Qalera de Zamba palçıq vulkanı (isp. Galerazamba) — Kolumbiyada palçıq vulkanı[1]
| Qalera de Zamba palçıq vulkanı | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | palçıq vulkanı |
| Kraterin diametri | 25 m, 1-1,5 m |
| Tərkibi | Maqdalena çayının mənsəbində yerləşir |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | Qərb Yarımkürəsi, Kolumbiya |
Kolumbiyanın palçıq vulkanları Karib dənizinin cənub-qərb sahil və akvatorial hissələrində yerləşirlər. Burada olan 50-dən çox palçıq vulkanl konik və ya yastı yüksəkliklər əmələ gətirirlər. Kolumbiyanın şimal hissəsində, Karib dənizi boyu, Karib plitəsinin Cənubi Amerika plitəsi altına gömülməsi nəticəsində akkresiya kompleksi müəyyən edilib. Kompleks cənubda Uraba çökəkliyindən şimalda Venesuelanın akkresiya prizmasına qədər uzanaraq daxili və xarici hissələrə parçalanır. Palçıq vulkanizmi və gil diapirizmin inkişafı ilə səciyyələnən akkresiya kompleksinin daxili xaotik hissəsində, Karib dənizi hüdudlarında yerləşən Sinu-San Xasinto qırışıqlıq qurşağı və Sinu akkresiya hissəsi ayrılır. Uraba körfəzi yanında, Kartaxenadan 200 km cənub-qərdə doğru, dəniz sahilində hündürlüyü 10 m və kraterinin diametri 15 m olan Rio Volkan və ya Rio Arboletes vulkanı yerləşir. Siyeneqanın qərb sahilində, liman şəhəri Kartaxenadan 50 km şimal-qərbə doğru, hündürlüyü 12 m, oturacağının diametri 25 m-ə qədər və krateri 1 m, itibucaqlı konus şəklində olan El Totumo vulkanı yerləşir. Kartaxenadan cənubda, palmalarla əhatə olunan düzənlikdə, Turbako vulkanının palçıq vulkanı sahəsində hündürlüyü 15 m-ə qədər olan kiçik kəsik konuslar effektli görünürlər. Onların sayı 20-dir. Ən iri konusun oturacağının diametri 80, krateri isə 0.2–2 m-dir. Turbako palçıq vulkanından şimal-şərqdə, sahildə Qvayqepe, Boka de Manzaquapo, Salina de Zamba yazınlığında, oxşar əmələgəlmələr müşahidə edilir. Onların arasında, Maqdalena çayının mənsəbində yerləşən Qalera de Zamba vulkanı ən çox məşhurdur. Rio Volkanın kraterindən 1.5 m yüksəkliyə palçıq tullayan böyük palçıq qovuqları çıxır. Neft iyli, qatı boz palçıq vulkanının yamacı üzrə dənizə döğru axır. Vulkanın yaxınlığında bir sıra neft cıxışları vardır.[2] Su basmış Qalera de Zamba yarımadasında yerləşən palçıq vulkanlarının püskürmələri 1830, 1839 və 1848-ci illərdə müşahidə edilmişdir. 1848-ci ilin püskürməsi 7 oktyabrda, uzunmüddətli quraqlıqdan başlayan yağışlarla eyni zamanda baş verib. Püskürmədən əvvəl yeraltı gurultu baş vermiş, sonra havaya ətrafı gecə vaxtı 30 km məsafəyə qədər işıqlandıran alov sütunu yüksəlmişdi. Yanma 11 gün davam etmişdir. Püskürmədən sonra vulkanın yerləşdiyi sahə yavaş-yavaş çökməyə başlamış və iki ildən sonra su altına qərq olmuşdur. Növbəti püskürmə 1879-cu ildə baş vermişdir. 1925-ci ildə −8 avqust və 9 noyabrda iki püskürmə qeyd edilmişdir. Sualtı vulkanın 9 noyabr 1958-ci ildəki püskürməsi alov və tüstü ilə müşayiət edilmişdir. Kanoas burnunun qarşısında 12 dekabr 1979-cu ildə palçıq vulkanı adasının yaranması, zaman etibarilə, Kolumbiyanın Sakit Okean sahilində baş vermiş Tumako zəlzələsi ilə üst üstə düşür.
- ↑ "Dünya palçıq vulkanlarının atlası (2015)". səh: 284. 13 mart 2024 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Dünya palçıq vulkanlarının atlası (2015)". səh: 284.