Qəzza sülh sammiti, həmçinin Şarm Əl-Şeyx sammiti- 2023-cü ildə başlayan Qəzza müharibəsinə son qoymaq üçün Qəzza sülh planının birinci mərhələsinin həyata keçirilməsinə dair razılaşmanın ardından 13 oktyabr 2025-ci ildə Misirin Şərm əş-Şeyx şəhərində keçirilən diplomatik görüş. 30-a yaxın ölkədən nümayəndənin qatıldığı sammitdə ABŞ prezidenti Donald Tramp və Misir prezidenti Əbdülfəttah Əs-Sisi həmsədrlik ediblər. Beynəlxalq konfransda İsrail və HƏMAS nümayəndələri iştirak etməyiblər.[1]
| Qəzza sülh sammiti | |
|---|---|
| ing. 2025 Gaza peace summit | |
| Konfrans iştirakçılarının birlikdə fotosu | |
| Keçirilmə tarixi | 13 oktyabr 2025-ci il |
| Keçirildiyi yer |
|
| İştirakçılar | 30 dövlət |
| Müzakirə edilən məsələlər | Qəzza müharibəsinə son qoymaq |
| Nəticələr | Müzakirə edilən məsələlər üzrə razılıq |
Qəzza müharibəsi 2023-cü il oktyabrın 7-də HƏMAS-ın rəhbərlik etdiyi bir qrup fələstinli silahlı qruplaşmanın İsrailin cənubunda həyata keçirdiyi bir sıra koordinasiyalı silahlı hücumlardan sonra başlayıb. 8 oktyabr 2025-ci ildə İsrail hökuməti və HƏMAS ABŞ prezidenti Donald Tramp tərəfindən təklif olunan Qəzza sülh planının birinci hissəsi ilə razılaşdılar və nəticədə 10 oktyabr 2025-ci ildə hərbi əməliyyatların dayandırılması ilə nəticələndi. Sülh prosesində növbəti addımlarla bağlı beynəlxalq sammit planları həmin gün Tramp tərəfindən açıqlandı.[2]
Tramp sammitdə iştirak etməzdən əvvəl səhər saatlarında İsrail Knesseti və qonaqlar qarşısında çıxış edərək, İsraili Yaxın Şərqdə sülh və firavanlığa diqqət yetirməyə çağırıb və İsrail prezidenti İsaak Hersoqdan baş nazir Benyamin Netanyahunu üzləşdiyi müxtəlif hüquqi ittihamlara görə əfv etməyə çağırıb. Tramp girov ailələri ilə də görüşüb.[3][4][5]
Sammitdə Qəzza sülh planının həyata keçirilməsində növbəti addımların müzakirəsi nəzərdə tutulurdu və diqqətin Qəzza zolağının gələcək idarəçiliyinə, təhlükəsizlik və humanitar yardıma yönəldilməsi nəzərdə tutulurdu.[6]
Samitdə iştirak üçün 30-a yaxın ölkədən və bir sıra beynəlxalq təşkilatlardan nümayəndələr dəvət olunmuşdu.[6][7] İştirak aşağıdakı kimi olub.[7][8]
Beynəlxalq təşkilatlar
| Təşkilat | Təmsilçi | Vəzifəsi | |
|---|---|---|---|
| Ərəb Dövlətləri Liqası | Ərəb Dövlətləri Liqası | Əhməd Əbul Qeyt | Baş katib |
| Avropa İttifaqı | Avropa İttifaqı | António Kosta | Avropa Şurasının prezidenti |
| BMT | Birləşmiş Millətlər Təşkilatı | Antoniu Quterreş | Baş katib |
Misir Prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisi ABŞ Prezidenti Donald Tramp, Qətər Əmiri Şeyx Təmim bin Həməd Al Tani və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan “Dayanıqlı Sülh və Rifah üçün Tramp Bəyannaməsi” kimi tanınan birgə bəyannaməni imzaladılar.[9][10][11][10][12]
Tramp imzalanmış sənədin “çoxlu qayda və təkliflərdən” ibarət olduğunu və “çox əhatəli” olduğunu, lakin “The New York Times” nəşr olunan sənəddə əsaslı detalların olmadığını qiymətləndirib. Birgə razılaşma sadə olduğuna və Qəzzada da daxil olmaqla regional sülh razılaşmasının əldə edilməsinə dair bir neçə detal təqdim etdiyinə görə tənqid edilib. Bəzi analitiklər tərəfindən bütün sammitin özü sabit və əsaslı sülh razılaşması deyil, daha çox simvolik və qarşıdan gələn təhlükə siqnalı kimi qəbul edilib.[9]
- ↑ Lavelle, Daniel. "Donald Trump and Abdel Fatah al-Sisi to chair Gaza peace summit on Monday". en:The Guardian. 11 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 12 oktyabr 2025.
- ↑ Ravid, Barak. "Scoop: Trump plans leaders summit on Gaza during Egypt visit next week". Axios. 10 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 12 oktyabr 2025.
- ↑ Feinberg, Andrew; Trew, Bel. "Trump calls for Israel to 'embrace its potential' of 'peace and prosperity' as he takes victory lap in speech to Knesset". The Independent. 12 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 13 oktyabr 2025.
- ↑ Goller, Howard. "Trump salutes mega donor Miriam Adelson for help shaping US decisions on Israel". Reuters. 12 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 13 oktyabr 2025.
- ↑ Berman, Lazar; Magid, Jacob; Sokol, Sam. "Rapturously received in the Knesset, Trump tells Israel it won the war, now it's time for peace". Times of Israel. 13 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ 1 2 Berman, Lazar. "Official: 30 countries to attend Egypt summit; Gaza stabilization, reconstruction on agenda". The Times of Israel. 12 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 12 oktyabr 2025.
- ↑ 1 2 "Sharm El-Sheikh Peace Summit". State Information Service. 12 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 12 oktyabr 2025.
- ↑ Boyd, Alex. "Palestinian president to attend Egypt summit on ending war in Gaza". BBC News. 12 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 12 oktyabr 2025.
- ↑ 1 2 "Trump Touts 'Very Important Signing,' but Details Are Few". New York Times. 13 oktyabr 2025. 13 oktyabr 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ 1 2 Hutzler, Alexandra. "Trump, world leaders gather in Egypt for ceasefire deal signing with Netanyahu absent". ABC News. 13 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 13 oktyabr 2025.
- ↑ "LIVE: After Israel-Hamas prisoner swap, world leaders sign Gaza deal". Al Jazeera. 13 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 13 oktyabr 2025.
- ↑ https://www.whitehouse.gov/presidential-actions/2025/10/the-trump-declaration-for-enduring-peace-and-prosperity/
- Sharm El-Sheikh Peace Summit - Government of Egypt
- The Trump Declaration for Enduring Peace and Prosperity