Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Qaçaq Nəbi (1854, Aşağı Mollu, Rusiya imperiyası – 12 mart 1896) — Azərbaycanın xalq qəhrəmanı, XIX əsrin ikinci yarısında Azərbaycanda "Qaçaq Hərəkatı"nın fəal iştirakçısı.
| Qaçaq Nəbi | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1854 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 12 mart 1896 |
| Həyat yoldaşı |
|
| Fəaliyyəti | Qaçaq |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qaçaq Nəbi 1854-cü ildə Zəngəzur qəzasının Aşağı Mollu kəndində (indiki Qubadlı rayonununda) anadan olmuşdur. Bəzi mənbələrə görə o, mənşəcə kürddür,[1] digərlərinə görə isə türkdür.[2] 1896-cı ilin mart ayında Nəbi Kərbəladan dönərkən Türkiyə ilə İran sərhədi arasında olan Larni kəndində rus casusları tərəfindən əvvəlcədən hazırlanmış pusqunun qurbanı olmuşdur. Nəbinin xatirəsi indi də Azərbaycan xalqının qəlbində yaşayır. Onun qəhrəmanlığını əks etdirən dastanlar, nəğmələr, şeirlər söylənilir.
Nəbi Yuxarı Mollu kəndindən olan Həcər xanımla ailə qurmuşdur. Həcər xanım da öz həyat yoldaşı Nəbi ilə çiyin-çiyinə, at belində haqsızlığa qarşı mübarizə aparmışdır.
Nəbinin həyat yoldaşı Həcər xanımla yanaşı baldızı Mehri xanım da bu mübarizədə yaxından iştirak etmişdir.
Qaçaq Nəbinin atası Alı kişi ailəsindəki çətinlikləri nəzərə alaraq onu Aşağı Mollu kəndindəki bir varlıya muzdur verir. Yerli mülkədar kəndlilərin torpaqlarını tutmaq istəyirdi. Nəbi buna dözməyib mülkədara müqavimət göstərir. Bundan sonra qaçaq düşür. Özü kimi narazı kəndlilərdən dəstə düzəldir. Onun dəstəsi Naxçıvan və Zəngəzur qəzalarında qaçaqlıq edir. O, kəndliləri zülümkarlardan müdafiə edirdi. Mülkadarların var dövlətini alaraq kəndlilərə paylayırdı. Arvadı Həcər də Qaçaq Nəbinin silahdaşı idi. Çar hökuməti 20 il qaçaq Nəbini dəstəsini məhv etməyə çalışmışdır. Lakin məqsədinə nail ola bilməmişdi. Sonda 1896-cı ildə martın 12-də satılmış iki xain qəflətən Nəbiyə hücum edərək onu öldürmüşdülər.
Qaçaq Nəbinin ailə üzvləri bunlardır:
- Atası – Alı
- Anası – Mehri
- Qardaşları – Mehdi, Məcid
- Həyat yoldaşı – Həcər
- Uşaqları – Xəlil, Əhməd, Zeynəb, Məhəmməd
- Qaçaq Nəbi dastanı, 1938 (Ə.H.Tahirov).
- "Qaçaq Nəbi" dastanı, 1941 (Əhliman Axundov).
- "Qaçaq Nəbi" dastanı, 1961 (Ə.Axundov).
- "Qaçaq Nəbinin tarixi", nəşr: 2011 (Bəhlul Bəhcət).
- "Qaçaq Nəbi" pyesi (Süleyman Rüstəm)[3].
- Hacı Nərimanoğlu, "Elin bu günündə gələydin, Nəbi", "Aydınlıq" qəzeti, 1988.
- Hacı Nərimanoğlu, "Yaddaş", "Gənclik" jurnalı, may 1989.
- Hacı Nərimanoğlu, Qubadlısız 16 il, "Nurlan", 2009.
- Bəhlul Bəhcət, Qaçaq Nəbinin tarixi, (vəsiqə və sənədlər üzrə), Bakı, Çıraq, 2011, 288 səh
- "Qaçaq Nəbinin ölümündən 115 il ötür" məqaləsi, "Bütöv Azərbaycan" qəzeti. 16 mart 2011. № 09(97). səh.16.
- "Tarixi Xalq Qəhrəmanı – Qaçaq Nəbi". qubadli-ih.gov.az. 2015-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-09.
- ↑ "Azərbaycanın tarixi şəxsiyyətlərinə dair polemika". Yeni Müsavat (az.). 3 may 2013. 9 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2022.
- ↑ Nərimanoğlu, Hacı. ""Qaçaq Nəbi tarixi"nin "arxiv ömrü" sona çatdı". 525-ci qəzet (az.). 22 iyun 2011. səh. 6. 2022-02-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2022.
- ↑ 1 2 "Qaçaq Nəbi" (az.). portal.azertag.az. 2017-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-09.
- Anar Tağıyev. "Həcərin nəticəsi Publika.az-a danışdı: "Təəssüf ki, Qaçaq Nəbi ilə birlikdə illərlə döyüşmüş qadın…" - FOTOLAR" (az.). publika.az. 2015-10-12. 2015-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-09.