Qaraağac nahiyəsi — Qarabağ ərazisində yerləşən qədim məntəqə. Hazırkı Ağdam və Ağcabədi bölgələrinin ərazisində yerləşib.
Tarixi
F.R.Xunci Sultan Yaqubun hakimiyyəti dövründən danışarkən yazır ki, o qış dövrünü ya Təbrizdə, ya da Qarabağda Qaraağacda keçirirdi. Ağqoyunlu tarixçisinin sözlərinə görə, Qaraağac "Təll Sultanın ətəklərində yerləşirdi və zirvəsi düşərgənin ortasında ulduzlara yüksəlirdi. Təəccüblüdür ki, meşənin ortasında ətrafı düzənlik olan belə bir zirvə necə yüksəlmişdi" Ağqoyunlu tarixçisi F.R.Xuncinin məlumatlarından məlum olur ki, bu ərazi torpaqlarında yerləşmişdi. Çünki, Qaraağaca gələn hökmdarı "Sultanbud torpaqları yenicə çiçək açmış gül-çiçəkləri ilə salamlamışdı". Nəzərə almaq lazımdır ki, Ağqoyunlu tarixçisinin xatırlatdığı Sultanbud torpaqları Bərdə-Ağdam yolundan şərqdə yerləşirdi.
Səfəvilər hakimiyyəti dönəmində Ağcabədi bölgəsi Qaraağac nahiyəsinə aid idi.
1593 cü ildə Osmanlı İmperiyasının Gəncə-Qarabağ əyaləti Xaçın sancağı inzibati–ərazi nahiyə
1593-cü ildə qələmə alınan Osmanlı vergi dəftərində Qaraağac nahiyəsinə bağlı kəndlərin siyahısı verilib. Həmin kəndlər bunlar idi:
- Ağca kənd
- Tuğullat
- Qutni
- Səralan
- Xatunabad
- Əlki
- Köratuz
- Sarımusa
- Kələbəddin
- Cüneydi
- Qarabağ-Yekəcik
- Bənövşəliabad
- Mübarəkabad
- Həsən Əgrə
- Nəhri Mübarəki
- Arazbun
- Miyanəci
- Hacıbəy Murad
- Öpməcə
- Usunçayı
- Ataşa
- Xuraman
- Qızqala
- Mustafa
- Mustafa Molla Məhəmməd
- Baban Abdal
- Xaçıqan
1725-ci ildə qələmə alınan Mirzə Səmianın "Təzkirət əl-müluk" əsərinə görə Qarabağ bəylərbəyiliyi dövlətə 286149 tümən 435 dinar vergi ödəyirdi. Bu miqdardan Qaraağac qəzasının üzərinə düşən pay göstərilən kimidir.
- 1.Qaraağac ………………………….636 tümən 5434 dinar vergi. Qaraağac hakimi 210 nəfərlik dəstəyə malik idi.
Qaraağac nahiyəsi Osmanlı dönəmində, 1727-ci ildən sonra Bayat nahiyəsi adlandı.
İstinadlar
- 2022-05-21 at the Wayback Machine. Перевод с персидского на английский, введение, приложение и комментарии В. Ф. Минорского; Перевод с английского на русский Т. А. Минорской; Редакторы: З. М. Буниятов, О. А. Эфендиев; Институт истории АН АзССР. Баку: Издательство «Элм», 1987, с. 119
- Efendiev O.A. Karabax v sostave…, s. 63.
- Фазлуллах ибн Рузбихан Хунджи. Тарих-и алам-ара-йи Амини. Перевод с персидского на английский, введение, приложение и комментарии В. Ф. Минорского; Перевод с английского на русский Т. А. Минорской; Редакторы: З. М. Буниятов, О. А. Эфендиев; Институт истории АН АзССР. Баку: Издательство «Элм», 1987, с. 101
- Efendiev O.A. Karabax v sostave…, s. 63.
- Xunci F.R. Gös.əsəri, s. 101;
- Efendiev O.A. Karabax v sostave…, s. 63.
- "Gəncə-Qarabağ əyalətinin icmal dəftəri", Istanbul Başbakanlıq Arşivi, Tapu № 699.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Birinci Kəbirli mahalı. "Soy" dərgisi, 2 (22), 2009, səh. 91–104.