Qaçqın xanım — Bəhruz Kəngərliin çəkdiyi rəsm əsəri. Bakıda Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində saxlanılır.
| Qaçqın xanım | |
|---|---|
 | |
| Rəssam | Bəhruz Kəngərli |
| Tarixi | 28 iyun 1920 |
| Üslubu | portret |
| Ölçüləri | 20 sm × 13,3 sm |
| Saxlanıldığı yer | |
Azərbaycan xalqınızın başına gətirilən müsibətləri, ermənilər tərəfindən doğma yurdundan zorla qovulmuş azərbaycanlı qaçqınların taleyini əks etdirən "Qaçqınlar" silsiləsinə daxil olan əsərləri Azərbaycan tarixinin, xalqımızın dəyərli nümunəsi sayılır.[1][2] Portret təkcə sənətkarlıq səviyyəsinə görə deyil, tarixi sənəd kimi də dəyərlidir.[3]
Bəhruz Kəngərlinin əsərləri arasında onun "Qaçqınlar" silsiləsi xüsusi yer tutur. Naxçıvana gəlmiş müxtəlif yaşlı bu qaçqınlara xüsusi diqqət yetirənlərin sırasında gənc rəssam da olmuşdur.[4]
Bu silsiləsində yer almış "Qaçqın xanım" əsəri bədii-estetik tutumuna və bədii-etnoqrafik əlamətlərinə görə başqalarından seçilir. Sulu boya ilə çəkilən portretin ölçüsü 20x13,3 sm-dir. Əsər 1946-cı ildə vətəndaş N. Kəngərlidən muzey üçün alınmışdır. Rəssamın əsərlərinin 1957-ci ildə nəşr olunmuş kataloqunda bu portret haqqında belə yazılıb: “Əsərin üzərində - yuxarı sol tərəfdə tarix və qeyd vardır: "Qaçqın xanım", 28 iyun 1920-ci il".[4]
Sənətşünas Ziyadxan Əliyevin apardığı araşdırmalar göstərir ki, burada Bəhruz Kəngərli öz həyat yoldaşını təsvir etmişdir. Həmin əsərdə təsvir olunan qadının Bəhruz bəyin həyat yoldaşı olduğunu rəssamın bacısı Mənsurə xanım (1912–1976) sağlığında həmişə yaxınlarına deməyini Mənsurə xanımın rəssam oğlu Xanlar Corat (Məmmədov) təsdiqləmişdir. Bunu onun həyat yoldaşı ilə birlikdə çəkdirdiyi foto da təsdiqləyir.[4]
Deyilənə görə, onların evliliyi 1918-ci ildə baş tutub və bu uzun çəkməyib, onlar iki ildən sonra ayrılıblar. Uşaqları olmayıb. O da məlumdur ki, həmin xanım sonradan Naxçıvanda Lotu Hüseyn kimi tanınan bir şəxsə ərə gedib və 1964-cü ildə vəfat edib. Bizə məlum olan evlilik fotosunun "Qaçqın xanım"la tutuşdurulması da bu qadınların oxşarlığını təsdiq edir.[4]
- ↑ Hüseynli, Türkan. "Azərbaycan rəssamlıq sənətinin görkəmli nümayəndəsi – Bəhruz Kəngərli". "Şərq qapısı" qəzeti. 2014-01-22. 2014-11-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-05.
- ↑ İsmayıllı, Sevda. "Bakıda Bəhruz Kəngərlinin sərgisi açıldı". Azadlıq radiosu. 2012-06-23. 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-05.
- ↑ Rəşidqızı, Ülkər. "Bəhruz Kəngərlinin 120 illik yubileyinə həsr olunmuş sərgi keçiriləcək". APA. 2012-06-18. 2014-11-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-05.
- ↑ 1 2 3 4 Əliyev, Ziyadxan. "Sən kimsən, "Qaçqın xanım"?". "Mədəniyyət" qəzeti. 2017-02-24. İstifadə tarixi: 2025-02-19.