Qafqaz zümrüdçiçəyi (lat. Scilla siberica subsp. caucasica) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinin zümrüdçiçəyi cinsinin sibir zümrüdçiçəyi növünə aid bitki yarımnövü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN B2ab (i,ii,iii). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
| Qafqaz zümrüdçiçəyi | ||||
|---|---|---|---|---|
_Mordak-_Bot._Zhurn._(Moscow_&_Leningrad)_56-_1450_(1971)._20230422_080252.jpg) | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Yarımnöv: Qafqaz zümrüdçiçəyi |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
Çoxillik, soğanaqlı 6-20 sm hündürlükdə ot bitkisidir. Soğanaq enli-yumurtavari, bəzən yumurtavari, 2,8 sm hündürlükdə, 2,2 sm enindədir. Boz, bəzən qara qınla örtülüdür. Yarpaqları 2-4 ədəd, yaşəl, enli-xətvari, 6-15 mm enində, gövdədən qısa, təpə hissədə qapacıq var. Çiçək qrupu çox və ya az salxımdır. Çiçəkyanlığı uzunsov-ellipsivari, küt, 12 mm-ə qədər uzunluqda, tündmavi, bənövşəyi, orta hissədən qara zolaqıdır. Erkəkcikləri göy rəngli tozcuqludur, çiçəkyanlığının yarısından qıadır. Çiçəkləmə, meyvə əmələgəlmə may-iyul aylarına təsadüf edir. Kserofit, duza davamlıdır. Soğanaqla çoxalır. Orta dağ qurşağında meşəvə kolluqlarda bitir. Dekorativ bitkidir.
Kiçik Qafqazın şimal və mərkəzi hissələrində, Lənkəran rayonunun və Naxçıvan Muxtar Respublikasının dağlıq hissələrində.
Fraqmentləşmiş sahənin və yaşayış mühitinin keyfiyyətinin davam edən azalması müşahidə olunur.
Antropogen amillər (infrastrukturun inkişafı).
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər aparılmır. Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
- Othocallis caucasica (Miscz.) Speta
- Othocallis siberica subsp. caucasica (Miscz.) Trávn.
- Scilla caucasica Miscz.
- Othocallis poluninii (Speta) Speta
- Scilla poluninii Speta