Qapalı aktivlər, gözlənilməz və ya erkən silinmə, dəyərdən düşmə və ya öhdəliklərə çevrilmə nəticəsində zərər görən aktivlərdir ". Qapalı aktivlər müxtəlif səbəblərdən yaranır və iqtisadi artım, transformasiya və innovasiya ilə bağlı olan "yaradıcı məhv" fenomeninə xasdır. Bu aktivlər fərdlər və şirkətlər üçün risklər yaradır və sistemli təsirlərə səbəb ola bilər. İqlim dəyişikliyinin bütün dünya iqtisadiyyatında potensial dalğalanma təsiri ilə karbon tutumlu sənayelər və investorlar üçün qapalı aktivlərin əhəmiyyətli dərəcədə artmasına səbəb olacağı gözlənilir.
Termin, aktivin öhdəliyə çevrilməsindən sonra iqtisadi itkilərin qarşısını almaq üçün maliyyə riskinin idarə edilməsi üçün vacibdir. Mühasiblərin aktivlərin dəyərsizləşməsi ilə mübarizə aparmaq üçün tədbirləri var (məs . 16 №-li MUBS) müəssisənin aktivlərinin bərpa oluna bilən məbləğindən artıq uçota alınmamasını təmin etməyə çalışır. Bu kontekstdə qapalı aktivlər köhnəlmiş və ya işlək olmayan aktiv kimi də müəyyən edilir, lakin balansda mənfəət itkisi kimi qeyd edilməlidir.
İqlimlə bağlı aktivlərin bağlanması
"Qapalı aktivlər" termini ətraf mühit və iqlim dəyişikliyi mövzularında böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu kontekstdə diqqət əsasən iqlim dəyişikliyi kimi ətraf mühitlə bağlı faktorların təsirinə yönəlir,) müxtəlif sektorlardakı aktivləri necə bağlaya biləcəyinə yönəlmişdir. Bu kontekstdə tez-tez "iqlimlə əlaqəli aktivlərin bağlanması" ifadəsi işlədilir. Bu, iqlim dəyişikliyi səbəbindən dəyərdən düşən və ya istifadəsi məhdudlaşdırılan aktivlərə işarə edir. Bu, neft, qaz və kömür şirkətlərinə və "polad, alüminium, sement, plastik və istixana bağçılıq kimi karbon tutumlu sənayelərə" təsir edəcək. Daha geniş mənada, qalıq yanacaq ixracına güvənən ölkələr və bu sahədə xüsusi texnoloji bacarıqlara malik işçilər də qapalı aktivlər kontekstində nəzərdən keçirilə bilər. İqlim dəyişikliyi ilə bağlı siyasətlər və enerji sektorunda innovasiyalar, bu ölkələrin iqtisadiyyatını və həmin işçilərin gələcəyini risk altına sala bilər, çünki onların resursları və bacarıqları dəyərini itirə bilər.Oksford Universitetinin Smith Müəssisə və Ətraf Mühit Məktəbinin Qapalı Aktivlər Proqramına əsasən, qapalı aktivlərlə nəticələnə biləcək ətraf mühitlə bağlı bəzi risk faktorları bunlardır:
- ekoloji problemlər (məsələn, iqlim dəyişikliyi, təbii kapitalın deqradasiyası)
- resursların tükənməsi də daxil olmaqla, resurs landşaftlarının dəyişməsi (məsələn, şist qazının bolluğu və fosfat çatışmazlığı) "qapalı aktivlər" anlayışına təsir edən əsas amillərdən biridir.
- yeni hökumət qaydaları (məsələn, karbon qiymətləri, havanın çirklənməsinin tənzimlənməsi, karbon köpüyü)
- təmiz texnologiya xərclərinin azalması (məsələn, günəş fotovoltaikləri, quruda külək, elektrik nəqliyyat vasitələri)
- inkişaf edən sosial normalar (məsələn, qalıq yanacaqdan imtina kampaniyası) və istehlakçı davranışı (məsələn, sertifikatlaşdırma sxemləri)
- məhkəmə çəkişmələri (məsələn, karbon öhdəliyi) və qanuni şərhlərin dəyişdirilməsi (məsələn, fidusiar rüsum, açıqlama tələbləri)
Enerji istehsalı kontekstində Beynəlxalq Enerji Agentliyi qapalı aktivləri, bazar və tənzimləyici mühitdə baş verən dəyişikliklər nəticəsində investisiya ömrünün sonuna çatmadan, artıq iqtisadi gəlir gətirə bilməyən aktivlər kimi müəyyən edir. Bu, investisiya qərarı qəbul edildiyi zaman nəzərdə tutulan iqtisadi gəlirliliyin artıq mümkün olmaması ilə bağlıdır. Karbon köpüyü, ətraf mühitlə əlaqəli risk faktorlarının qapalı aktivləri necə yarada biləcəyinə dair məşhur bir nümunədir. Karbon emissiyalarını azaltmaq üçün tətbiq olunan siyasət və tənzimləmələr, fosil yanacaq əsaslı aktivlərin dəyərdən düşməsinə və onların bazarda istifadə imkanlarının azalmasına səbəb ola bilər, nəticədə bu aktivlər "qapalı" statusuna düşür.
Həmçinin baxın
İstinadlar
- ↑ . Smith School of Enterprise and the Environment. 25 March 2014. 27 March 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 April 2014.
- . Deloitte. 9 July 2014. 10 August 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 9 July 2014.
- . Business Dictionary. 13 April 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 April 2014.
- . . 9 July 2014. 14 December 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 9 July 2014.
- ↑ van der Ploeg, Frederick; Rezai, Armon. "Stranded Assets in the Transition to a Carbon-Free Economy". Annual Review of Resource Economics. 12 (1). 6 October 2020: 281–298. doi:. :. ISSN .
Xarici keçidlər
- -də Archived</link> . Oksford Universiteti.
- . Karbon İzləyicisi