərbaycan Prezidentinin 7 iyul 2021-ci il tarixli "Azərbaycan Respublikasında iqtisadi rayonların yeni bölgüsü haqqında" fərmanı ilə qurulmuşdur[6][7].
Bu iqtisadi rayonun ərazisi 1991-ci ildən 2021-ci ilə qədər Yuxarı Qarabağ iqtisadi rayonu adlandırılırdı. İqtisadi rayon Ağdam, Tərtər, Xocavənd, Xocalı, Şuşa, Cəbrayıl, Füzuli inzibati rayonlarını və Xankəndi şəhərini əhatə edirdi.
Qarabağ atəşkəs bəyanatına əsasən 2020-ci ildən Tərtər Xocavənd, Şuşa rayonlarının bir hissəsi, habelə Xocalı rayonu və Xankəndi şəhəri Rusiya sülhməramlı kontingentinin nəzarəti altında idi.
1 dekabr 2020-ci ildən sonra Ağdam, Cəbrayıl, Füzuli rayonlarının hamısını və Tərtər, Xocavənd, Xocalı, Şuşa rayonlarının bir hissəsi Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətində idi.
2023-cü il lokal xarakterli antiterror əməliyyatı nəticəsində bütün ərazi Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətinə keçdi.
"Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonunun yaradılması haqqında" 5 dekabr 2023-cü il tarixli 1043-VIQ Qanuna[8] əsasən Ağdərə rayonu yaradılıb və “Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonunun yaradılması haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 5 dekabr tarixli 1043-VIQ nömrəli Qanununun tətbiqi və bundan irəli gələn bəzi məsələlərin tənzimlənməsi barədə" 27 dekabr 2023-cü il tarixli 2431 nömrəli Fərmanla[9] Ağdərə rayonu Qarabağ iqtisadi rayonunun ərazisinə daxil edilib.
Hasilat: Qarabağ iqtisadi rayonunun əsas təbii sərvətləri polimetal filizləri, neft, təbii qaz, müxtəlif tikinti materialları (mərmər, sement xammalı, tikinti daşı) təşkil edir. Meşələrdə tapılan müxtəlif ağac növləri ağac emalı müəssisələrinin inkişafına kömək edir.
Sənaye: yerli kənd təsərrüfatı xammalının emalına əsaslanır. Qida sənayesinin əsas qolları şərabçılıq, müxtəlif kənd təsərrüfatı məhsulları və konserv məhsullarının istehsalıdır.
Kənd təsərrüfatının sahələri: üzümçülük, taxılçılıq, meyvəçilik, pambıqçılıq və tütünçülük. Bölgədə meyvə, kartof, bağçılıq bitkiləri də yetişdirilir. Bölgədə ipəkçiliyin inkişafına kömək edən tut bağları geniş yayılmışdır. Heyvandarlıq xüsusilə inkişaf edir, əsasən ətlik və südlük heyvandarlıq, ət və yun heyvandarlığı yüksək dağlıq ərazilərdə inkişaf edir.[10]
Turizm: təbii balneoloji ehtiyatlar, meşələr, mineral bulaqlar (Turşsu, Şirlan) istirahət və müalicə üçün əlverişlidir.
Ərazisində tarixi kurort zonaları: Abdal-Gülablı, Lisaqor.
- ↑ Hüquqi Aktların Dövlət Reyestri. "Azərbaycan Respublikasında iqtisadi rayonların yeni bölgüsü haqqında" 7 iyul 2021-ci il tarixli 1386 №-li Prezident Fərmanı". e-qanun.az (az.). İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2025.
- ↑ "Ильхам Алиев подписал указ о новом делении экономических районов Азербайджана". vestikavkaza.ru (rus). 9 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2021.
- ↑ Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi kollegiyasının 2024-cü il 16 fevral tarixli 2/2 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilib. "İNZİBATİ ƏRAZİ BÖLGÜSÜ TƏSNİFATI, 2024" (PDF). stat.gov.az.
- ↑ Dövlət Statistika Komitəsi. "İqtisadi rayonların bölgüsü".
- ↑ "Qarabağ iqtisadi rayonunun əhalisinin sayı açıqlanıb". 31 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 noyabr 2021.
- ↑ "Azərbaycan Respublikasında iqtisadi rayonların yeni bölgüsü haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". president.az (az.). 11 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2021.
- ↑ Сабина Шихлы Sputnik Азербайджан. "Президент утвердил новое деление экономических районов АР". Sputnik Азербайджан (rus). 9 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2021.
- ↑ Hüquqi Aktların Dövlət Reyestri. "Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonunun yaradılması haqqında Qanun". e-qanun.az (az.). 3 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may 2025.
- ↑ Hüquqi Aktların Dövlət Reyestri. ""Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonunun yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 5 dekabr tarixli 1043-VIQ nömrəli Qanununun tətbiqi və bundan irəli gələn bəzi məsələlərin tənzimlənməsi barədə Fərman". e-qanun.az (az.). 18 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may 2025.
- ↑ "YUXARI QARABAĞ İQTİSADİ-COĞRAFİ RAYONU". gsaz.az (az.). 11 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 mart 2023.