Qarğalartəpəsi yaşayış yeri

Azərbaycanın Ağstafa rayonunda, Ağstafa dəmir yolu satansiyasından 4 km Şərqdə Qırılı kəndi ərazisində yerləşən Neolit dövrünə aid yaşayış yeridir. Təpənin hündürlüyü 10 metrdir. Aparılmış arxeoloji araşdırmalardan da bəlli olur ki, bu ərazidə yaşayış olub və insanlar oturaq həyat tərzi keçirərək maldarlıqla, əkinçiliklə məşğul olmaqla yanaşı, misdən soyuq döymə üsulu ilə müxtəlif əşya və bəzəklərin düzəldilməsi ilə məşğul olublar. Qazıntılar zamanı çiy kərpicdən hörülmüş dairəvi planlı yaşayış və təsərrüfat binalarının qalıqları aşkar edilib. Evlərin döşəmələri gillə suvanıb, bəzən qırmızı boya çəkilmişdir. Bir bina kirəclə ağardılmışdır. Sümük və maral buynuzundan toxalar, çaxmaqdaşı və dəvəgözündən (obsidian) oraq dişləri, iri və xırda heyvan sümükləri, daş qaşovlar, bıçaqlar, sümük bizlər, bəzək əşyaları və bəsit saxsı məmulatı həmçinin Qafqazda ən qədim metal əşya-mis muncuqda buradan tapılmışdır.

Burada aşkar edilən gildən düzəldilmiş qadın fiquru Azərbaycan ərazisində ən qədim heykəltəraşlıq nümunəsidir. 1967–1968-ci illərdə arxeoloq İdeal Nərimanovun Qarğalartəpəsi abidəsində apardığı arxeoloji qazıntılar zamanı tapılmış gil fiqur bu baxımdan çox maraqlıdır. Başsız və qolsuz, ayaqları bitişik, yarıoturmuş vəziyyətdə düzəldilmiş bu heykəlciyin boyun hissəsindəki dalğavari xətlər açılmış saçlara bənzəyir. Alimlərin fikrincə, dövrün incəsənətinin məhsulu olan bu fiqur dini məqsəd daşıyır və saçlarını açıb tökərək yağışın yağması üçün müsəllaya çıxan qadını əks etdirir. Fiqurun hündürlüyü 2,3 sm, eni 1 sm, uzunluğu isə 4,8 sm-dir. Qarğalartəpəsi Şomutəpə mədəniyyətinin xarakterik abidəsidir.^[1]

•  
  Qarğalartəpəsi yaşayış yerindən tapılmış dən daşı (Azərbaycan Tarix Muzeyi)
•  
  Qarğalartəpəsindən tapılmış dəvəgözündən hazırlanmış nukleuslar
•  
  Qarğalartəpəsindən aşkarlanmış muncuqlar
•  
  Qarğalartəpəsindən aşkarlanmış gil qadın fiquru

== == Arxivləşdirilib 2020-01-11 at the Wayback Machine