Qanlı Məryəm — güzgüdə peyda olan gələcəyi göstərən ruh, kabus, cadugər və ya mistik varlıq.
Əfsanəyə görə, onun adını müəyyən sayda təkrarlayan şəxs güzgüdə onun obrazını görə bilər. Bu mif müxtəlif mədəniyyətlərdə fərqli şəkildə təqdim olunur: bəzi versiyalarda Qanlı Məryəm xeyirxah bir ruh, digərlərində isə qorxunc və təhlükəli bir varlıq kimi təsvir edilir. Bu inanc qrup halında oynanılan folklor oyunlarının bir hissəsidir.
Keçmişdə gənc qızlar qaranlıq bir evdə şam yandıraraq güzgü qarşısına keçər və gələcək həyat yoldaşlarının simasını görməyə çalışardılar.[1] Əgər güzgüdə bir insan əksi görünürdüsə, bu, uğurlu evliliyə işarə edilirdi. Lakin bəzi hallarda güzgüdə kəllə və ya ölüm mələyinin siması peyda olurdu ki, bu da onların evlənmədən əvvəl öləcəklərinə işarə edilirdi.[1][2]
Bu gün isə Qanlı Məryəm ritualı daha qorxulu formada edilir. İnsanlar zəif işıqda və ya tam qaranlıq bir otaqda güzgü qarşısına keçərək onun adını müəyyən sayda təkrarlayırlar.[3] İnanclara görə, Qanlı Məryəm güzgüdə peyda olub iştirakçıları qorxudur, onlara qışqırır, hətta bəzən hücum edir. Bəzi rəvayətlərdə isə o, qana bulaşmış, cadugər və ya iblis kimi təsvir edilir.[4] Bəzi versiyalarda Qanlı Məryəm fərqli adlarla tanınır – məsələn, Cəhənnəm Məryəmi və ya Məryəm Vört ən məşhur nümunələrdəndir.[3] Yaponiyada yayılan Hanako-san əfsanəsi də Qanlı Məryəm əfsanəsinə çox oxşayır.[5] Bundan əlavə, 1990-cı illərdə Qanlı Məryəm ritualı populyar mədəniyyətdə geniş yer aldı və irqçilik, cinsi zorakılıq və gender bərabərsizliyi kimi mövzuların müzakirəsi üçün bir simvola çevrildi.[6]
Onun həqiqətən mövcud olub-olmaması ilə bağlı müxtəlif fikirlər var.[7] Əfsanənin gerçək tarixi şəxsiyyətlərə əsaslandığı da iddia edilir.
Ən çox ehtimal edilən namizədlər bunlardır:
- İngiltərə Kraliçası I Mariya ("Qanlı Məryəm") – 16-cı əsrdə hakimiyyətdə olduğu dövrdə dini müxaliflərə qarşı amansız siyasət aparmış və yüzlərlə insanın edamına səbəb olmuşdu. Bu səbəbdən "Qanlı Məryəm" adlandırılmışdı.[7]
- Yelizaveta Batori – 17-ci əsrdə yaşamış macar qrafinyası. Onun yüzlərlə gənc qızı öldürüb qanlarında çimdiyi deyilir. Bu səbəbdən o, vampir mifləri ilə əlaqələndirilir.[8]
- Məryəm Vört – bəzi rəvayətlərdə cadugərlikdə ittiham edilərək edam olunan,[9] digərlərində isə qaçan kölələri öldürən qadın kimi tanınır.[10]
Qanlı Məryəm əfsanəsi qorxu folklorunun bir hissəsidir və insanların qorxularını ifadə etməsi üçün yaradılmış simvolik bir obraz hesab edilir.
- ↑ 1 2 Ellis, Bill. Lucifer Ascending: The Occult in Folklore and Popular Culture. University of Kentucky Press. 2004. ISBN 978-0-8131-2289-2.
- ↑ Hutton, Ronald. Stations of the Sun: A History of the Ritual Year in Britain (registration required). Oxford, England: Oxford University Press. 2001. ISBN 978-0-19-285448-3.
- ↑ 1 2 Staff. "Urban Legends Reference Pages: Bloody Mary". Snopes.com. 27 April 2001. İstifadə tarixi: 2020-12-02.
- ↑ Dundes, Alan. "Bloody Mary in the Mirror: A Ritual Reflection of Pre-Pubescent Anxiety". Western Folklore. 57 (2/3). 1998: 119–135. doi:10.2307/1500216. ISSN 0043-373X. JSTOR 1500216.
- ↑ de Vos, Gail. What Happens Next? Contemporary Urban Legends and Popular Culture. Abc-Clio. 2012. səh. 155. ISBN 9781598846348.
- ↑ Godinez, Mac. "Violent Reflections: Bloody Mary in 1990s Pop Culture". University of Massachusetts Undergraduate History Journal (ingilis). 7 (1). 2023-11-29. doi:10.7275/zmph-jf77.
- ↑ 1 2 "'Bloody Mary': Is an English Queen Behind the Haunting Urban Legend?". Curious Archive (ingilis). 2022-01-24. İstifadə tarixi: 2022-01-26.
- ↑ "The Ghost in the Mirror: The Legend of Bloody Mary Revealed". HistoryCollection.com (ingilis). 2017-11-04. İstifadə tarixi: 2022-01-26.
- ↑ "Legends abound regarding Bloody Mary Worth". Shaw Local (ingilis). 16 October 2013. İstifadə tarixi: 2022-01-26.
- ↑ Laverty, Deborah. "Bloody Mary, Marshall County, Iowa". Indiana Memory. 1970. 2022-01-26 tarixində arxivləşdirilib.